Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje osobie, która posiada orzeczenie o niezdolności do pracy (wydaną przez orzecznika ZUS) i jednocześnie legitymuje się odpowiednim okresem składkowym i nieskładkowym. Jednocześnie niezdolność powinna powstać w wymaganych okresach składkowych lub nieskładkowych (zależnych od wieku, kiedy niezdolność powstała) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Ile wynoszą okresy składkowe i nieskładkowe oraz kogo one nie obowiązują, dowiesz się tutaj>>
Jeśli niezdolność została uznana za trwałą, ubezpieczony otrzyma rentę stałą. Jednak jeżeli niezdolność do pracy ma charakter czasowy, przysługuje renta okresowa na okres wskazany w decyzji organu rentowego.
Jeżeli więc prawo do renty kończy się wraz w upływem okresu, na jaki renta została przyznana, a ubezpieczony nie zgłosił wniosku o przedłużenie prawa do tego świadczenia, prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy wygasa. Taka sytuacja ma miejsce także wtedy, gdy podczas ponownego badania lekarz orzecznik ZUS zdecyduje, że stan ubezpieczonego poprawił się na tyle, że odzyskał on zdolność do pracy.
Prawo do renty zostanie przywrócone, jeśli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do świadczenia ubezpieczony ponownie stanie się niezdolny do pracy. Jak wskazał SN w wyroku z 20 lutego 2006 r. (I UK 170/05), prawo do przywrócenia renty powstaje w dniu zaistnienia ponownej niezdolności do pracy.
Ubezpieczony nie musi natomiast ponowie wykazywać spełnienia innych warunków koniecznych do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, w tym udowadniać wymaganego okresu składkowego lub nieskładkowego.
Dla przywrócenia prawa do renty nie ma też znaczenia, czy ponowna niezdolność jest wynikiem tego samego schorzenia co poprzednio, ani czy nastąpiła zmiana stopnia niezdolności do pracy. Jednak jeśli taka zmiana nastąpiła, zmienia się także wysokość świadczenia, które wzrośnie także wtedy, gdy między ustaniem prawa do renty a jej przywróceniem została przeprowadzana waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych. W innych przypadkach nie ustala się ponownie wysokości renty.