Problem braku ciągłości zatrudnienia w okresie wakacyjnym dotyczy setek nauczycieli, którzy w ten sposób tracą nie tylko wynagrodzenie, ale także ciągłość składek na ubezpieczenia społeczne. Resort edukacji powołał się na przepisy Karty Nauczyciela i Prawa Oświatowego, jednocześnie ujawniając konkretne dane dotyczące tego typu umów.

Skala Problemów: 8 proc. umów terminowych kończy się w czerwcu

Zgodnie z danymi zebranymi w Systemie Informacji Oświatowej (SIO), stan na 12 listopada 2025 r. za rok szkolny 2024/2025:

  • Łączna liczba umów na czas określony: 106 907.
  • Umowy kończące się w czerwcu 2025 r.: 8 572.

Oznacza to, że ok. 8,02 proc. wszystkich umów na czas określony zawartych z nauczycielami kończy się dokładnie wraz z zakończeniem zajęć dydaktycznych, pozbawiając nauczycieli płatnego okresu wakacyjnego.

Przepisy a praktyka: Kiedy dyrektor działa nieprawidłowo?

Ministerstwo Edukacji podkreśliło, że to dyrektor szkoły jest kierownikiem zakładu pracy i decyduje o zatrudnianiu, ale musi działać w granicach prawa.

Zasadniczo, stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się na czas nieokreślony, ale Karta Nauczyciela (art. 10 ust. 7) dopuszcza umowę na czas określony, jeśli występuje:

  • Potrzeba wynikająca z organizacji nauczania.
  • Zastępstwo nieobecnego nauczyciela.

Interpretacja prawa do urlopu

Resort stanowczo podkreślił, że nauczyciel zatrudniony na czas określony ma prawo do urlopu wypoczynkowego. Jest to uprawnienie wynikające nie tylko z Karty Nauczyciela, ale także z Konstytucji RP i Europejskiej Karty Społecznej.

W przypadku, gdy nauczyciel ma prowadzić zajęcia do czasu zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych w danym roku szkolnym, umowa o pracę na czas określony powinna zostać zawarta na okres umożliwiający wykorzystanie w naturze w okresie ferii przysługującego mu urlopu wypoczynkowego.

Oznacza to, że jeśli dyrektor zatrudnia nauczyciela na cały rok szkolny (od września do czerwca), a następnie rozwiązuje z nim umowę w czerwcu, powinien wypłacić ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop. Idealna i zgodna z duchem prawa praktyka to zawarcie umowy na okres obejmujący wykorzystanie urlopu w naturze, a więc do końca wakacji.

Co może zrobić nauczyciel i co planuje ministerstwo?

Na pytanie o analizę wpływu umów terminowych na stabilność zawodową i jakość pracy szkoły oraz planowane działania legislacyjne, Ministerstwo Edukacji udzieliło następującej informacji:

  • Analiza Stabilności: Resort nie przedstawił konkretnych analiz wpływu tej formy zatrudnienia na jakość pracy szkół ani stabilność kadr.
  • Działania Legislacyjne: Ministerstwo stwierdziło, że przepisy Karty Nauczyciela "w sposób zupełny wyczerpują regulacje w zakresie możliwości oraz sposobu zawierania z nauczycielami umów o pracę na czas określony". Nie wskazano na planowanie nowych działań legislacyjnych w celu dalszego ograniczenia umów terminowych.

W praktyce oznacza to, że walka o stabilność zatrudnienia nauczycieli odbywa się na gruncie interpretacji i egzekwowania obecnych przepisów.

Nauczyciel, który czuje się poszkodowany lub ma wątpliwości co do zgodności decyzji dyrektora z prawem, może:

  • Dochodzić swoich praw na drodze sądowej (spory ze stosunku pracy nauczycieli rozpatrują sądy pracy, zgodnie z art. 91c ust. 2 KN).
  • Zwrócić się o pomoc do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która jest uprawniona do kontroli prawidłowości stosowania prawa pracy przez pracodawców.