Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpoczął coroczną waloryzację emerytur i rent. W tym roku wskaźnik waloryzacji jest wyjątkowo wysoki. Emeryci i renciści otrzymają wypłaty wyższe o 14,8 proc., ale nie mniej niż o 250 zł. Waloryzacji podlegają także inne świadczenia długoterminowe: renty rodzinne, nauczycielskie świadczenia kompensacyjne, rodzicielskie świadczenia uzupełniające, a także dodatki do tych świadczeń, np. dodatek pielęgnacyjny czy dodatek dla sierot zupełnych, świadczenia i zasiłki przedemerytalne oraz renty socjalne.Waloryzacja, która obejmuje świadczenia przyznane do końca lutego 2023 r. i do których prawo powstało do 28 lutego 2023 r., zostanie przeprowadzona na zasadach przewidzianych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna). Świadczenia podlegają podwyższeniu z urzędu, a jeżeli ich wypłata była wstrzymana – po wznowieniu wypłaty. Nie składa się w tej sprawie wniosków.

zasady ogólne

W tym roku wskaźnik waloryzacji wynosi 114,80 proc., co oznacza, że świadczenia będą co do zasady wyższe o 14,8 proc. W tym roku ZUS stosuje waloryzację procentowo-kwotową. Polega ona na pomnożeniu wysokości świadczenia, które przysługuje danej osobie 28 lutego 2023 r. (w kwocie brutto), przez wskaźnik 114,80 proc. Kwota waloryzacji nie może być niższa niż gwarantowana kwota waloryzacji wynosząca w tym roku 250 zł. [przykład 1]

Przykład 1

Mniej niż gwarantowana kwota
Emerytura ustalona w myśl dotychczasowych zasad na 28 lutego 2023 r. przysługiwała w kwocie 1497,00 zł. Emerytura ta - w wyniku podwyższenia wskaźnikiem waloryzacji 114,8 proc. - wynosi 1718,56 zł. Kwota podwyżki jest niższa niż 250 zł (wynosi 221,56 zł), a zatem emerytura podlega od 1 marca 2023 r. podwyższeniu o kwotę 250 zł i po waloryzacji wynosi 1747 zł.
Waloryzacji podlegają emerytury i renty przyznane na wniosek zgłoszony przed 1 marca 2023 r., jeśli prawo do świadczenia powstało przed tym dniem. Waloryzacji tej podlega kwota świadczenia przysługującego na 28 lutego 2023 r., w wysokości ustalonej przed dokonaniem potrąceń i egzekucji oraz zmniejszenia w związku z osiąganiem przychodu.
Od 1 marca 2023 r. minimalna emerytura wynosi 1588,44 zł brutto, czyli o 250 zł więcej niż wcześniej. O taką samą kwotę wzrosła minimalna renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renta rodzinna. Natomiast minimalna renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wzrosła o 187,50 zł i wynosi od 1 marca 1191,33 zł brutto. [ramka, przykłady 2, 3, 4, 5, 6]
Od 1 marca 2023 r. najniższe emerytury i renty wynoszą:
1588,44 zł- emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy oraz renta rodzinna,
1191,33 zł - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy,
1906,13 zł - renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową oraz renta rodzinna wypadkowa,
1429,60 zł - renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. ©℗

Przykład 2

Podwyższenie wskaźnikiem
Emerytura na 28 lutego 2023 r. przysługiwała w wysokości 1987,67 zł. Emerytura ta w wyniku podwyższenia wskaźnikiem waloryzacji 114,8 proc. wynosi 2281,85 zł.

Przykład 3

Podwyższenie kwotowe
Emeryt, który pobiera tzw. nową emeryturę, udowodnił 27-letni okres składkowy i nieskładkowy. Emerytura na 28 lutego wynosiła 1339,50 zł i była wyższa od obowiązującej w tym dniu kwoty najniższej emerytury. Waloryzacji od 1 marca 2023 r. ZUS dokona poprzez pomnożenie kwoty świadczenia przez wskaźnik waloryzacji (1339,50 zł x 114,8proc. = 1537, 75 zł). Okazuje się, że kwota podwyżki jest niższa od 250 zł, w związku z czym emerytura zostanie podwyższona o 250 zł i będzie wynosiła od 1 marca 2023 r. 1589,50 zł.

Przykład 4

Do najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy
Osoba uprawniana do renty na 28 lutego 2023 r. otrzymuje rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy w wysokości 1338,44 zł. Renta jest równa obowiązującej w tym dniu kwocie najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Waloryzacji od 1 marca 2023 r. ZUS dokona poprzez pomnożenie kwoty świadczenia przez wskaźnik waloryzacji (1338,44 zł x 114,8 proc.). Po waloryzacji renta wyniesie 1536,53 zł. Renta ta jest niższa od kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy obowiązującej od 1 marca 2023, zostanie więc podwyższona do tej kwoty, tj. 1588,44 zł.

Przykład 5

Krótki staż pracy
Emerytka urodzona w 1948 r., która udowodniła 17-letni okres składkowy i nieskładkowy, pobiera emeryturę (ENN). Emerytura na 28 lutego 2023 r. wynosi 1050 zł. ZUS dokona waloryzacji poprzez pomnożenie kwoty świadczenia przez wskaźnik waloryzacji (1050 zł x 114,8 proc.). Po waloryzacji emerytura wynosi 1205,40 zł.
W przypadku emerytur, do których nie ma zastosowania gwarancja wysokości najniższego świadczenia lub które zostały przyznane osobom, które nie udowodniły stażu uprawniającego do podwyższenia do kwoty najniższej emerytury i którym na 28 lutego 2023 r. przysługiwały w kwocie równej najniższej emeryturze obowiązującej w tym dniu lub w wyższej od tej kwoty, waloryzacji dokonuje się w inny sposób. [przykład 6]

Przykład 6

Emerytura niepełna
Emerytka pobiera emeryturę tzw. niepełną o symbolu ENN ze starego systemu emerytalnego. Emerytka udowodniła 19 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Emerytura ta na 28 lutego 2023 r. wyniosła 1340,00 zł i była wyższa od obowiązującej w tym dniu kwoty najniższej emerytury. Od 1 marca 2023 r. ZUS dokona waloryzacji tej emerytury poprzez pomnożenie kwoty świadczenia przez wskaźnik waloryzacji (1340 zł x 114,8 proc.). Po waloryzacji emerytura wyniesie 1538,32 zł. Kwota podwyżki wynosi 198,32 zł i jest niższa od 250 zł, wobec czego wysokość zwaloryzowanej emerytury zostanie ustalona poprzez dodanie do kwoty świadczenia przysługującego na 28 lutego 2023 r. kwoty waloryzacji wynoszącej 250 zł. Po waloryzacji emerytura wyniesie 1590,00 zł.
Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy podlega waloryzacji, a kwota waloryzacji nie może być niższa od 187,50 zł (gwarantowana kwota waloryzacji). Z kolei waloryzacja emerytury częściowej polega na pomnożeniu świadczenia przysługującego 28 lutego 2023 r. przez wskaźnik waloryzacji 114,8 proc., przy czym kwota podwyżki nie może być niższa niż 125 zł (gwarantowana kwota waloryzacji).
W przypadku emerytur i rent, których wysokość została przed 1 marca 2023 r. podwyższona do kwoty świadczenia najniższego, waloryzacji podlega kwota faktycznie wyliczona. Tak zwaloryzowane świadczenia podwyższa się do kwoty świadczenia najniższego obowiązującej od 1 marca 2023 r. [przykłady 7, 8, 9]

Przykład 7

Wymagany staż
Mężczyzna urodzony w 1945 r., który udowodnił 26-letni okres składkowy i nieskładkowy, pobiera emeryturę. Faktycznie wyliczona kwota emerytury wynosi na 28 lutego 2023 r. 1205 zł, a po podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego - 1338,44 zł. Od 1 marca 2023 r. ZUS dokona waloryzacji poprzez pomnożenie kwoty faktycznie wyliczonej wskaźnikiem waloryzacji (1205 zł x 114,8 proc. = 1383,34 zł), a następnie z uwagi na to, że kwota podwyżki wynosi 178,34 zł, organ rentowy ustali kwotę gwarantowaną poprzez dodanie 250 zł. Po waloryzacji emerytura wynosi 1455,00 zł. Emerytura jest niższa od kwoty najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2023 r., tj. 1588,44 zł. Kwota podwyżki wynosi 178,34 zł i jest niższa niż 250 zł, wobec czego wysokość emerytury zostanie podwyższona do kwoty najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2023 r., tj. 1588,44 zł.

Przykład 8

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
Rencistka pobiera rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Faktycznie wyliczona kwota renty wynosi na 28 lutego 2023 r. 445,78 zł i jest wypłacana w kwocie najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, tj. 1003,83 zł. Waloryzacji od 1 marca 2023 r. ZUS dokona w tym przypadku poprzez pomnożenie kwoty faktycznie wyliczonego świadczenia wskaźnikiem waloryzacji (445,78 zł x 114,8 proc. = 511,76 zł), a następnie z uwagi na to, że tak ustalona kwota podwyżki wynosi 65,98 zł, podwyższy świadczenie o gwarantowaną kwotę (187,50 zł).
Po waloryzacji faktycznie wyliczona renta wynosiłaby więc 633,28 zł. Kwota ta podlega podwyższeniu do kwoty najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy obowiązującej od 1 marca 2023 r., tj. 1191,33 zł.

Przykład 9

Kilka kroków obliczeń
Emerytura została przyznana z urzędu od 1 września 2022 r. wysokości gwarantowanej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 1338,44 zł. Emeryt od 1 grudnia 2022 r. legitymuje się stażem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 25 lat uprawniającym do podwyższenia emerytury do kwoty najniższego świadczenia. Kwota wyliczonej emerytury na 28 lutego 2023 r. wynosi 1123,00 zł. Waloryzacji od 1 marca 2023 r. podlega wyliczona emerytura (1123 zł x 114,8 proc.). Od 1 marca 2023 r. emerytura wynosiłaby 1289,20 zł.
Podwyżka wynosi 166,20 zł i jest niższa od 250 zł, wobec czego wysokość świadczenia zostanie ustalona poprzez dodanie do kwoty przysługującej na 28 lutego 2023 r. gwarantowanych 250 zł. Po waloryzacji emerytura wynosiłaby 1373 zł. Emerytura jest niższa od kwoty najniższej emerytury obowiązującej od 1 marca 2023 r. i zostanie podwyższona do tej kwoty, czyli do kwoty 1588,44 zł.
W przypadku rent inwalidów wojennych i wojskowych oraz rent rodzinnych po tych inwalidach od 1 marca 2023 r. bez względu na datę ich przyznania ZUS dokona waloryzacji poprzez obliczenie tych rent według stawek procentowych ich wymiaru - od podstawy wymiaru podwyższonej do kwoty 3485,25 zł. Waloryzacji od 1 marca 2023 r. nie podlega podstawa wymiaru tych rent.
W przypadku rent z tytuł niezdolności do pracy, przysługujących na podstawie przepisów wypadkowych, waloryzacji podlega kwota renty wynikająca z faktycznego wyliczenia, przed ewentualnym podwyższeniem do kwoty gwarantowanej i kwoty najniższej renty. Tak ustalona renta podlega podwyższeniu do kwoty gwarantowanej - odpowiednio 60 proc. lub 80 proc. zwaloryzowanej podstawy wymiaru i do kwoty najniższej renty obowiązującej od 1 marca 2023 r. [przykład 10]

Przykład 10

Renta wypadkowa
Kwota renty wypadkowej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy wynikająca z wyliczenia wynosi na 28 lutego 2023 r. 1124,88 zł. Podstawa wymiaru świadczenia to 1523 zł, a zatem 80 proc. tej podstawy wynosi 1218,40 zł. Renta ulega podwyższeniu do 80 proc. podstawy wymiaru, jednak z uwagi na to, że kwota ta jest niższa od minimalnej renty wypadkowej (1606,13 zł), renta jest wypłacana w kwocie świadczenia najniższego. Od 1 marca 2023 r. kwota renty wynikająca z wyliczenia (1124,88 zł) podlega waloryzacji poprzez pomnożenie przez wskaźnik waloryzacji 114,8 proc. (1291,36 zł), z uwagi na to, że kwota podwyżki (166,48 zł) jest niższa od kwoty waloryzacji, waloryzacji dokonujemy poprzez dodanie do kwoty wyliczonego świadczenia - 1124,88 zł - gwarantowanej kwoty waloryzacji, tj. 250 zł. Zwaloryzowana renta wynosi 1374,88 zł.
Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru, stanowiący iloraz kwoty 1374,88 zł i 1124,88 zł, wynosi 122,22 proc., a zwaloryzowana podstawa wymiaru renty wynosi 1861,41 zł, z czego 80 proc. tej podstawy stanowi kwota 1489,12 zł. Renta podlega podwyższeniu do 1489,12 zł, a następnie do kwoty najniższej renty wypadkowej z tytułu całkowitej niezdolności do pracy obowiązującej od 1 marca 2023 r. (1906,13 zł).
W przypadku gdy emerytura przyznana z urzędu wypłacana jest w gwarantowanej wysokości równej kwocie renty z tytułu niezdolności do pracy, podwyższeniu w ramach waloryzacji od 1 marca 2023 r. podlega:
  • podstawa wymiaru emerytury ustalonej według dotychczasowych zasad lub podstawa wymiaru części emerytury wyliczonej zgodnie z art. 183 ustawy emerytalnej oraz
  • kwota wyliczonej emerytury oraz
  • kwota emerytury wypłacana w wysokości gwarantowanej renty z tytułu niezdolności do pracy. [przykład 11]

Przykład 11

Równowartość renty
Emerytura została przyznana z urzędu w kwocie gwarantowanej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. w 1590 zł. Emerytura na 28 lutego 2023 r. wynosi 1390 zł, a podstawa wymiaru wynosi 1590 zł. Emeryt legitymuje się 29-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Waloryzacji od 1 marca 2023 r. podlega wyliczona emerytura (1390 zł x 114,8 proc. nie mniej niż 250 zł = 1640 zł) oraz kwota gwarantowanej renty (1590,00 zł x 114,8 proc. nie mniej niż 250 zł = 1840 zł) i taka emerytura, tj. 1840 zł, przysługuje od 1 marca 2023 r. Wskaźnik waloryzacji podstawy wymiaru ustala się jako iloraz kwoty emerytury ustalonej w wyniku waloryzacji (1640 zł) oraz kwoty emerytury w wysokości ustalonej na 28 lutego 2023 r., tj. 1390,00 zł. Wskaźnik ten wynosi 117,99 proc. Podstawa wymiaru ustalona w wyniku waloryzacji stanowiąca iloczyn tego wskaźnika i podstawy wymiaru wynosi na 28 lutego 2023 r. 1876,04 zł.
Od 1 marca 2023 r. emerytura przyznana z urzędu po waloryzacji nie może być niższa od obowiązującej kwoty, tj.:
  • najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (jeżeli emerytura została przyznana osobie uprawnionej uprzednio do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy);
  • najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (jeżeli emerytura została przyznana osobie uprzednio uprawnionej do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy). [przykłady 12 i 13]

Przykład 12

Emerytura z urzędu
Emerytura została przyznana z urzędu w kwocie gwarantowanej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, tj. 1003,83 zł. Emeryt legitymuje się 17-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Kwota wyliczonej emerytury wynosiła 745 zł. Waloryzacja kwoty wyliczonej emerytury (745 zł) oraz kwoty gwarantowanej (1003,83 zł) polegają na pomnożeniu ich wysokości przez wskaźnik waloryzacji 114,8 proc. Po waloryzacji emerytura z wyliczenia wynosi 855,26 zł, a kwota gwarantowana: 1152,40 zł. Z uwagi to, że emerytura ta jest po waloryzacji niższa od nowej kwoty najniższej renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, od 1 marca 2023 r. przysługuje emerytura w kwocie 1191,33 zł.

Przykład 13

Gwarantowana kwota
Emerytura została przyznana z urzędu w wysokości gwarantowanej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 1500 zł. Emeryt legitymuje się 23-letnim okresem składkowym i nieskładkowym. Kwota wyliczonej emerytury na 28 lutego 2023 r. wynosiła 1300 zł. Waloryzacji podlega kwota wyliczonej emerytury (1300 zł x 114,8 proc. = 1492,40 zł), a także kwota gwarantowana (1500 zł x 114,8 proc. nie mniej niż 250 zł, czyli 1750 zł). Od 1 marca 2023 r. kwota zwaloryzowanej emerytury wynosi 1750 zł i w takiej wysokości będzie przysługiwała od tego dnia.

dodatki do rent i emerytur

Od 1 marca 2023 r. podwyższone zostaną także kwoty poszczególnych dodatków do emerytur, rent i świadczeń pieniężnych. Ich nowe wysokości zostały obliczone poprzez ich pomnożenie przez wskaźnik waloryzacji i wynoszą:
  • dodatek pielęgnacyjny oraz dodatek za tajne nauczanie - 294,39 zł,
  • dodatek dla sieroty zupełnej - 553,30 zł,
  • dodatek pielęgnacyjny dla inwalidy wojennego z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji - 441,59 zł,
  • dodatek kombatancki, świadczenie pieniężne dla byłych żołnierzy-górników, maksymalne świadczenie pieniężne przysługujące osobom deportowanym - 294,39 zł,
  • dodatek kompensacyjny, stanowiący 15 proc. kwoty dodatku kombatanckiego - 44,16 zł.
Ponadto od 1 marca 2023 r. zmianie ulega kwota emerytury podstawowej, uwzględniana przy obliczaniu części składkowej lub zwiększenia rolnego i wynosi 1429,60 zł.
Zmianie ulega także wysokość dodatku dla poszkodowanego weterana, który wynosi:
  • 10 proc. podstawy wymiaru - 158,84 zł,
  • 20 proc. podstawy wymiaru - 317,69zł,
  • 30 proc. podstawy wymiaru - 476,53 zł,
  • 40 proc. podstawy wymiaru - 635,38zł,
  • 50 proc. podstawy wymiaru - 794,22 zł,
  • 60 proc. podstawy wymiaru - 953,10 zł,
  • 80 proc. podstawy wymiaru - 1270,75 zł.

emerytury przyznawane na starych zasadach

Emerytura ustalana na starych zasadach to świadczenie przyznawane ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r. oraz niektórym ubezpieczonym ze średniej grupy wiekowej, a więc ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. Określenie tej emerytury jako „ustalanej na dotychczasowych zasadach” odnosi się zarówno do warunków, jakie muszą spełnić osoby ubiegające się o to świadczenie (w większości przypadków osiągnięcie wymaganego wieku i udowodnienie określonego stażu emerytalnego), jak i do sposobu ustalania jego wysokości. Warunki nabywania prawa do emerytury określa ustawa emerytalna.
Ubezpieczeni urodzeni przed 1 stycznia 1949 r. mogą przejść na emeryturę, jeżeli spełnili łącznie warunki wskazane w art. 27 ustawy emerytalnej, a więc:
  • osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn,
  • mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn.
Ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., którzy nie udowodnili stażu pracy wymaganego do przyznania tzw. emerytury powszechnej - tj. co najmniej 20 lat składkowych i nieskładkowych (kobieta) oraz 25 lat (mężczyzna) - przysługuje emerytura, o ile udowodnili staż emerytalny w wymiarze wynoszącym co najmniej 15 lat w przypadku kobiet i 20 lat w przypadku mężczyzn. Przy czym emerytura ta przysługuje kobietom, które osiągnęły wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat oraz mężczyznom z chwilą ukończenia co najmniej 65 lat (art. 28 ustawy emerytalnej), jednak nie jest objęta gwarancją świadczenia najniższego.
W świadczeniach, które są wypłacane wraz z częścią składkową rolną lub zwiększeniem z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, waloryzacji podlega kwota świadczenia wraz z częścią składkową rolną lub zwiększeniem rolnym ustalonymi na 28 lutego 2023 r.
W przypadku gdy waloryzacji podlega świadczenie ustalone wraz z częścią składkową rolną lub zwiększeniem rolnym podwyższone do kwoty najniższego świadczenia - ZUS na nowo ustali kwotę do refundacji z budżetu państwa, która stanowi różnicę pomiędzy kwotą najniższej emerytury a kwotą świadczenia po waloryzacji i na nowo ustali kwotę do refundacji z KRUS.
W przypadku świadczeń, które 28 lutego 2023 r. przysługiwały w wysokości ograniczonej do 100 proc. podstawy wymiaru, waloryzacji podlega kwota ustalona w wyniku tego ograniczenia. [przykłady 14 i 15]

Przykład 14

Bez podwyższania do najniższej emerytury
Kwota emerytury, do ustalenia której uwzględniono 17 lat okresów składkowych, obliczona od podstawy wymiaru 1105,70 zł wynosi 1560 zł, a zatem po ograniczeniu do 100 proc. podstawy wymiaru na 28 lutego 2023 r. wynosi 1105,70 zł. W tym przypadku 1105,70 zł podlega waloryzacji wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 114,8 proc. Wysokość emerytury po waloryzacji wynosi 1269,34 zł (nie podlega podwyższeniu do kwoty 1588,44 zł). Waloryzacja podstawy wymiaru polega na dodaniu do kwoty podstawy wymiaru ustalonej na 28 lutego 2023 r. kwoty waloryzacji, tj. w tym przypadku 163,64 zł. Zwaloryzowana podstawa wymiaru wynosi 1269,34 zł.

Przykład 15

Podwyższenie do najniższej emerytury
Emerytura kobiety, do ustalenia której uwzględniono 23 lata okresów składkowych i obliczona od podstawy wymiaru 1207,56 zł, wynosi 1301,00 zł, a po ograniczeniu do 100 proc. podstawy wymiaru wynosi 1207,56 zł. W tym przypadku kwota waloryzacji wynosi 250 zł. Wysokość emerytury po waloryzacji od 1 marca 2023 r. wynosi 1457,56 zł. Emerytura ta podlega podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego w wysokości 1588,44 zł.

kwota bazowa i inne świadczenia

Zmianie ulega także kwota bazowa, która ma znaczenie przy ustalaniu wysokości rent i emerytur oraz wpływa na wysokość podstawy wymiaru świadczenia. Od 1 marca 2023 r. wynosi ona 5540,25 zł. Świadczenia obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2023 r. nie podlegają waloryzacji od 1 marca 2023 r.
Emerytury i renty z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy przyznawane na wniosek zgłoszony po 28 lutego 2023 r. są obliczane przy zastosowaniu kwoty bazowej 5540,25 zł.
Jeżeli osoba, która miała wcześniej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do świadczenia przedemerytalnego przyznanego na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, zgłosi po 28 lutego 2023 r. wniosek o przyznanie emerytury, a podstawa wymiaru emerytury zostanie ustalona na nowo, świadczenie zostanie obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej obwiązującej od 1 marca 2023 r. Taka sama zasada będzie obowiązywała w przypadku, gdy osoba, która miała wcześniej ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do świadczenia przedemerytalnego przyznanego na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu, zgłosiła przed 1 marca 2023 r. wniosek o przyznanie emerytury, do której prawo powstało po 28 lutego 2023 r. Podstawa wymiaru emerytury zostanie ustalona na nowo, a świadczenie zostanie obliczone przy zastosowaniu kwoty bazowej obowiązującej od 1 marca 2023 r. i wynoszącej 5540,25 zł.
Rentę rodzinną przysługującą po osobie zmarłej przed 1 marca 2023 r., do której prawo powstało po 28 lutego 2023 r., oblicza się zaś jako odpowiedni procent zwaloryzowanego świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Renta rodzinna po osobie zmarłej po 28 lutego 2023 r., która nie miała ustalonego prawa do emerytury lub renty, stanowi odpowiedni procent świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, obliczonego przy zastosowaniu kwoty bazowej wynoszącej 5540,25 zł.
Podstawę wymiaru rent inwalidów wojennych (wojskowych), do których prawo powstało po raz pierwszy po 28 lutego 2023 r., stanowi kwota 3485,25 zł. Podstawę wymiaru rent rodzinnych po inwalidach wojennych (wojskowych), którzy w dniu śmierci mieli ustalone prawo do renty inwalidy wojennego (wojskowego), stanowi kwota 3485,25 zł. Nie ma tutaj znaczenia data przyznania tej renty.
W przypadku gdy po 28 lutego 2023 r. osoba zgłosi wniosek o doliczenie okresu ubezpieczenia społecznego rolników, w tym także o doliczenie okresów ustawowego zwolnienia z opłacania składek, część składkowa oraz zwiększenie rolne zostanie obliczone z zastosowaniem kwoty emerytury podstawowej obowiązującej od 1 marca 2023 r., tj. 1429,60 zł.

świadczenia ze zreformowanego systemu (tzw. nowa emerytura)

Prawo do nowej emerytury powstaje z dniem osiągnięcia wieku emerytalnego, ale świadczenie przyznaje się nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek. W przypadku tych emerytur prawo do świadczenia może powstać także np. w trakcie pobierania zasiłku chorobowego.
Nowa emerytura przysługuje ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948 r., którzy ukończyli minimalny wiek emerytalny, wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn (art. 24 ust. 1 ustawy emerytalnej). Odmiennie zatem od rozwiązań obowiązujących wcześniej prawo do nowej emerytury uzależnione jest wyłącznie od osiągnięcia minimalnego wieku emerytalnego. Natomiast bez znaczenia dla ustalenia prawa do tej emerytury pozostaje okres pozostawania w ubezpieczeniu, a więc zarówno długość tego okresu (rok czy 20 lat), jak też tytuł ubezpieczenia (zatrudnienie czy prowadzenie pozarolniczej działalności).
Nową emeryturę w wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn uzyskują zarówno te osoby, które przystąpiły do jednego spośród otwartych funduszy emerytalnych (OFE), jak i te, które do takiego funduszu nie przystąpiły. Osobom będącym członkami OFE z tytułu zgromadzonych w tych funduszach środków przysługują okresowe emerytury kapitałowe.
I choć zasady ustalania prawa do nowej emerytury i emerytury przysługującej osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., a szczególnie algorytm ustalania ich wysokości, znacznie różnią się od siebie, to jednak występują dwa elementy łączące te świadczenia. Otóż wpływ na prawo do „starej emerytury” i jej wysokość mają zawsze udowodnione okresy składkowe i nieskładkowe, natomiast na nowe emerytury wpływ tych okresów jest pośredni. Elementy te kształtują wysokość kapitału początkowego, będącego istotną częścią nowej emerytury większości ubezpieczonych, a od wymiaru udowodnionych okresów uzależnione jest podwyższenie nowej emerytury do kwoty świadczenia minimalnego.
Emerytura, której wysokość - wraz z ewentualnym zwiększeniem przysługującym za okresy opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników - jest niższa od emerytury najniższej, podlega podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego, jeżeli:
  • mężczyzna - ukończył 65 lat życia i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat;
  • kobieta - ukończyła 60 lat życia i ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat;
przy czym okresy nieskładkowe przyjmuje się w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych.
Przy ustalaniu podwyższenia okresy składkowe przebyte po 31 grudnia 1998 r. za miesiące, w których składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe zostały opłacone od podstawy wymiaru niższej od minimalnego wynagrodzenia, ZUS uwzględnia proporcjonalnie. Zasada ta ma również zastosowanie do ubezpieczonych, którzy z tytułu prowadzenia działalności pozarolniczej opłacali składkę od podstawy wymiaru niższej od minimalnego wynagrodzenia.
Za świadczenia podlegające waloryzacji uważa się emeryturę ustaloną wraz ze zwiększeniem z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, uwzględnionym w części emerytury obliczonej według zreformowanego systemu, a także ze zwiększeniem lub częścią składkową uwzględnionymi w części emerytury.
Jeżeli emerytura obliczona według zreformowanych zasad jest wypłacana łącznie z okresową emeryturą kapitałową, każde z tych świadczeń podwyższa się o kwotę waloryzacji ustaloną proporcjonalnie do ich udziału w kwocie emerytury stanowiącej sumę tych świadczeń.
W celu ustalenia kwoty waloryzacji należy:
  • ustalić udział emerytury z FUS oraz okresowej emerytury kapitałowej w łącznej kwocie obu emerytur ustalonej na 28 lutego 2023 r.;
  • tak ustalone udziały pomnożyć przez kwotę waloryzacji wynoszącą 250 zł. [przykłady 16, 17]

Przykład 16

Także emerytura kapitałowa
28 lutego 2023 r. emerytura obliczona na podstawie zreformowanych zasad wyniosła 1339 zł, a okresowa emerytura kapitałowa 255 zł. Łączna kwota emerytury to 1594 zł. W wyniku waloryzacji ustalono, że kwota podwyżki obu świadczeń wskaźnikiem waloryzacji 114,8 proc. wynosi 235,91 zł, wobec czego kwota waloryzacji dla łącznej kwoty emerytury z FUS i okresowej emerytury kapitałowej wynosi 250 zł. Łączna kwota emerytury po waloryzacji wynosi 1844 zł.

Przykład 17

Zbyt niski staż
28 lutego 2023 r. emerytura obliczona według zreformowanych zasad wynosi 850 zł, a okresowa emerytura kapitałowa 118 zł. Nie zostały spełnione warunki do podwyższenia emerytury z FUS do kwoty najniższej emerytury. Łączna kwota emerytur wynosi 968 zł. Emerytura z FUS od 1 marca 2023 r. wynosi 975,80 zł (850 zł × 114,8proc.), a okresowa emerytura kapitałowa 135,46 zł (118,00 zł × 114,8proc.). Łączna kwota świadczeń od 1 marca 2023 r. wynosi 1111,26 zł.

renta rodzinna po świadczeniobiorcach

Jeżeli prawo do renty rodzinnej po osobie zmarłej przed 1 marca 2023 r. powstało po 28 lutego 2023 r., rentę rodzinną ustala się jako odpowiedni procent zwaloryzowanej emerytury, która przysługiwałaby zmarłemu. Ustalenie wysokości renty rodzinnej w taki sposób następuje niezależnie od tego, czy przysługuje ona po emerycie, czy też po osobie, która nie miała ustalonego prawa do świadczenia. Rentę rodzinną po osobie zmarłej po 28 lutego 2023 r., która miała prawo do emerytury przed 1 marca 2023 r., oblicza się jako odpowiedni procent zwaloryzowanego świadczenia zmarłego. Z kolei rentę rodzinną po osobie zmarłej po 28 lutego 2023 r., która miała ustalone prawo do emerytury pomostowej lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego przed 1 marca 2023 r., oblicza się jako odpowiedni procent zwaloryzowanego świadczenia.
Emerytury pomostowe oraz nauczycielskie świadczenia kompensacyjne waloryzuje się poprzez podwyższenie kwoty tych świadczeń w wysokości przysługującej na 28 lutego 2023 r. wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 114,8 proc., przy czym kwota waloryzacji nie może być niższa niż 250 zł. Jeżeli emerytura pomostowa lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne zostały wcześniej podwyższone do kwoty świadczenia najniższego, waloryzację ich przeprowadza się w ten sposób, że najpierw waloryzuje się kwotę wyliczoną faktycznie, a następnie podwyższa się do kwoty świadczenia najniższego. Od 1 marca 2023 r. najniższa emerytura pomostowa oraz najniższe świadczenie kompensacyjne równe jest najniższej emeryturze.

renta socjalna

Renta socjalna przyznana przed 1 marca 2023 r. podlega podwyższeniu do 1588,44 zł. To równowartość 100 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolność do pracy. Od 1 marca 2023 r. kwota renty socjalnej przysługująca osobie tymczasowo aresztowanej lub odbywającej karę pozbawienia wolności wynosi 794,22 zł (jest to 50 proc. kwoty renty socjalnej).
W przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej z uprawnieniem do renty rodzinnej kwota renty socjalnej zostanie obniżona od 1 marca 2023 r. tak, aby łączna kwota obu świadczeń nie przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 3176,88 zł.
Z kolei obniżona renta socjalna nie może być niższa niż 10 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, tj. 158,84 zł.
Od 1 marca 2023 r. renta socjalna nie przysługuje, jeżeli renta rodzinna przekracza kwotę 3176,88 zł.

świadczenia pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych

Świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych podlega waloryzacji od 1 marca 2023 r. i ulega podwyższeniu do kwoty renty socjalnej, tj. kwoty 1588,44 zł. Świadczenie pieniężne dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych przyznawane na wniosek zgłoszony po 28 lutego 2023 r. także wynosi 1588,44 zł.
Od 1 marca 2023 r. kwota świadczenia pieniężnego dla cywilnych ofiar działań wojennych przysługująca osobie pobierającej emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę socjalną, uposażenie wypłacane członkom rodziny sędziego lub prokuratora bądź też świadczenia o charakterze rentowym z instytucji zagranicznej wynosi 794,22 zł (50 proc. z 1588,44 zł).

zasiłki przedemerytalne i świadczenia przedemerytalne

Świadczenia i zasiłki przedemerytalne podlegają waloryzacji od 1 marca 2023 r., przy czym świadczenia przedemerytalne, ustalone w kwocie ryczałtowej wynoszącej na 28 lutego 2023 r. 1350,70 zł, podlegają podwyższeniu do kwoty 1600,70 zł. Świadczenia przedemerytalne przyznawane na wniosek zgłoszony po 28 lutego 2023 r. też zostaną ustalone w wysokości 1600,70zł.
Wysokość świadczenia przedemerytalnego przyznawanego osobie uprawnionej wcześniej do renty z tytułu niezdolności do pracy nie może być wyższa od ostatnio otrzymywanej renty.
Od 1 marca 2023 r. kwota zasiłku i świadczenia przedemerytalnego obniżonego w wyniku osiągania przychodu nie może być niższa niż 800,35 zł.
W roku rozliczeniowym od 1 marca 2023 r. do 28 lutego 2024 r. świadczenie przedemerytalne i zasiłek przedemerytalny podlegają zawieszeniu, jeśli przychód osiągany przez świadczeniobiorcę przekracza 4442,40 zł.
Świadczenie przedemerytalne i zasiłek przedemerytalny ulegają zmniejszeniu, jeżeli przychód osiągany przez świadczeniobiorcę przekracza w roku rozliczeniowym od 1 marca 2023 r do 28 lutego 2024 r. 1586,60 miesięcznie, a nie przekracza kwoty 4442,40 zł miesięcznie.

rodzicielskie świadczenie uzupełniające

Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznane przed 1 marca 2023 r. osobie nieuprawnionej do emerytury lub renty podlega podwyższeniu od 1 marca 2023 r. do 1588,44 zł, tj. do kwoty najniższej emerytury.
Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznane przed 1 marca 2023 r. i ustalone w wysokości niższej od najniższej emerytury obowiązującej 28 lutego 2023 r., pobierane wraz z emeryturą lub rentą, podlega podwyższeniu od 1 marca 2023 r. w taki sposób, aby łączna kwota tego świadczenia i pobieranej emerytury lub renty ustalonej w wyniku waloryzacji wyniosła nie więcej niż 1588,44 zł. Rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznawane na wniosek zgłoszony po 28 lutego 2023 r. osobie nieuprawnionej do emerytury lub renty przyznaje się w kwocie nie wyższej niż 1588,44 zł. Świadczenie przyznawane po 28 lutego 2023 r. i ustalone w wysokości niższej od najniższej emerytury, pobierane wraz z emeryturą lub rentą, podlega ustaleniu w taki sposób, aby łączna kwota rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego i pobieranej emerytury lub renty wyniosła nie więcej niż 1588,44 zł.

maksymalne zmniejszenie świadczeń i kwoty wolne

Waloryzacja dotyczy nie tylko świadczeń, ale także limitów stosowanych w egzekucji należności ze świadczeń wypłacanych przez ZUS. I tak od 1 marca 2023 r. kwoty maksymalnego zmniejszenia wynoszą:
  • 794,35 zł - dla emerytur i rent z tytułu całkowitej niezdolności do pracy;
  • 595,80 zł - dla rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy;
  • 675,24 zł - dla rent rodzinnych, do których uprawniona jest jedna osoba.
Zwiększeniu uległy także wartości kwot wolnych od potrąceń i egzekucji. Wynoszą one:
  • 272,78 zł - należności potrącane z tytułu odpłatności za pobyt w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych;
  • 681,97 zł - egzekwowane należności alimentacyjne, należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, należności likwidatora funduszu alimentacyjnego oraz należności z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej: należności alimentacyjne potrącone bezegzekucyjnie na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego;
  • 900,22 zł - świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej i kwoty nienależnie pobranych świadczeń, zasiłki wypłacone z tytułu pomocy społecznej, zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu;
  • 1125,26 zł - należności egzekwowane inne niż: należności alimentacyjne, należności z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, należności likwidatora funduszu alimentacyjnego oraz należności z tytułu wypłaconej zaliczki alimentacyjnej, w tym koszty utrzymania w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych.

świadczenie uzupełniające

W myśl przepisów świadczenie uzupełniające dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji nie podlega corocznej waloryzacji na zasadach przewidzianych dla emerytur i rent. Jednak na mocy zmian dokonanych ustawą waloryzacyjną od 1 marca 2023 r. łączna kwota świadczeń pieniężnych finansowanych ze środków publicznych stanowiąca miesięczny próg uprawniający do świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji została podwyższona z 1896,13 zł do 2157,80 zł.
Od 1 marca 2023 r. wysokość świadczenia uzupełniającego ustala się jako różnicę między limitem świadczeniowym - tj. 2157,80 zł - a łączną kwotą świadczeń, przy czym wysokość świadczenia uzupełnianego nie może być wyższa niż 500 zł. [przykłady 18, 19, 20, 21]

Przykład 18

Ważna różnica
Od września 2022r. osoba uprawniona do emerytury w kwocie 1338,44 zł była uprawniona do świadczenia uzupełniającego w kwocie 500 zł. W wyniku waloryzacji emerytura została podwyższona do 1588,44 zł. Wysokość świadczenia uzupełniającego dla tej osoby wynosi 500 zł, gdyż różnica między limitem świadczeniowym (2157,80 zł) a kwotą świadczenia (1588,44 zł) wynosi 569,44 zł. Osobie tej przysługuje świadczenie uzupełniające w wysokości 500 zł.

Przykład 19

Świadczenie też podniesione
Od stycznia 2023 r. osoba uprawniona do emerytury w kwocie 1400 zł była również uprawniona do świadczenia uzupełnianego w wysokości 496,13 zł. W wyniku waloryzacji od 1 marca 2023 r. emerytura wzrosła do 1650 zł. Osobie tej od 1 marca 2023 r. przysługuje świadczenie uzupełniające w kwocie 500 zł, gdyż różnica między limitem świadczeniowym a wysokością zwaloryzowanej emerytury wynosi 507,80 zł.

Przykład 20

Finansowane ze środków publicznych
Od grudnia 2022 r. emeryt uprawniony do emerytury w wysokości 1338,44 zł był jednocześnie uprawniony do świadczenia finansowanego ze środków publicznych w wysokości 200 zł (łączna suma świadczeń wynosiła 1538,44 zł). Emeryt otrzymywał świadczenie uzupełniające w wysokości 357,69zł. W wyniku waloryzacji emerytura wzrosła do 1588,44 zł. Kwota świadczenia finansowanego ze środków publicznych nie zmieniła się. Łączna kwota przysługujących świadczeń wynosi od 1 marca 2023 r. 1788,44 zł (1588,44 zł + 200,00 zł). Osobie tej od 1 marca 2023 r. przysługuje świadczenie uzupełaniające w kwocie 369,36 zł, gdyż różnica między progiem uprawniającym do świadczenia uzupełniającego a łączną kwotą świadczeń (2157,80 - 1788,44) wynosi 369,36 zł.

Przykład 21

Wniosek w marcu 2023 r.
W marcu 2023 r. wniosek o świadczenie uzupełniające zgłosiła osoba uprawniona do emerytur z FUS w kwocie 1234 zł. Spełnia ona wszystkie warunki do przyznania świadczenia uzupełniającego w kwocie 500 zł.

Przykład 22

Liczone łącznie z dodatkiem mieszkaniowym
W kwietniu 2023 r. zgłosiła wniosek o świadczenie uzupełniające osoba uprawniona do emerytury w wysokości 1588,44 zł oraz do dodatku mieszkaniowego w kwocie 300 zł. Osoba ta spełnia wszystkie warunki wymagane do przyznania świadczenia uzupełniającego. Łączna kwota świadczeń wynosi 1888,44 zł, w związku z czym przyznane świadczenie uzupełniające będzie wyniosło 269,36 zł (2157,80 - 1888,44 zł = 269,36 zł).

Przykład 23

Niezdolność do samodzielnej egzystencji
W styczniu 2023 r. wniosek o świadczenie uzupełniające złożyła osoba uprawniona do emerytury w wysokości 1672,30 zł. Podczas badania przeprowadzonego w marcu 2023 r. lekarz orzecznik ZUS stwierdził, że ubezpieczona jest niezdolna do samodzielnej egzystencji od 1 marca 2023 r. Od 1 marca 2023 r. wysokość emerytury wynosi 1992,30 zł. W takim przypadku świadczenie uzupełniające zostanie przyznane od 1 marca 2023 r. w wysokości 165,50 zł.
Jeżeli organ rentowy przed 1 marca 2023 r. wydał decyzję o odmowie prawa do świadczenia uzupełniającego lub wstrzymaniu wypłaty świadczenia uzupełniającego w związku z ustaniem prawa do tego świadczenia z uwagi na to, że łączna kwota świadczeń przekraczała łączny limit świadczeń, ustalenie prawa do świadczenia uzupełniającego jest możliwe wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej. W takim przypadku nie ma podstaw do ustalenia prawa do świadczenia uzupełniającego z urzędu. [przykłady 24, 25]

Przykład 24

Ponowne nabycie prawa
Od grudnia 2022 r. organ rentowy przyznał świadczenie uzupełniające osobie uprawnionej do emerytury w kwocie 1100,00 zł. Świadczenie uzupełniające ustalono w wysokości 500 zł. W lutym 2023 r. osoba uprawniona poinformowała organ rentowy, że jest uprawniona do dodatku mieszkaniowego w wysokości 800 zł. Łączna kwota świadczeń wynosiła więc 1900 zł. Począwszy od lutego 2023 r., prawo do świadczenia uzupełniającego zostało wstrzymane. W marcu 2023 r. limit świadczeniowy wynosi 2157,80 zł. Emerytura po waloryzacji wynosi 1262,80 zł. Łączna kwota świadczeń wynosi 2062,80 zł (1262,80 zł + 800,00 zł). W związku z tym osoba zainteresowana spełnia warunki do świadczenia uzupełniającego w kwocie 95,00 zł. Aby je otrzymać, musi złożyć wniosek.

Przykład 25

Dla emeryta
Wniosek o świadczenie uzupełniające został zgłoszony przez emeryta w styczniu 2023 r. Emerytura wyniosła 1600,09 zł. Ponadto wnioskodawca otrzymuje dodatek mieszkaniowy w wysokości 90,00 zł. W wyniku waloryzacji od 1 marca 2023 r. emerytura wynosi 1850,09 zł. Łączna kwota świadczeń wynosi 1940,09 zł (1850,09 zł + 90,00 zł). Emeryt otrzyma świadczenie uzupełniające w kwocie 217,71 zł (2157,80 zł - 1940,09 zł).

świadczenie wyrównawcze przysługujące działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych

Wysokość miesięcznego progu uprawniającego do świadczenia wyrównawczego przysługującego działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych z 2676,88 zł wzrasta do 3046,29 zł. Oznacza to, że świadczenie wyrównawcze przysługuje działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych pobierającym emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy w kwocie niższej niż 3046,29 zł.
Przy ustalaniu wysokości emerytury lub renty dla celów ponownego ustalenia wysokości świadczenia wyrównawczego uwzględnia się wysokość zwaloryzowanych świadczeń oraz ewentualnych innych świadczeń mających wpływ na prawo i wysokość świadczenia wyrównawczego, np. emerytury wypłacanej przez KRUS, kwoty wypłacane przez zagraniczne instytucje właściwe do spraw emerytalno-rentowych. [przykład 26]

Przykład 26

Emerytura poniżej progu
Działacz opozycji antykomunistycznej uprawniony jest do emerytury w wysokości 1600 zł oraz do świadczenia wyrównawczego w kwocie 1076,88 zł. Od 1 marca 2023 r. emerytura została podwyższona do 1850,00 zł. Świadczenie wyrównawcze przysługuje od 1 marca 2023 r. w wysokości różnicy między kwotą progu uprawniającego do świadczenia a emeryturą (3046,29 zł - 1850,00 zł), tj. 1196,29 zł.
Jeżeli przed 1 marca 2023 r. organ rentowy wydał decyzję o:
  • odmowie prawa do świadczenia wyrównawczego,
  • wstrzymaniu wypłaty świadczenia wyrównawczego w związku z ustaniem prawa tego świadczenia
z uwagi na fakt, że łączna kwota świadczeń przekraczała 2676,88 zł, a od 1 marca 2023 r. łączna kwota świadczeń nie przekracza kwoty 3046,29 zł, ustalenie prawa do świadczenia wyrównawczego możliwe jest tylko na wniosek osoby zainteresowanej. ©℗
Podstawa prawna
•art. 88-89 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 504; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2461)
•ustawa z 30 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. poz. 2461)
•komunikat ministra rodziny i polityki społecznej z 9 lutego 2023 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2023 r. (Dz.U. poz. 185)
Zapraszamy do zadawania pytań
uis@gazetaprawna.pl