Aby wspólnota mieszkaniowa lub spółdzielnia mogła zainstalować panele fotowoltaiczne oraz uzyskać status prosumenta lokatorskiego, muszą zostać spełnione konkretne warunki techniczne i formalne.

Kto i na jakich warunkach może zamontować PV w bloku?

Instalacja fotowoltaiczna musi być przyłączona za licznikiem części wspólnej budynku wielolokalowego, co oznacza, że energia jest produkowana i rozliczana wspólnie, a nie na rzecz indywidualnego mieszkania. Lokalizacja paneli nie ogranicza się tylko do dachu. Mogą być one zamontowane również na balkonie lub elewacji, lecz nie na gruncie. Jednocześnie moc instalacji nie może przekroczyć dwóch limitów: mocy mikroinstalacji (do 50 kW) oraz mocy przyłączeniowej całego budynku, co zabezpiecza sieć przed przeciążeniem. Dodatkowo budynek musi pełnić przeważającą funkcję mieszkalną, tzn. większość jego powierzchni jest wykorzystywana do celów mieszkalnych.

Z punktu widzenia formalnego, decyzja o montażu musi zostać podjęta przez wspólnotę lub spółdzielnię. Dlatego wymagana jest uchwała mieszkańców, zazwyczaj większości 50 proc. + 1 głos, co zapewnia zgodę współwłaścicieli nieruchomości. Część budynków może również wymagać zgody konserwatorskiej, jeżeli znajdują się w strefach ochrony zabytków lub mają specjalne statusy prawne. Procedura uzyskania statusu prosumenta lokatorskiego jest dostępna również dla instalacji już działających, niezależnie od tego, kiedy zostały zamontowane. Wystarczy odpowiedni wniosek do sprzedawcy energii.

Dopłaty w 2026 r.: Grant OZE i inne źródła finansowania

Najważniejszym narzędziem finansowym dla wspólnot i spółdzielni w 2026 r. będzie Grant OZE, finansowany z Krajowego Planu Odbudowy i obsługiwany przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Program pozwala uzyskać do 50 proc. zwrotu kosztów kwalifikowanych inwestycji związanych z odnawialnymi źródłami energii, jak fotowoltaika, pompy ciepła czy magazyny energii. Wnioski można składać do 30 czerwca 2026 r., a dofinansowanie obejmuje zarówno zakup i montaż urządzeń, jak i modernizację instalacji wewnętrznych. Grant OZE można łączyć z systemem prosumenta lokatorskiego, co pozwala nie tylko na szybkie obniżenie rachunków za części wspólne, ale i na skrócenie czasu zwrotu inwestycji do kilku lat.

Oprócz Grantu OZE wspólnoty mogą sięgać także po inne formy wsparcia. Dostępne są m.in. premie termomodernizacyjne i remontowe z Funduszu Termomodernizacji i Remontów, które, choć mniej atrakcyjne pod względem dofinansowania samej fotowoltaiki, sprawdzają się przy projektach łączących modernizację energetyczną budynku z instalacją OZE. Oznacza to, że wspólnota może skorzystać z kilku ścieżek równolegle: Grant OZE jako główne źródło dopłaty, a premie lub kredyty preferencyjne jako wsparcie uzupełniające. Dzięki temu koszty własne inwestycji mogą zostać ograniczone do minimum, co zwiększa atrakcyjność przedsięwzięcia i pozwala lepiej przygotować się na rosnące ceny energii od 2026 r.

Fotowoltaika na blokach 2026. Co się zmieni w prawie?

Do końca III kwartału 2025 r. w Polsce obowiązują tarcze energetyczne, które sztucznie obniżają ceny prądu dla gospodarstw domowych i części odbiorców instytucjonalnych. Po ich wygaśnięciu rachunki wrócą do realnych taryf rynkowych zatwierdzanych przez URE. Oznacza to, że od 2026 r. mieszkańcy bloków i wspólnoty zapłacą znacznie wyższe stawki za energię zużywaną w częściach wspólnych, takich jak windy, klatki schodowe czy kotłownie. W praktyce podwyżki będą szczególnie odczuwalne dla dużych budynków, w których zapotrzebowanie na energię elektryczną jest wysokie.

Zmiany te mają bezpośredni wpływ na opłacalność inwestycji w fotowoltaikę. Im wyższe ceny energii, tym szybszy zwrot z instalacji PV, zwłaszcza w połączeniu z rozliczeniem prosumenta lokatorskiego. Od lipca 2024 r. obowiązuje nowy system net-billingu, w którym rozliczenie nadwyżek energii odbywa się według cen godzinowych (RCEm). To oznacza większą zmienność wartości oddanej energii, ale też szansę na wyższe przychody w godzinach szczytu cenowego. Dlatego wspólnoty i spółdzielnie, które zainwestują w fotowoltaikę przed końcem okresu ochronnego, nie tylko skorzystają z dopłat w ramach Grantu OZE, ale także zabezpieczą się przed gwałtownym wzrostem kosztów energii od 2026 r.

Fotowoltaika na blokach 2026 a Krajowy Plan Renowacji budynków

Do końca 2026 r. wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą przedstawić swoje Krajowe Plany Renowacji Budynków. Dokumenty te mają wskazywać, jak poszczególne kraje zamierzają osiągnąć cele neutralności klimatycznej, poprawy efektywności energetycznej i zwiększenia udziału OZE w budownictwie. Wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe muszą więc przygotować się na zaostrzenie wymogów dotyczących zużycia energii w budynkach. Fotowoltaika w blokach wielorodzinnych będzie jednym z najważniejszych narzędzi, które pozwolą spełnić te unijne standardy.