Jednym z warunków uzyskania zwrotu pieniędzy za VAT od kupionego do ogrzewania gazu jest złożenie wniosku w ciągu 30 dni od otrzymania faktury. Problem w tym, że urzędnicy nie będą mieli jak zweryfikować, czy termin nie został przekroczony.
Wraz z początkiem nowego roku gminy szykują się do realizacji kolejnego zadania związanego z przyznawaniem pomocy rodzinom ponoszącym wysokie koszty ogrzewania domów i mieszkań. Choć jest ona potocznie nazywana dodatkiem gazowym, to tym razem nie ma formy typowego świadczenia, ale refundacji kwoty odpowiadającej zapłaconemu VAT od zakupionego gazu (od 1 stycznia br. została przywrócona jego 23-proc. stawka). Jednak tak jak miało to miejsce w przypadku dodatku węglowego, tak i teraz niektóre przepisy ustawy z 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz.U. poz. 2687), na podstawie których mają być wypłacane pieniądze rodzinom, budzą wątpliwości.
Dodatek do gazu - data niekoniecznie graniczna
W szczególności dotyczą one art. 19 ust. 1 ustawy, który reguluje terminy wnioskowania o refundację. Zgodnie z nim wniosek o zwrot VAT trzeba złożyć nie później niż do 29 lutego 2024 r. lub w ciągu 30 dni od otrzymania faktury dokumentującej dostarczenie paliw gazowych. To sformułowanie spowodowało pytania, który termin jest w takim razie wiążący i w jakich sytuacjach. Jego brzmienie sugeruje bowiem, że wnioskodawca może wybrać i np. cyklicznie po każdej uzyskanej w tym roku fakturze ubiegać się o refundację, pod warunkiem że zachowa wspomniany termin 30 dni, albo złożyć jeden wniosek, do którego dołączy wszystkie faktury za ten rok (lub jedną, jeśli obowiązuje go rozliczenie roczne za dostarczony gaz) i wtedy istotne będzie tylko to, aby zrobił to do końca lutego przyszłego roku.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) zapytane przez DGP o interpretację tego przepisu wyjaśnia, że umożliwia on składanie wniosków o refundację w elastyczny sposób, dostosowany do preferencji odbiorcy gazu. Oznacza to, że w terminie do 29 lutego 2024 r. może on zdecydować o tym, czy złoży jeden wniosek obejmujący cały okres 1 stycznia-31 grudnia 2023 r., czy kilka wniosków za kolejne okresy tego roku. Natomiast jeśli otrzyma fakturę za cały lub część 2023 r. już po 29 lutego 2024 r., to wtedy wniosek powinien złożyć w ciągu miesiąca od otrzymania faktury, bo ten wymieniony w art. 19 ust. 1 ustawy termin 30 dni ma zastosowanie tylko do tych wniosków.
Zdaniem Damiana Napierały, zastępcy dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń, przedstawiane przez resort stanowisko nie odpowiada przepisom, bo te wprost mówią, że wnioski należy składać nie później niż do końca lutego przyszłego roku. - 29 lutego 2024 r. jest datą graniczną przyjmowania wniosków i nie widzimy podstaw prawnych do tego, aby przy obecnym brzmieniu art. 19 ust. 1 ustawy przyznawać refundację na złożone po jej upłynięciu, w terminie 30 dni od otrzymania faktury - potwierdza Katarzyna Tynkowska, zastępca dyrektora Gdańskiego Centrum Świadczeń.
Dodatek do gazu - weryfikacja pod znakiem zapytania
Urzędnicy zwracają też uwagę, że niezależnie od tego, przy jakich wnioskach ma być uwzględniany termin 30 dni od otrzymania faktury, i tak weryfikacja tego, czy został dotrzymany, będzie w praktyce niemożliwa. Wynika to stąd, że ten dokument trafia do odbiorcy gazu w różny sposób: pocztą (bez zwrotnego potwierdzenia odbioru), mailem, a niektóre osoby sprawdzają wysokość swojego rachunku do zapłacenia po zalogowaniu się na stronie swojego sprzedawcy tego paliwa. MKiŚ poproszone o stanowisko w tej sprawie poinformowało jedynie, że art. 21 ust. 3 ustawy w zakresie refundacji VAT w sprawach nieuregulowanych jej przepisami odsyła do stosowania kodeksu postępowania administracyjnego, a w przypadku jakichś wątpliwości co do spełniania przesłanek do uzyskania zwrotu pieniędzy, wnioskodawca może zostać wezwany do złożenia wyjaśnień.
- Wygląda na to, że będziemy bazować na oświadczeniu osoby składającej wniosek o dacie otrzymania faktury i przyjmować ją w dobrej wierze, bo nie będziemy mieli jak potwierdzić, czy faktycznie tego dnia ją dostała lub odebrała - podkreśla Damian Napierała.
Ponadto, o ile przepisy regulujące przyznawanie dodatków na zakup opału określały, kiedy ma nastąpić wypłata pieniędzy, to w ustawie z 15 grudnia 2022 r. nie zostało to w ogóle wskazane. - Przepisy mówią jedynie, że do 10. dnia każdego miesiąca, zaczynając od lutego, mamy składać zapotrzebowanie na środki do wojewodów, więc pewnie refundacje będziemy wypłacać na bieżąco po tym, jak będą do nas wpływać pieniądze na ten cel - stwierdza Katarzyna Tynkowska.
Dodatek do gazu - dochód bez 13. i 14. emerytury
Uzyskanie refundacji, w przeciwieństwie do przyznawanych w ubiegłym roku dodatków na zakup opału, zostało też uzależnione od kryterium dochodowego, które wynosi 1500 zł na członka gospodarstwa domowego lub 2100 zł dla osoby samotnej. Ustalenie sytuacji dochodowej rodziny odbywać się będzie w oparciu o przepisy ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 615 ze zm.), ale tylko wybranych, bo przykładowo obowiązująca w niej zasada „złotówka za złotówkę”, która pozwala uzyskać wsparcie mimo przekroczenia progu dochodowego, nie będzie tutaj stosowana. Co istotne, przy wnioskach składanych do 30 lipca br. do kryterium będą wliczane dochody osiągane przez członków rodziny w 2021 r., a od 1 sierpnia te z 2022 r., bo dopiero wtedy będą one udostępnione przez Ministerstwo Finansów w systemie Emp@tia.
Analogiczny jak w świadczeniach rodzinnych będzie też katalog dochodów. Nie będą się do niego zaliczały dodatkowe świadczenia dla emerytów i rencistów, czyli 13. i 14. emerytura. Po tym, gdy w ubiegłym roku powstało zamieszanie dotyczące tego, czy pieniądze te powinny być dochodem przy dodatku osłonowym, zostały doprecyzowane przepisy ustaw o 13. i 14. emeryturze w tej kwestii. W efekcie nie są one wliczane do dochodu w rozumieniu ustawy o świadczeniach rodzinnych i odnosi się to do wszystkich aktów prawnych, które do niej odsyłają w zakresie definicji dochodu. ©℗
