Zasiłek pogrzebowy. Jaka jest jego wysokość i komu przysługuje?

Zasiłek pogrzebowy jest świadczeniem, które ma choćby częściowo zrekompensować koszty poniesione w związku z organizacją pogrzebu. Jaka jest wysokość zasiłku pogrzebowego i kto może się o niego ubiegać?

Zasiłek pogrzebowy to jednorazowe świadczenie przyznawane przez ZUS lub KRUS (w przypadku rolników) przysługujące w razie śmierci bliskiej osoby. Ma on na celu zrekompensowanie poniesionych kosztów pochówku.

Komu przysługuje zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek przysługuje:

• członkowi rodziny,
• pracodawcy,
• domowi pomocy społecznej,
• gminie,
• powiatowi,
• osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego,
• osobie obcej,

- pod warunkiem pokrycia kosztów pogrzebu.

Przy przyznawaniu zasiłku członkowie rodziny to:

• małżonek (wdowa i wdowiec), także pozostający w separacji orzeczonej wyrokiem sądu,
• rodzice, ojczym, macocha oraz osoba przysposabiająca,
• dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
• dzieci przyjęte na wychowanie w ramach rodziny zastępczej,
• inne dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności,
• rodzeństwo,
• dziadkowie,
• wnuki,
• osoby, nad którymi została ustanowiona opieka prawna.

Kiedy przysługuje zasiłek pogrzebowy?

Zasiłek pogrzebowy przysługuje po śmierci:

• osoby, która ma przyznaną emeryturę lub rentę,
• osoby, która ma przyznaną emeryturę pomostową,
• osoby, która jest ubezpieczona w ZUS,
• osoby, która ma przyznane nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
• osoby, która zmarła w czasie pobierania zasiłku chorobowego albo świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu ubezpieczenia,
• osoby, która w dniu śmierci nie miała przyznanej emerytury lub renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania,
• cywilnej niewidomej ofiary działań wojennych, która pobierała świadczenie pieniężne,
• osoby, która pobierała świadczenie przedemerytalne lub zasiłek przedemerytalny,
• osoby, która pobierała rentę socjalną,
• osoby, która zmarła wskutek wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
• osoby, która pobierała rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach,
• członka rodziny osoby wymienionej w punktach 1–4, 8 i 11.

Jaka jest wysokość zasiłku pogrzebowego?

Dla członków rodziny wysokość zasiłku pogrzebowego wynosi 4 tys. zł bez względu na to, jaka była wysokość kosztów pogrzebu. Z kolei osoba obca lub pracodawca, dom pomocy społecznej, gmina, powiat, osoba prawna kościoła lub związku wyznaniowego może otrzymać zasiłek do wysokości poniesionych kosztów, ale nie więcej niż 4 tys. zł. Jeśli koszty pogrzebu zostały poniesione przez więcej niż jedną osobę lub podmiot, zasiłek pogrzebowy jest dzielony między te osoby lub podmioty - proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.

Czy zasiłek pogrzebowy wzrośnie?

Zasiłek pogrzebowy kształtuje się na tym samym poziomie od 2011 roku. Kwestia jego wysokości została ostatnio podniesiona przez posłankę Urszulę Nowogórską w interpelacji poselskiej. Deputowana słusznie zauważyła, że kwota świadczeń wypłacana przez Fundusz Ubezpieczeń Społecznych nie zapewnia możliwości wyprawienia nawet skromnego pogrzebu.

Zwróciła też uwagę, że „otrzymywane świadczenia są nieadekwatne do średniego kosztu pochowania zmarłego, rozpoczynającego się od kwoty siedmiu tysięcy złotych. Wiele pogrążonych w żałobie rodzin musi zaciągać kredyt w celu opłacenia wszystkich kosztów pogrzebu, narażając się przy tym na zachwianie swojego bezpieczeństwa finansowego".

Nowogórska zadała pytanie, czy istnieje możliwość podniesienia kwoty zasiłku pogrzebowego do 200 procent średniego miesięcznego wynagrodzenia w Polsce. W odpowiedzi Stanisław Szwed z Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wyjaśnił, że obecnie w resorcie trwają szczegółowe analizy dotyczące możliwości zmiany wysokości zasiłku pogrzebowego.

Jak uzyskać zasiłek pogrzebowy krok po kroku?

Aby uzyskać zasiłek, należy wykonać następujące kroki:

• logujemy się na swój profil na Platformie Usług Elektronicznych (PUE),
• w katalogu usług wybieramy usługę "Złożenie dokumentu Z-12",
• uzupełniamy dane w formularzu elektronicznym i składamy dyspozycję sposobu odbioru korespondencji w tej sprawie. Domyślnie korespondencja zostanie skierowana do nas elektronicznie poprzez PUE ZUS. Możemy także wybrać odpowiedź w formie papierowej, z odbiorem osobistym bądź przez pełnomocnika albo pocztą tradycyjną,
• jeśli posiadamy konto w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo – kredytowej, podajemy numer rachunku, na który ZUS ma wypłacić zasiłek,
• podpisujemy wniosek za pomocą certyfikatu kwalifikowanego lub profilu zaufanego,
• gromadzimy pozostałe niezbędne dokumenty, w tym:

• odpis skrócony aktu zgonu,
• odpis skrócony aktu urodzenia dziecka, które urodziło się martwe albo odpis zupełny aktu urodzenia dziecka z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe. Dokumentem do wypłaty zasiłku pogrzebowego może być wystawiony za granicą akt zgonu (natomiast nie może to być tymczasowy akt zgonu wystawiony za granicą),
• oryginały rachunków poniesionych kosztów pogrzebu; jeżeli oryginały zostały złożone w banku - kopie rachunków potwierdzonych przez bank za zgodność z oryginałem,
• dokumenty potwierdzające Twój stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa z osobą zmarłą (np. skrócone odpisy aktów stanu cywilnego lub dowód osobisty) zawierające wymagane dane, dokument potwierdzający umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej, postanowienie sądu o ustanowieniu opiekuna prawnego,
• zaświadczenie płatnika składek o podleganiu ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
• zaświadczenie właściwego organu administracji publicznej, organizacji politycznej lub społecznej stwierdzające pokrycie kosztów pogrzebu przez te podmioty.

Wymienione powyżej dokumenty składamy bezpośrednio lub za pośrednictwem poczty do:

• terenowej jednostki organizacyjnej ZUS, która ustalała prawo i wypłacała osobie zmarłej emeryturę, rentę, emeryturę pomostową, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, świadczenie przedemerytalne, zasiłek przedemerytalny, rentę z tytułu wypadku lub choroby zawodowej powstałych w szczególnych okolicznościach, świadczenie przysługujące cywilnej niewidomej ofierze działań wojennych, rentę socjalną, lub
• terenowej jednostki organizacyjnej ZUS właściwej dla naszego miejsca zamieszkania, w przypadku śmierci osoby podlegającej ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym lub członka jej rodziny, albo śmierci osoby pobierającej zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego.

Dokumenty te możemy także złożyć w dowolnej terenowej jednostce organizacyjnej ZUS, która przekaże je do właściwej jednostki ZUS.

Kiedy złożyć dokumenty

Wniosek o zasiłek wraz z pozostałymi niezbędnymi dokumentami należy złożyć w ciągu 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której koszty pogrzebu są opłacane. Po tym terminie następuje przedawnienie roszczeń, co oznacza, że nie otrzymamy zasiłku. Jeżeli nie uda się dotrzymać tego terminu:

• z powodu późniejszego odnalezienia ciała lub zidentyfikowania osoby zmarłej albo
• z innych przyczyn całkowicie od nas niezależnych

- możemy złożyć dokumenty w ciągu 12 miesięcy od dnia pogrzebu.

W takim przypadku należy dołączyć dokumenty, które potwierdzą powód opóźnienia, czyli:

• zaświadczenie policji lub prokuratury,
• odpis zupełny aktu zgonu,
• inny dokument urzędowy.

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 1251 ze zm).