Rodzic, który korzysta z tzw. urlopu wychowawczego dla przedsiębiorców, czyli zawiesza firmę w związku z osobistą opieką nad dzieckiem, ma opłacaną przez budżet składkę emerytalną i rentową w takiej wysokości, jak „czynny” przedsiębiorca. Wyjątkiem są osoby, których staż ubezpieczeniowy jest krótszy niż pół roku – w ich wypadku opłacana jest tylko składka emerytalna, i to w niższej kwocie.

Działalność gospodarczą generalnie można zawiesić na okres od 30 dni do dwóch lat. W niektórych sytuacjach możliwy jest jednak także dłuższy okres zawieszenia. Od września 2013 r. przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność co najmniej 6 miesięcy i nie zatrudniają pracowników, mogą zawiesić działalność do 3 lat, jeśli sprawują w tym czasie osobistą opiekę nad dzieckiem, nie dłużej jednak, niż do ukończenia przez nie 5. roku życia (art. 14 a ust. 1 d,1 e ustawy z dn. 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej). Natomiast w przypadku dziecka niepełnosprawnego zawieszenie działalności może trwać do 6 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 18. roku życia. Z uprawnienia można bowiem skorzystać nie tylko jednorazowo, ale także w częściach – maksymalnie czterech.

Wniosek o zawieszenie działalności składa się na formularzu CEIDG-1, przy czym data zawieszenia lub odwieszenia nie może być wcześniejsza niż złożenie wniosku. Można go złożyć on-line (przy użyciu podpisu elektronicznego czy podpisu potwierdzonego profilem zaufanym ePUAP), osobiście w dowolnym urzędzie gminy lub przesłać listem poleconym (w tym wypadku własnoręczny podpis wnioskodawcy musi zostać poświadczony przez notariusza). Można również najpierw przygotować wniosek on-line, wydrukować, a następnie podpisać go w dowolnej gminie (należy wtedy zapamiętać numer wniosku). W takiej sytuacji za dzień złożenia wniosku uważa się dzień, w którym przedsiębiorca podpisał wniosek w urzędzie.
Jeśli wniosek składany on-line będzie niepoprawny, system wychwyci to od razu i poinformuje przedsiębiorcę. Natomiast w przypadku wniosków składanych w urzędzie gminy korekty lub uzupełnienia wniosku należy dokonać w ciągu 7 dni roboczych.

Uwaga, obecnie na formularzu CEiDG-1 nie ma jeszcze opcji zawieszenia działalności w związku ze sprawowaną osobistą opieką nad dzieckiem (a więc dłużej niż 2 lata), co jest o tyle problematyczne, że bez takiej wzmianki firma po 2 latach od momentu zawieszenia, jeśli nie zostanie zgłoszony wniosek o wznowienie, zgodnie z obowiązującymi przepisami mogłaby zostać z urzędu wykreślona z rejestru CEIDG. Według informacji uzyskanych przez Tax Care, nowa wersja wniosku, uwzględniająca taką opcję, powinna być dostępna od marca 2014 roku. Natomiast obecnie przedsiębiorcy, którzy zaplanowali opiekę nad dzieckiem, powinni dokonać zawieszenia według takich samych zasad, jak pozostali przedsiębiorcy.

Zawieszenie działalności gospodarczej w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem to tzw. urlop wychowawczy dla przedsiębiorców – odpowiednik urlopu wychowawczego przysługującego do tej pory tylko etatowcom. Podobnie jak w przypadku osób pracujących na etacie, przedsiębiorca na „urlopie wychowawczym” ma opłacane składki na ZUS (emerytalne i rentowe), a także składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Wymienione składki będą jednak wypłacane tylko tym przedsiębiorcom, którzy mają co najmniej 6-miesięczny staż ubezpieczeniowy bezpośrednio przed skorzystaniem z możliwości ubezpieczenia w związku z opieką nad dzieckiem. Natomiast w przypadku przedsiębiorców ze stażem ubezpieczeniowym krótszym niż pół roku budżet państwa zapłaci tylko składkę emerytalną, do tego niższą niż w przypadku osób z ponad 6-miesięcznym stażem. W przypadku tych ostatnich podstawą wymiaru składki emerytalnej, a także rentowej, będzie bowiem 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, a zatem budżet będzie opłacał te składki w takiej samej wysokości, w jakiej robi to większość „czynnych” przedsiębiorców (60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia to podstawa minimalnych składek ZUS, jakie muszą płacić za siebie prowadzący działalność gospodarczą). W 2014 r. minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przedsiębiorców wynosi 2 247,60 zł, co oznacza, że opłacana z budżetu składka emerytalna dla sprawujących osobistą opiekę nad dzieckiem wyniesie 438,73 zł, natomiast rentowa – 179,81 zł. Z kolei składka emerytalna przedsiębiorców ze stażem krótszym niż pół roku będzie naliczana od podstawy wymiaru wynoszącej 75 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, czyli w 2014 r. od kwoty 1260 zł. Tym samym w przypadku takich osób opłacana z budżetu składka emerytalna wyniesie 245,95 zł.

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:

1. ma prawo wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów;
2. ma prawo przyjmować należności lub obowiązek regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3. ma prawo zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4. ma prawo lub obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
5. wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6. ma prawo osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed zawieszeniem wykonywania działalności gospodarczej;
7. może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą.





Źródło: CEIDG

Osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem muszą złożyć do ZUS oświadczenie o zamiarze podlegania odpowiednio ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym albo ubezpieczeniu emerytalnemu. Łącznie z oświadczeniem należy także złożyć skrócony odpis aktu urodzenia dziecka oraz ewentualnie orzeczenie o niepełnosprawności.

Oświadczenie do ZUS powinno zawierać:

- imię i nazwisko osoby sprawującej osobistą opiekę nad dzieckiem oraz jej numer PESEL, a w razie gdy nie nadano numeru PESEL - serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
- miejsce zamieszkania,
- dzień rozpoczęcia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
- dzień zakończenia sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem,
- imię i nazwisko dziecka oraz datę jego urodzenia,
- informację o ostatnim okresie ubezpieczenia,
- informację o korzystaniu lub niekorzystaniu przez drugiego rodzica z uprawnień określonych w art. 6 ust. 1 pkt 19 lub art. 6a ust. 1 lub art. 6b ust. 1 ustawy o sus.





O zmianach w danych wskazanych w oświadczeniu należy zawiadomić ZUS w terminie 7 dni od dnia ich zaistnienia.

Źródło: ZUS

Jeśli przedsiębiorca sprawujący osobistą opiekę podlega z tego tytułu ubezpieczeniu zdrowotnemu, może wnieść o objęcie takim ubezpieczeniem członków rodziny, którzy nie są ubezpieczeni w tym zakresie.

Agata Szymborska-Sutton, Tax Care