Przedsiębiorcy, którzy zajmują się montażem mikroinstalacji lub małych instalacji odnawialnych źródeł energii, mają wątpliwość, czy na mocy ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U. poz. 478) mają obowiązek uzyskania specjalnego certyfikatu wydawanego przez Urząd Dozoru Technicznego, o którym mowa w art. 136 ustawy. Nowy przepis dotyczący certyfikatu wszedł w życie 4 maja. – Wprawdzie przepis ten mówi jedynie, że instalator „może” zdobywać uprawnienia, jednakże czytając dokładnie zapis ustawy, można wnioskować jednoznacznie, że musi on zdobyć uprawnienia, aby potwierdzić legalność wykonania instalacji, które będą przekazywały prąd do sieci – uważa Zbigniew Grzegorzewski z Polskiej Izby Gospodarczej „Ekorozwój”. Temat budzi żywe dyskusje wśród przedsiębiorców. Emocje są tym większe, że certyfikat do tanich nie należy. Koszt wzięcia udziału w egzaminie, który przeprowadza UDT, wynosi obecnie 756,69 zł, dodatkowo opłata za wydanie certyfikatu w zakresie jednego rodzaju odnawialnego źródła energii – 189,17 zł, a za wydanie wtórnika certyfikatu – 50 zł za każdy. Certyfikat co pięć lat należy odnawiać.
/>
/>
Problem jest bardzo istotny również dla klientów przedsiębiorców. Zwłaszcza dla tzw. prosumentów, którzy zamierzają przyłączyć domową instalację OZE do sieci lub pozyskać dotację na jej zakup ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Mnożą się pytania: czy np. na mocy przepisów nowej ustawy zakłady energetyczne nie będą mogły żądać przedstawienia dokumentów poświadczających, że instalację wykonał przedsiębiorca mający nowy certyfikat?
Odpowiedzi szukaliśmy w Urzędzie Regulacji Energetyki i wśród prawników. Eksperci uspokajają: przepis nie ma charakteru obligatoryjnego. Certyfikat nie jest obowiązkowy. Dodają, że także z innych przepisów nowej ustawy o OZE nie wynika taki wymóg. Przyznają jednak, że w wielu przypadkach to sami klienci, wybierając instalatora, kierować się mogą właśnie tym, że dokument wydawany przez UDT podkreśla wysokie kwalifikacje fachowca. Poniżej przedstawiamy stanowisko URE i wyjaśnienia prawnika.
OPINIE
Zgodnie z art. 136 ust. 1 instalator może – ale nie musi – uzyskać taki certyfikat w Urzędzie Dozoru Technicznego. Jednak równie dobrze może mieć inne uprawnienia zawodowe potwierdzające posiadanie właściwych kwalifikacji. Przepisy stanowią też, że dystrybutor nie może odmówić przyłączenia do sieci instalacji, której instalator nie miał certyfikatu UDT.
Użyty w treści przepisu wyraz „może” oznacza, że posiadanie przedmiotowego certyfikatu nie jest obligatoryjnym wymogiem dla instalatora. Obowiązek posiadania certyfikatu przez instalatorów nie wynika także z pozostałych przepisów zamieszczonych w rozdziale ustawy (normujących jedynie procedurę i wymogi formalne, jakie musi spełnić instalator ubiegający się o taki certyfikat).
Ustawodawca wprost dopuścił możliwość instalowania instalacji energetycznych i elektrycznych przez osoby niemające certyfikatu, a posiadanie niniejszego certyfikatu jest dodatkowym uprawnieniem i może podnieść wiarygodność osoby dokonującej instalacji mikroinstalacji oraz małych instalacji.
Zatem żaden przepis nie uzależnia przyłączenia instalacji do sieci od obecności instalatora mającego certyfikat. Przedsiębiorstwa energetyczne, które uzależniają przyłączenie mikroinstalacji od spełnienia tego warunku, działają bez podstawy prawnej.
Celem wprowadzenia systemu certyfikacji instalatorów nie było stworzenie nowego regulowanego zawodu, a jedynie umożliwienie zdobycia przez przedsiębiorców dodatkowych kwalifikacji lub potwierdzenia ich posiadania. Na mocy wprowadzonych przepisów instalator może uzyskać certyfikat wydawany przez prezesa Urzędu Dozoru Technicznego, który potwierdza posiadanie kwalifikacji do instalowania określonych rodzajów instalacji odnawialnego źródła energii. Jednocześnie brak posiadania certyfikatu nie oznacza braku możliwości wykonywania powyższych instalacji.
Sam certyfikat jest wydawany na 5 lat, a warunkiem jego wydania jest albo posiadanie odpowiedniego dyplomu, albo odbycie kursu i zdanie egzaminu. Wskazane kursy mogą być organizowane jedynie przez akredytowanych organizatorów, podczas gdy egzamin przeprowadza prezes UDT.
Warto zauważyć, że przepisy określające zasady certyfikacji instalatorów nie są zupełną nowością. Zostały wprowadzone na mocy nowelizacji wprowadzonej przez tzw. mały trójpak już 11 września 2013 r. – pierwotnie do ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1059 ze zm.). Ostatecznie przepisy te zostały nieznacznie zmienione i przeniesione do nowo przyjętej ustawy o odnawialnych źródłach energii.
Co mówią przepisy ustawy o OZE
Art. 136. 1. Osoba dokonująca instalacji: 1) mikroinstalacji lub 2) małych instalacji, lub 3) instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy zainstalowanej cieplnej nie większej niż 600 kW – zwana dalej „instalatorem”, może wystąpić z wnioskiem do Prezesa Urzędu Dozoru Technicznego, zwanego dalej „Prezesem UDT”, o wydanie dokumentu potwierdzającego posiadanie przez instalatora kwalifikacji do instalowania danego rodzaju instalacji odnawialnego źródła energii, zwanego dalej „certyfikatem”.
2. Certyfikat potwierdza posiadanie kwalifikacji do instalowania następujących rodzajów instalacji odnawialnego źródła energii: 1) kotłów i pieców na biomasę lub 2) systemów fotowoltaicznych, lub 3) słonecznych systemów grzewczych, lub 4) pomp ciepła, lub 5) płytkich systemów geotermalnych.