Czy osoba, która osiągnęła wiek emerytalny, ale ma tylko 10 lat pracy, dostanie emeryturę? A co z tymi, którzy pracowali jeszcze krócej? W zdecydowanej większości przypadków staż ubezpieczeniowy nie ma żadnego wpływu na to, czy ktoś uzyska, czy nie uzyska prawo do emerytury. Obecnie ZUS bierze pod uwagę inne kryteria. Oddzielną kwestią pozostaje wysokość przyszłego świadczenia.
Osoby ubiegające się o emeryturę w Polsce można podzielić na dwie podstawowe grupy. Do pierwszej należą urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. Do drugiej ci, którzy przyszli na świat po 31 grudnia 1948 r. Taki podział to efekt reformy systemu emerytalnego z 1999 r. (tej samej, w ramach której tworzono OFE, ale też wprowadzono oddzielne konta w ZUS dla każdego ubezpieczonego).
Kto ma prawo do emerytury? Zasady dla urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.
W przypadku urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. głównym kryterium przyznawania prawa do emerytury był staż ubezpieczeniowy wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn. W związku z tym, że najmłodsze osoby, których dotyczyły te reguły (urodzeni w 1948 r.) mają dziś 76 lat, z dużym prawdopodobieństwem większość z nich jest już na emeryturze.
Kto ma prawo do emerytury? Zasady dla urodzonych po 31 grudnia 1948 r.
Osoby przechodzące dziś na emeryturę to przeważnie ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r. W ich przypadku przy przyznawaniu prawa do emerytury ZUS bierze pod uwagę inne kryteria. Chodzi o:
- ukończenie powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn),
- opłacone składki z tytułu ubezpieczenia społecznego lub ubezpieczenia emerytalnego i rentowego przynajmniej za 1 dzień, np. jako pracownik czy też osoba prowadząca działalność gospodarczą.
Jak widać, do uzyskania emerytury z ZUS-u w przypadku zdecydowanej większości ubezpieczonych wystarczy dziś samo osiągnięcie wieku emerytalnego i fakt odprowadzania składek co najmniej przez jeden dzień. Oddzielną kwestią pozostaje oczywiście wysokość przyszłego świadczenia. Jest ona wprost powiązana z wysokością odprowadzonych składek. Im krócej ktoś pracował, tym większe ryzyko, że odłożył mniej składek.
Emerytura po 10 latach pracy. Czy to możliwe?
Jeśli dziś ktoś zastanawia się, czy po 10 latach pracy i osiągnięciu wieku emerytalnego może otrzymać emeryturę, odpowiedź brzmi "tak". Oczywiście przy założeniu, że mówimy o osobie urodzonej po 31 grudnia 1948 r. i ubiegającej się o emeryturę na ogólnych zasadach. A co z wysokością przyznanej w ten sposób emerytury?
Z dużym prawdopodobieństwem będzie ona niższa niż świadczenie przyznane osobie z dłuższym stażem. Na wysokość emerytury wpływa bowiem kwota zgromadzonych składek po waloryzacji oraz tzw. średnie dalsze trwanie życia (czyli to, jak długo wg statystyk GUS-u średnio będą żyły osoby będące w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego). Osoby pracujące dłużej prawdopodobnie będą miały więcej składek na koncie.
Oczywiście nie wolno zapomnieć, że duże znaczenie mają również kwoty, od których składki do ZUS-u są odprowadzane – czyli wysokość zarobków ubezpieczonego.
Emerytura po 5 i 15 latach pracy
Analogiczna sytuacja jak w przypadku emerytury po 10 latach pracy występuje w przypadku emerytur po 15, a nawet 5 latach pracy. Osoby, które odprowadzały składki do ZUS-u przez ten czas i osiągnęły powszechny wiek emerytalny, zyskają prawo do emerytury. Najprawdopodobniej będzie ona jednak bardzo niska – dotyczy to zwłaszcza osób z pięcioletnim stażem.
Prawo do najniższej emerytury
Podsumowując, w przypadku osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. staż ubezpieczeniowy nie wpływa na to, czy dana osoba będzie miała prawo do emerytury. Staż wpływa przede wszystkim na jej wysokość. Ma on również ogromne znaczenie w przypadku tych, których świadczenie, wg wyliczeń ZUS-u, jest niższe niż najniższa emerytura (czyli aktualnie 1780,96 zł brutto). Ci ubezpieczeni mogą liczyć na podniesienie go do tej wysokości najniższego świadczenia. Warunkiem jest jednak posiadanie odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego – 25 lat dla mężczyzn i 20 lat dla kobiet.