30 września 2024 r. – wtedy wygasną ostatnie orzeczenia o niepełnosprawności lub jej stopniu.

Zniesienie od 1 lipca stanu zagrożenia epidemicznego jest istotne dla osób, które po wybuchu epidemii COVID-19 nie ubiegały się o wydanie nowego orzeczenia potwierdzającego dysfunkcję zdrowotną.

Takie osoby są bowiem objęte art. 15h ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych i wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2095 ze zm.), czyli tzw. specustawy covidowej.

Zgodnie z tym przepisem orzeczenia, których ważność upłynęła w ciągu 90 dni przed dniem wejścia w życie wspomnianej ustawy (od 9 grudnia 2019 r. do 7 marca 2020 r.), zachowują ważność do upływu 60. dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii – choć nie dłużej niż do wydania nowego dokumentu o niepełnosprawności lub jej stopniu. Analogicznie orzeczenia, które traciły ważność po dniu wejścia w życie specustawy covidowej, a więc od 8 marca 2020 r., również są aktualne przez ten sam okres.

Stopniowe wygasanie

Odwołanie stanu zagrożenia epidemicznego oznacza więc, że od 2 lipca zaczyna biec termin 60 dni, o którym mowa w art. 15h specustawy. To zaś skutkowałoby tym, że 30 sierpnia wydłużone z mocy prawa orzeczenia stracą swoją ważność.

Tak się jednak nie stanie, bo wspomniany termin zostanie przerwany 6 sierpnia. Stanie się tak na skutek wejścia w życie art. 10 ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 852). Przepis ten uchyla bowiem art. 15h specustawy covidowej. Jednocześnie nie będzie tak, że już 6 sierpnia orzeczenia, które zachowały ważność, przestaną być aktualne.

Artykuł 23 ustawy z 9 marca 2023 r. zakłada bowiem, że dokumenty potwierdzające niepełnosprawność będą wygasać stopniowo, w trzech terminach, co ma zapobiegać kumulacji wniosków o wydanie nowego orzeczenia w powiatowych zespołach ds. orzekania o niepełnosprawności.

I tak jeśli pierwotnie utrata ważności orzeczenia miała nastąpić do 31 grudnia 2020 r., będzie ono aktualne jeszcze do 31 grudnia tego roku.

Z kolei orzeczenia, które gdyby nie art. 15h specustawy covidowej utraciłyby ważność między 1 stycznia a 31 grudnia 2021 r., będą mogły być używane przez osoby niepełnosprawne do 31 marca 2024 r. Najdłużej, bo do 30 września 2024 r., ważne będą orzeczenia, które początkowo miały ją utracić od 1 stycznia 2022 r. do dnia poprzedzającego wejście w życie art. 10, czyli 5 sierpnia tego roku. Przy czym posiadacze tych orzeczeń nie muszą czekać do końca swojego terminu utraty ważności, tylko mogą wcześniej złożyć wniosek o wydanie nowego dokumentu. Wtedy ich dotychczasowe orzeczenie wygaśnie wcześniej niż 31 grudnia br., 31 marca lub 30 września przyszłego roku.

Zmiany też w świadczeniach

Zmiana przepisów wynikająca z ustawy z 9 marca 2023 r. wpłynie również na świadczenia rodzinne. Ich otrzymywanie jest uzależnione od legitymowania się aktualnym orzeczeniem o niepełnosprawności lub jej stopniu. Wśród nich są m.in. zasiłek i świadczenie pielęgnacyjne.

Do tej pory było bowiem tak, że gminy z urzędu zmieniały decyzje przyznające pomoc finansową osobom niepełnosprawnym mającym orzeczenia wydłużone na podstawie art. 15h specustawy, określając, że prawo do niej przysługuje im do upływu 60 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Teraz będzie podobnie, o czym przesądza art. 26 ustawy z 9 marca 2023 r., który stanowi, że decyzje powinny zostać zmienione z uwzględnieniem terminów wymienionych w art. 23. Przykładowo, jeśli osoba niepełnosprawna ma wypłacany zasiłek pielęgnacyjny, na podstawie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności, którego termin ważności upływał 30 listopada 2021 r., to gmina zmieni decyzję w taki sposób, że będzie otrzymywać wsparcie do 31 marca 2024 r.

W tym przypadku decyzje również będą zmieniane z urzędu, bez konieczności zawiadamiania osoby o wszczęciu postępowania w tej sprawie. Ponadto w ten sam sposób gminy będą postępować w odniesieniu do świadczeń wynikających z ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 901).©℗