Pomostówka czy emerytura częściowa, czyli jak wcześniej przejść na emeryturę

Nawet jeżeli dana osoba nie spełnia jeszcze warunków, aby otrzymać emeryturę (kto otrzyma świadczenie i ile wyniesie waloryzacja w 2015 roku, przeczytasz tutaj>>)może starać się o kilka innego rodzaju świadczeń.

Wcześniejsza emerytura

Stosunkowo niewielka liczba osób może się już starać o wcześniejszą emeryturę pracowniczą na ogólnych zasadach. Co prawda przysługuje wszystkim osobom urodzonym przed 1 stycznia 1949 roku, ale w praktyce mogą z niej skorzystać już tylko mężczyźni, ponieważ urodzone przed tym okresem kobiety już dawno przekroczyły wiek uprawniający (55 lat) do wcześniejszej emerytury i nabyły prawo do emerytury właściwej.

Co ciekawe, kobiety mają możliwość uzyskania wcześniejszej emerytury pracowniczej, jeśli urodziły się w latach 1949-1953. Więcej o tym przeczytasz tutaj>>

Tak więc mężczyźni, którzy urodzili się przed 1 stycznia 1949 roku (skończyli oni już 60 lat), aby otrzymać wcześniejszą emeryturę, muszą udowodnić 35 lat zarówno okresów składkowych, jak i nieskładkowych, ale w przypadku orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy wystarczy 25 lat stażu ubezpieczeniowego.

Powinni również wykazać, że przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę były pracownikami oraz w okresie ostatnich 24 miesięcy podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym pozostawali w stosunku pracy przez co najmniej przez sześć miesięcy.

Wcześniejszą emeryturę można również otrzymać za pracę w szczególnych warunkach i za pracę w szczególnym charakterze. Chodzi między innymi o osoby pracujące w górnictwie, energetyce, hutnictwie czy w służbie zdrowia i opiece społecznej (praca w szczególnych warunkach) czy artystów, dziennikarzy, nauczycieli, żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy policji i innych służb mundurowych (praca w szczególnym charakterze).

Otrzymanie wcześniejszej emerytury z tego tytułu jest uzależnione od przekroczenia odpowiedniego wieku emerytalnego i posiadanie odpowiedniego stażu pracy - ogólnego i na szczególnych warunkach. Jakie dokładnie trzeba spełnić warunki, dowiesz się tutaj>>

Świadczenie kompensacyjne

Nauczyciele stracili wprawdzie prawo przechodzenia na wcześniejszą emeryturę w wyniku reformy systemu emerytalnego w 2008 roku, ale zamiast tego mogą skorzystać formy wcześniejszej emerytury nazywanejnauczycielskim świadczeniem kompensacyjnym. Dokładnie mogą się o nie ubiegać nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w publicznych i niepublicznych przedszkolach, szkołach i placówkach kształcenia ustawicznego oraz osoby pracujące w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, ośrodkach socjoterapii i specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Co ważne, chodzi tylko o roczniki nauczycieli wymienione w ustawie z 2009 roku.

Nauczyciele, aby dostać świadczenie kompensacyjne, muszą też spełnić warunek stażowy: 30 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 20 lat nauczania w podanej jednostce (przynajmniej na pół etatu). Niezbędne jest także spełnienie warunku wiekowego, czyli ukończenie 55 lat (kobiety i mężczyźni). Pułap ten zwiększa się co roku, aż w 2033 roku miał osiągnąć ustawowy wiek emerytalny (kobiety - 60 lat, mężczyźni - 65). Jednak w związku z wydłużeniem wieku emerytalnego termin ten się wydłuży, bowiem świadczenie ma być wypłacane do momentu, kiedy dana osoba nie uzyska uprawnień do emerytury powszechnej. Wreszcie, aby uzyskać świadczenie kompensacyjne niezbędne jest także rozwiązanie stosunku pracy.

Jak dokładnie nauczyciele mogą się ubiegać o świadczenia kompensacyjne, przeczytasz tutaj>>

Część wychowawców oraz innych pracowników pedagogicznych, która spełnia określone warunki, może dostać także emeryturę pomostową.

Emerytura pomostowa

Emerytura pomostowa przysługuje zbliżonym grupom pracowników jak wcześniejsza emerytura. Bowiem osoby, które wykonywały pracę uciążliwą i pomimo to nie spełniły warunków niezbędnych do otrzymania wcześniejszej emerytury, mogą ubiegać się o emeryturę pomostową.

Pomostówkę mogą więc otrzymać osoby, które przed 1 stycznia 1999 r. pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - praca wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac - czy też taka praca po 31 grudnia 2008 r. wymieniona w nowych wykazach prac.

>>>Tu przeczytasz więcej o emeryturach pomostowych

Ponadto pracownik, który chce skorzystać z możliwości przejścia na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach musi spełniać łącznie następujące warunki:

• urodzić się po 31 grudnia 1948 r.,
• ukończyć co najmniej 55 lat (kobieta) lub 60 lat (mężczyzna),
• udowodnić okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat,
• posiadać okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Wreszcie dana osoba powinna obowiązkowo rozwiązać stosunek pracy.

Emerytura częściowa

Ponadto rząd, aby załagodzić skutki reformy emerytalnej, podnoszącej od 2013 roku stopniowo wiek emerytalny Polek i Polaków do 67 lat, wprowadził nowe świadczenie - tzw. wcześniejszą emeryturę częściową.

Mogą się o nią starać osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. które mają długi staż prac, ale nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego, a dokładnie:

W praktyce od stycznia 2015 roku mogą z tego typu emerytury korzystać mężczyźni urodzeni w 1949 roku. Kobiety będą mogły przejść na to świadczenie najwcześniej w 2021 roku.

Pobierając emeryturę częściową nie trzeba rozwiązać umowy o pracę. Ile wynosi częściowa emerytura i jak obliczyć staż ubezpieczeniowy, przeczytasz tutaj>>

Świadczenie przedemerytalne

Wreszcie osoby z równie długim stażem pracy, pozbawione możliwości wykonywania pracy zarobkowej, mogą starać się o przyznanie świadczenia przedemerytalnego.

Uprawnionymi do świadczeń przedemerytalnych są pracownicy zwolnieni z zakładów pracy z winy pracodawcy (między innymi z powodu likwidacji lub niewypłacalności pracodawcy) oraz osoby, które wykonywały pracę przy produkcji wyrobów zawierających azbest lub przestały prowadzić pozarolniczą działalność gospodarczą ze względu na upadłość. O zasiłek mogą się starać także byli renciści.

Warunki, jakie muszą spełnić te osoby, można podzielić na dwie grupy. Pierwsza z nich to wymagania jednakowe dla wszystkich osób, które ubiegają się o świadczenie przedemerytalne. Muszą one nabyć prawo do do zasiłku dla bezrobotnych i pobierać go przez 6 miesięcy (180 dni). W tym czasie dana osoba nie może bez uzasadnionej przyczyny odmówić przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Osoba starająca się o zasiłek musi również złożyć wniosek o przyznanie świadczenia:

• w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
• w ciągu 14 dni od ustania zatrudnienia, w tym w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych albo innej pracy zarobkowej, jeżeli w okresie pobierania zasiłku wykonywała inną pracę zarobkową lub była zatrudniona w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia albo była zatrudniona w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych, a wykonywanie jednej z tych prac ustało po upływie 180-dniowego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach ZUS może przywrócić ten termin na wniosek (umotywowany) osoby zainteresowanej.

Druga grupa warunków, jakie należy spełnić, aby otrzymać świadczenie przedemerytalne to warunki szczególne, uzależnione między innymi od stażu pracy, wieku, przyczyn rozwiązania stosunku pracy. O jakie dokładnie warunki szczególne chodzi, dowiesz się tutaj>>