Renta wdowia z różnych systemów ubezpieczeniowych: kto wypłaca i w jakiej wysokości

• 100 proc. renty rodzinnej oraz 15 proc. innego świadczenia emerytalno-rentowego (przysługującego z systemu powszechnego lub z odrębnych systemów ubezpieczeniowych lub zaopatrzeniowych) albo
• 15 proc. renty rodzinnej oraz 100 proc. innego świadczenia emerytalno-rentowego.

Rolnicza renta rodzinna i emerytura z FUS

W 2022 roku, gdy miałam 58 lat, zmarł mój mąż, który prowadził gospodarstwo rolne. Z tego tytułu mam prawo do renty rodzinnej przyznanej przez KRUS. Oprócz tego w 2024 r. ZUS przyznał mi i wypłaca emeryturę. Renta rodzinna jest obecnie zawieszona jako świadczenie mniej korzystne. Czy z tych świadczeń będzie mi przysługiwała renta wdowia, a jeśli tak, to które z nich będę mogła pobierać w pełnej wysokości?

Od 1 stycznia 2025 r. obowiązują przepisy regulujące nowe zasady ustalania zbiegu świadczeń emerytalno-rentowych z rentą rodzinną po zmarłym małżonku (tzw. renty wdowiej). Na ich podstawie osobie uprawnionej do renty rodzinnej po zmarłym małżonku (wdowie/wdowcowi) oraz do innego świadczenia emerytalno-rentowego wymienionego w przepisach (np. emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy) wypłaca się:

• 100 proc. przysługującej renty rodzinnej oraz 15 proc. innego świadczenia emerytalno-rentowego albo
• 100 proc. innego świadczenia emerytalno-rentowego oraz 15 proc. renty rodzinnej.

Od 1 stycznia 2027 roku wysokość drugiego wypłacanego świadczenia zostanie podwyższona do 25 proc.

Przepisy, które wprowadziły tzw. rentę wdowią, przewidują możliwość wypłaty w zbiegu z innym świadczeniem emerytalno-rentowym nie tylko renty rodzinnej przysługującej z powszechnego systemu emerytalnego (wypłacanej przez ZUS), lecz także renty rodzinnej z innych systemów ubezpieczeniowych lub zaopatrzeniowych (np. rolniczą rentę rodzinną wypłacaną przez KRUS, wojskową rentę rodzinną wypłacaną przez wojskowe biuro emerytalne czy policyjną rentę rodzinną wypłacaną przez Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA).

Renta rodzinna przysługująca z odrębnych systemów ubezpieczeniowych lub zaopatrzeniowych może być wypłacana w zbiegu z innymi świadczeniami emerytalno-rentowymi wymienionymi w ustawie zmieniającej z 26 lipca 2024 r. wprowadzającej rentę wdowią. Chodzi zarówno o świadczenia przyznane w ramach tych odrębnych systemów (np. emeryturę rolniczą, emeryturę wojskową lub emeryturę policyjną), jak i o świadczenia przyznane przez ZUS w powszechnym systemie emerytalnym (np. emeryturę Funduszu Ubezpieczeń Społecznych czy rentę z tytułu niezdolności do pracy).

Oznacza to, że będzie pani mogła otrzymywać 100 proc. wypłacanej dotychczas emerytury z FUS oraz 15 proc. (a od 1 stycznia 2027 r. – 25 proc.) renty rodzinnej przyznanej przez KRUS, która była dotychczas zawieszona. Skoro świadczenie to jest mniej korzystne od emerytury wypłacanej przez ZUS, we wniosku o ustalenie zbiegu świadczeń powinna Pani zaznaczyć żądanie wypłaty emerytury w 100 proc. W takim przypadku, po rozpatrzeniu tego wniosku, ZUS nadal będzie wypłacał pełną emeryturę, a KRUS podejmie wypłatę części renty rodzinnej (obecnie w 15 proc., a od 1 stycznia 2027 r. w 25 proc.).

Uprawnienia rodzin funkcjonariuszy

Kilka lat temu, gdy miałam 56 lat, zginął na służbie mój mąż, który był funkcjonariuszem Policji. Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA przyznał mi świadczenie, które wciąż pobieram. Od dnia ukończenia 60 lat mam również ustalone prawo do emerytury z ZUS, która jednak jest zawieszona jako świadczenie mniej korzystne. Czy w związku z wejściem w życie przepisów umożliwiających ustalenie renty wdowiej będę mogła pobierać przynajmniej część drugiego świadczenia, do którego mam ustalone prawo?

Przepisy regulujące nowe zasady ustalania zbiegu świadczeń emerytalno-rentowych z rentą rodzinną po zmarłym małżonku stosuje się odpowiednio również do osób uprawnionych do świadczenia pieniężnego przysługującego członkom rodziny funkcjonariuszy lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku ze służbą albo z podjęciem poza służbą czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia. Nie jest to renta rodzinna, ale świadczenie o podobnym charakterze co renta rodzinna. Świadczenie pieniężne przysługuje członkom rodziny funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej lub żołnierzy zawodowych, których śmierć nastąpiła w związku z:

1) wykonywaniem obowiązków służbowych w warunkach zagrażających życiu i zdrowiu,

2) podjęciem poza służbą czynności związanych z ochroną bezpieczeństwa i porządku publicznego lub czynności ratowania życia lub zdrowia ludzkiego albo mienia, skutkujących narażeniem własnego życia lub zdrowia;

3) pełnieniem służby przez funkcjonariusza w strefie działań wojennych albo w strefie konfliktu zbrojnego w czasie wykonywania zadań służbowych poza granicami państwa w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, w składzie polskich kontyngentów do misji specjalnych organizacji międzynarodowych, w Policji, w Straży Granicznej, w Służbie Ochrony Państwa, w Agencji Wywiadu, w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego lub w Służbie Wywiadu Wojskowego albo delegowaniem do pełnienia służby poza granicami państwa w kontyngencie utworzonym do realizacji zadań określonych w przepisach ustawowych;

4) pełnieniem służby przez żołnierza zawodowego w strefie działań wojennych w czasie wykonywania zadań służbowych poza granicami państwa związanych z realizacją celów, o których mowa w art. 2 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa.

Świadczenie pieniężne przysługuje również członkom rodziny funkcjonariuszy ww. służb mundurowych, których śmierć nastąpiła w związku z wykonywaniem innych obowiązków służbowych w warunkach zagrażających ich życiu i zdrowiu.

Oczywiście dla celów wypłaty renty wdowiej uwzględnia się wyłącznie wskazane świadczenie pieniężne przysługujące z tytułu śmierci współmałżonka. W zależności od wyboru wnioskodawcy w ramach renty wdowiej może być wypłacane:

• 100 proc. świadczenia pieniężnego oraz 15 proc. innego świadczenia emerytalno-rentowego (przysługującego z systemu powszechnego lub z odrębnych systemów ubezpieczeniowych lub zaopatrzeniowych) albo
• 15 proc. świadczenia pieniężnego oraz 100 proc. innego świadczenia emerytalno-rentowego.

Wypłacanie trzech świadczeń

Obecnie pobieram dwie emerytury przyznane przez KRUS i ZUS. Niedawno zmarł mój mąż, po którym mogłabym uzyskać rentę rodzinną z ZUS. Czy w razie przyznania tego świadczenia powinnam wybrać, z którą emeryturą miałabym ją pobierać, czy też będę miała wypłacane wszystkie trzy świadczenia?

Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. mają prawo do pobierania zarówno emerytury rolniczej przyznanej i wypłacanej przez KRUS (z tytułu okresów ubezpieczenia społecznego rolników), jak i do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznawanej i wypłacanej przez ZUS z tytułu okresów ubezpieczenia w powszechnym systemie ubezpieczeń. Już na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie regulacji dot. renty wdowiej (tj. przed 1 stycznia 2025 r.) obie emerytury mogły być wypłacane równocześnie. W związku z regulacjami umożliwiającymi ustalenie zbiegu świadczeń z rentą rodzinną osoba uprawniona zachowuje prawo do pobierania obu świadczeń oraz dodatkowo renty rodzinnej. W zależności od wyboru przysługuje jej wypłata:

• 100 proc. emerytury rolniczej, 100 proc. emerytury z FUS oraz 15 proc. renty rodzinnej albo
• 100 proc. renty rodzinnej oraz 15 proc. emerytury rolniczej i 15 proc. emerytury z FUS.

Emerytura mundurowa i renta rodzinna

Jestem byłym funkcjonariuszem i mam z tego tytułu ustalone prawo do emerytury policyjnej. Po zwolnieniu ze służby podjąłem pracę jako ochroniarz w prywatnej firmie i po ukończeniu 60 lat uzyskałem również emeryturę z ZUS. Oba świadczenia pobieram. Kilka miesięcy temu zmarła moja żona, która przez wiele lat była ubezpieczona w ZUS z tytułu zatrudnienia. Nie ustalałem po niej renty rodzinnej, gdyż to świadczenie i tak byłoby mniej korzystne od mojej emerytury. Czy przepisy dot. renty wdowiej umożliwią mi pobieranie całości lub części renty rodzinnej?

Osoby, które wstąpiły do służby po 1 stycznia 1999 r., mają prawo do pobierania zarówno emerytury policyjnej przyznanej i wypłacanej przez organ emerytalno-rentowy ZER MSWiA lub wojskowy organ emerytalny (z tytułu okresów służby), jak i do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przyznawanej i wypłacanej przez ZUS z tytułu okresów ubezpieczenia w powszechnym systemie ubezpieczeń. Taka możliwość wynika z przepisów ustaw regulujących w sposób kompleksowy zaopatrzenie emerytalne żołnierzy i funkcjonariuszy służb mundurowych.

Regulacje wprowadzające do systemu emerytalno-rentowego tzw. rentę wdowią umożliwiły ustalenie zbiegu obu wypłacanych świadczeń dodatkowo z rentą rodzinną. Oznacza to, że osoba uprawniona zachowuje prawo do pobierania obu świadczeń oraz dodatkowo renty rodzinnej. W zależności od wyboru będzie więc Panu przysługiwała wypłata:

• 100 proc. emerytury policyjnej, 100 proc. emerytury z FUS oraz 15 proc. renty rodzinnej albo
• 100 proc. renty rodzinnej oraz 15 proc. emerytury wojskowej lub emerytury policyjnej i 15 proc. emerytury FUS. ©℗