Zgodnie z § 34 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690, dalej jako ,,Rozporządzenie”) zbiorniki na nieczystości ciekłe, czyli tzw. ,,szamba” mogą być sytuowane tylko na działkach budowlanych niemających możliwości przyłączenia do sieci kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza się ich sytuowania na obszarach podlegających szczególnej ochronie środowisk i narażonych na niebezpieczeństwo powodzi oraz na terenach zalewowych.

Kluczowym warunkiem posiadania szamba jest więc brak możliwości podłączenia do istniejącej sieci kanalizacyjnej. Co istotne, w Rozporządzeniu przewidziano szczególne wytyczne, co do umiejscowienia zbiorników na działce budowlanej.

Wytyczne różnią się w zależności od pojemności zbiornika i pod tym względem Rozporządzenie dzieli je na trzy grupy:

  • zbiorniki o pojemności do 10 m3
  • zbiorniki o pojemności powyżej 10 m3 do 50m3
  • zbiorniki o pojemności przekraczającej 50 m3

Gdzie na działce zbudować szambo

W przypadku pierwszej grupy zbiorników, tj. o pojemności do 10 m3 zbiorniki te powinny zostać usytuowane z zachowaniem minimum 15 metrów od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazynów produktów spożywczych oraz w odległości 7,5 metrów od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego. Jednak w zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji indywidualnej, czyli takiej, gdzie szambo najczęściej znajduje zastosowanie, odległości mogą być mniejsze i powinny wynosić co najmniej 5 metrów od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, przy czym nie dotyczy to dołów ustępowych w zabudowie jednorodzinnej oraz 2 metrów od granicy sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego.

W przypadku zbiorników o pojemności powyżej 10 m3 do 50 m3 odległości są większe i wynoszą 30 metrów od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń, 7,5 metrów od granicy działki sąsiedniej oraz 10 metrów od linii rozgraniczającej drogi (ulicy) lub ciągu pieszego.

Odległości zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe o pojemności powyżej 50 m3 podlegają z kolei indywidualnym regulacjom. W tym przypadku jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji konieczna będzie ekspertyza techniczna wykonana przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Należy mieć również na uwadze, że odległość zbiornika bezodpływowego od studni (ujęcia wody pitnej) musi wynosić minimum 15 metrów.

Dodatkowo zwracam uwagę, że poza ww. Rozporządzeniem obowiązuje szereg innych przepisów nakazujących zachowanie odpowiednich odległości od zbiornika do podziemnej infrastruktury technicznej. Celem przykładu można wskazać wymagania stawiane Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 26 października 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać telekomunikacyjne obiekty budowlane i ich usytuowanie (Dz.U. 2005 nr 219 poz. 1864), zgodnie z którym odległość od kabli telekomunikacyjnych powinna wynosić minimum 1,0 m. Odmienne regulacje ustanawia również Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie.

W praktyce należy mieć na uwadze, że zachowanie wyznaczonych ww. przepisami odległości pomiędzy zbiornikiem na nieczystości ciekłe, a istotnymi elementami infrastruktury może być szczególnie trudne, a niekiedy wręcz niemożliwe na działkach o małej powierzchni. Ustawodawca przewidział jednak taką sytuację wskazując, że w przypadku sąsiadujących działek budowlanych istnieje możliwość zmniejszenia wymaganych odległości, przy czym taka decyzja leży w gestii właściwego organu w przedmiocie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Decyzja taka jest rozpatrywana indywidualnie na wniosek właściciela działki, a jej wydanie powinno zostać poprzedzone konsultacjami z wojewódzkim inspektorem sanitarnym.

radca prawny Daria Pośpiech-Przeor, dyrektor Działu prawnego w ECDP Group