Środowisko naturalne rządzi się swoimi prawami. Inwestorzy, którzy realizują ambitne projekty energetyczne, muszą się liczyć z tym, że jest to coraz bardziej powszechna opinia. Dlatego oczekuje się od nich racjonalnych decyzji, które pozwolą zachować wysokie walory przyrodnicze na najcenniejszych terenach
Jak pogodzić interesy wszystkich interesariuszy projektów infrastrukturalnych? Kluczem do sukcesu może być podejście inwestora do kwestii ochrony środowiska. Jest to ważny element na każdym etapie realizacji przedsięwzięcia, od planowania po realizację i oddania obiektu do użytku.
Przykładem takiej strategii jest budowa terminalu LNG w Świnoujściu. Już sama lokalizacja stanowiła wyzwanie dla inwestora. Obszar Natura 2000 „Wolin i Uznam” wymagał wieloaspektowego podejścia do problemu, czego efektem było m.in. odsunięcie terminalu o 750 m od linii brzegowej. Szczegółowa analiza dostępnych danych faktograficznych oraz zaangażowanie specjalistów – przyrodników pozwoliły tak zaplanować całe przedsięwzięcie, aby zminimalizować wpływ na środowisko. W tego rodzaju inwestycjach proces planowania nie kończy się na uzyskaniu decyzji o środowiskowych. W przypadku Świnoujścia przygotowania do fazy realizacji zostały rozpoczęte na długo przed rozpoczęciem budowy. W oparciu o uzyskane decyzje środowiskowe Polskie LNG – spółka odpowiedzialna za budowę i funkcjonowanie terminalu – przygotowało program zawierający wytyczne dotyczące nadzoru przyrodniczego nad realizowanymi pracami. Wymagało to zaangażowania wielu osób. Niezależnie od podejmowanych przez spółkę działań, generalny realizator inwestycji również posiada w swoim zespole rozbudowane służby ochrony środowiska. Pozwala to na prowadzenie robót bez znaczącego oddziaływania na otaczającą przestrzeń.
Cenne storczyki
Danuta Piątkowska, główny specjalista do spraw ochrony środowiska w Polskim LNG, podkreśla, że nadrzędnym dokumentem, który stanowi dla inwestora niejako drogowskaz, jest decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji. Odnosi się ona do wszystkich elementów środowiska, zarówno abiotycznych, tj. warunków gruntowo-wodnych, emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłów, hałasu, odpadów, jak i biotycznych – świata roślin, grzybów i porostów oraz zwierząt.
Inwestor wyjątkowo uważnie obserwuje obszar budowy, a zwłaszcza jej granice, przylegające do naturalnych elementów krajobrazu, tj. lasu i morza, pod kątem wpływu działań inwestycyjnych na przyrodę. Jest to szczególnie istotne ze względu na lokalizację terminalu LNG w obszarze Natura 2000.
Teren inwestycji, który zajmuje ok. 47 ha, sąsiaduje z tak cennymi elementami przyrody, jak siedliska chronione w ramach europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000, którymi są m.in. nadmorskie wydmy, bory i lasy. W bezpośrednim sąsiedztwie placu budowy występują ponadto chronione gatunki roślin, grzybów i porostów, a okoliczne lasy i wydmy zamieszkują różne gatunki zwierząt. Do najcenniejszych gatunków roślin należy zaliczyć storczyki i grzyby. Na terenie oczka wodnego, zachowanego wraz z przyległym lasem w południowej części placu budowy, jako cenny element naturalnej przyrody, występują płazy, gady, ptaki, liczne bezkręgowce, a ok. 5 metrów od budowanego terminalu znajduje się poniemiecki bunkier, w którym zimują nietoperze.
Inwestycja pod nadzorem
Realizacja inwestycji w zgodzie ze środowiskiem przejawia także w innych aspektach. Przede wszystkim w sprawowaniu ciągłego nadzoru przyrodniczego, który pozwala na rejestrowanie zmian oraz reagowanie na występujące zagrożenia. Wiążą się z tym wykonywane działania minimalizujące wpływ przedsięwzięcia na środowisko. Ich podjęcie, począwszy od etapu wstępnego, tj. przygotowania placu budowy, zapewnia inwestorowi płynne realizowanie kolejnych części przedsięwzięcia. Np. w 2010 r., kiedy na powierzchni pozbawionego drzew obszaru pojawiły się w tymczasowych zbiornikach wodnych płazy, po uzyskaniu stosownego zezwolenia organu ochrony przyrody przeniesiono je w bezpieczne miejsce. W przypadku chronionych roślin dokonano metaplantacji, czyli przesadzenia zagrożonych zniszczeniem egzemplarzy w bezpieczne miejsca. W sezonie lęgowym wykonuje się czynności zniechęcające ptaki do zakładania gniazd na obszarze budowy.
Wykonywany jest również naukowy monitoring siedlisk przyrodniczych, gatunków roślin, grzybów, porostów, fauny bezkręgowej i kręgowej, prowadzony na obszarze pasa 100 m od granic inwestycji. Oceniany jest stan tych elementów przyrody, jak również spójność i integralność obszaru Natura 2000. Wyniki corocznie przekazywane są Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie.
Kolejnym aspektem prośrodowiskowych działań spółki jest realizacja przygotowanego wcześniej planu zadań ochronnych zakładającego wykonanie prac poza terenem inwestycji, na obszarze Natura 2000 „Wolin i Uznam”. Stanowią one niejako rekompensatę za straty, jakie poniosła przyroda z powodu inwestycji. Najciekawsze to: metaplantacja zagrożonego wyginięciem gatunku – perzu sitowego na nowe stanowiska; przystosowanie bunkra sąsiadującego z placem budowy do hibernowania nietoperzy; poprawa stanu siedlisk przyrodniczych na 5-kilometrowym odcinku wydm szarych poprzez usuwanie gatunków inwazyjnych; przygotowanie dokumentacji w celu ustanowienia obszaru chronionego, mającego zabezpieczyć najpiękniejszy fragment zespołu wydm nadmorskich między Świnoujściem a Międzyzdrojami ze stanowiskami mikołajka nadmorskiego; wykonanie nasadzeń zastępczych ponad 3,5 tys. drzew i krzewów w zamian za drzewa wycięte pod plac budowy. Wszystkie te zadania zostały już wykonane lub są mocno zaawansowane.