Subskrybuj nas na Youtube
Jeśli zostanie złożony w październiku, miesiąc po urodzinach, ZUS korzystniej obliczy świadczenie. Wszystko dzięki niższej wartości średniego dalszego trwania życia.
1 października weszły w życie przepisy obniżające wiek emerytalny do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Dzięki nowym regulacjom wiele osób uzyskało możliwość przejścia na emeryturę. Wnioski o przyznanie tego świadczenia mogą zgłaszać już teraz. Jeśli jednak zaczekają z tym do dnia urodzin w październiku, wyliczona przez ZUS kwota świadczenia będzie nieco wyższa.
DLA KOGO OBNIŻENIE WIEKU
Najważniejszą zmianą, którą wprowadziły nowe przepisy, jest obniżenie powszechnego wieku emerytalnego do wymiaru obowiązującego przed 2013 r., tj. do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.
Po wejściu w życie nowych regulacji emeryturę powszechną mogą uzyskać przede wszystkim osoby, które wiek obniżony do 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn ukończą po 30 września 2017 r., tj. kobiety urodzone po 30 września 1957 r. oraz mężczyźni urodzeni po 30 września 1952 r.
Możliwość skorzystania z nowych regulacji uzyskały od 1 października również te osoby, które w okresie od 1 stycznia 2013 r. do 30 września 2017 r. (a więc wtedy, gdy obowiązywał podwyższony wiek emerytalny) nie ukończyły tego wieku, ale ukończyły wiek wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Chodzi o kobiety urodzone po 30 czerwca 1956 r., a przed 1 października 1957 r. oraz mężczyzn urodzonych po 30 czerwca 1951 r., a przed 1 października 1952 r. Osoby te nie mogły przejść na emeryturę powszechną przed 1 października 2017 r., gdyż nie ukończyły wymaganego wieku emerytalnego. W związku z ukończeniem wieku obniżonego do 60/65 lat mogą uzyskać prawo do emerytury, jednak nie wcześniej niż od 1 października 2017 r. ZUS przyzna im to świadczenie od tego dnia, jeśli najpóźniej w październiku zgłoszą wniosek o emeryturę. W razie później złożonego wniosku emeryturę otrzymają od miesiąca, w którym ten wniosek zostanie zgłoszony.
Z możliwości przejścia na emeryturę powszechną po 30 września 2017 r. mogą skorzystać również osoby, które przed 1 października 2017 r. ukończyły nie tylko obniżony wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), ale również odpowiedni dla siebie (według roku i kwartału urodzenia) wiek emerytalny podwyższony, tj.: kobiety urodzone w okresie od 1 stycznia 1953 r. do 30 czerwca 1956 r. oraz mężczyźni urodzeni w okresie od 1 stycznia 1948 r. do 30 czerwca 1951 r. ZUS przyzna im świadczenie po zgłoszeniu wniosku, o ile nie mają jeszcze przyznanej emerytury z tytułu ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego.
PRZYKŁAD 1
Dwa lata wcześniej
Pan Marian urodził się 29 października 1952 r. Do 30 września 2017 r. obowiązywał go podwyższony powszechny wiek emerytalny (66 lat i 8 miesięcy). Wiek ten ukończyłby dopiero w czerwcu 2019 r. W związku z wejściem w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny, od 1 października 2017 r. wiek ten wynosi dla niego 65 lat. Ukończy go 29 października 2017 r. i w związku z tym może już od tego dnia przejść na emeryturę.
PRZYKŁAD 2
Odejście z pracy w odpowiednim momencie
Pani Maria urodziła się 10 listopada 1956 r. Powszechny wiek emerytalny, który obowiązywał ją do 30 września 2017 r., wynosił dla niej 61 lat i 4 miesiące. Wiek ten ukończyłaby w marcu 2018 r. i dopiero wtedy mogłaby przejść na emeryturę. Po wejściu w życie ustawy obniżającej wiek emerytalny do 60 lat dla kobiet świadczenie to może uzyskać już w październiku 2017 r., jeśli jeszcze w tym miesiącu zgłosi wniosek o emeryturę. Wiek ten osiągnęła już bowiem w listopadzie 2016 r.
PRZYKŁAD 3
Emerytura powszechna tylko raz
Pan Wiesław urodził się 15 października 1950 r. W październiku 2016 r. ukończył podwyższony wiek emerytalny (66 lat) i jeszcze w tym samym miesiącu zgłosił wniosek o emeryturę. ZUS przyznał mu to świadczenie od ukończenia podwyższonego wieku emerytalnego. Wiek 65 lat (który od 1 października 2017 r. jest dla niego powszechnym wiekiem emerytalnym) ukończył już w październiku 2015 r. Nie może jeszcze raz uzyskać emerytury powszechnej. Jeśli zgłosi ponowny wniosek w tej sprawie, ZUS wyda decyzję odmowną w związku z wcześniejszym ustaleniem prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego.
WAŻNA DATA ZGŁOSZENIA
Data zgłoszenia wniosku o emeryturę ma wpływ nie tylko na to, od kiedy ZUS przyzna wnioskowane świadczenie, ale decyduje również w pewnej mierze o wysokości przyznanej emerytury. Związane jest to ze sposobem wyliczenia tego świadczenia.
Emerytura przysługująca osobom urodzonym po 31 grudnia 1948 r. z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego wyliczana jest przez podzielenie podstawy jej obliczenia (składek emerytalnych z uwzględnieniem ich waloryzacji oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego) przez średnie dalsze trwanie życia właściwe dla wieku przejścia na emeryturę danej osoby. Ta ostatnia wartość ma więc bardzo istotny wpływ na wysokość emerytury obliczanej na nowych zasadach. Średnie dalsze trwanie życia ustalane jest każdorazowo dla wieku, w którym dana osoba przechodzi na emeryturę. Im późniejszy to wiek, tym niższa jest wartość średniego dalszego trwania życia. Podzielenie zaś stanu konta przez niższą wartość oznacza wyższą wysokość emerytury.
Dla celów obliczenia emerytury wiekiem przejścia na to świadczenie jest:
- dzień osiągnięcia przez wnioskodawcę wieku emerytalnego (jeżeli wniosek o emeryturę został zgłoszony w miesiącu osiągnięcia tego wieku lub przed miesiącem, w którym został osiągnięty wiek emerytalny, albo emerytura przyznawana jest z urzędu od dnia osiągnięcia wieku emerytalnego),
- dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę (jeżeli wniosek został zgłoszony w miesiącach następujących po miesiącu, w którym został osiągnięty wiek emerytalny).
Przy ustalaniu wieku przejścia na emeryturę i tym samym właściwej wartości średniego dalszego trwania życia, wiek ubezpieczonego wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Miesiąc liczy się zaś od dnia urodzin do dnia poprzedzającego ten dzień w kolejnych miesiącach.
Oznacza to, że dla osób, które zgłoszą wniosek o emeryturę w dniu miesiąca przypadającym przed datą miesięcznych urodzin, ZUS przyjmuje średnie dalsze trwanie życia dla wieku ukończonego w tym dniu, np. dla kobiety, która ukończyła 60 lat 23 września 2017 r. i zgłosi wniosek o emeryturę przed 23 października, średnie dalsze trwanie życia zostanie ustalone dla wieku 60 lat. Z kolei dla osób, które zgłoszą wniosek o emeryturę w dniu miesięcznych urodzin w danym miesiącu lub później, ZUS przyjmie średnie dalsze trwanie życia już dla wyższego wieku, ukończonego w dniu zgłoszenia tego wniosku, np. dla kobiety, która ukończy 60 lat 23 września 2017 r. i zgłosi wniosek o emeryturę w październiku, ale najwcześniej 23. dnia tego miesiąca, średnie dalsze trwanie życia zostanie ustalone dla wieku 60 lat i 1 miesiąca. Taką samą wartość ZUS przyjmie w razie zgłoszenia wniosku w listopadzie 2017 r., ale przed kolejnymi miesięcznymi urodzinami przypadającymi 23. dnia tego miesiąca.
PRZYKŁAD 4
Warto trochę poczekać
Pani Barbara urodziła się 25 kwietnia 1957 r. Do końca września 2017 r. nie ukończyła podwyższonego wieku emerytalnego, który dla kobiet urodzonych w II kwartale 1957 r. wynosił 61 lat i 6 miesięcy (wiek ten pani Barbara osiągnęłaby dopiero w październiku 2018 r.). Przed 1 października 2017 r. ukończyła ona natomiast wiek 60 lat, który jest obecnie dla niej powszechnym wiekiem emerytalnym. Jeśli wniosek o emeryturę zgłosi w październiku 2017 r., ale przed kolejnymi miesięcznymi urodzinami (tj. przed 25 października), do ustalenia wysokości emerytury ZUS uwzględni średnie dalsze trwanie życia dla wieku ukończonego w dniu zgłoszenia tego wniosku, tj. dla wieku 60 lat i 5 miesięcy (zgodnie z tablicą średniego dalszego trwania życia obowiązującą w tym dniu, jak również w dniu osiągnięcia wieku 60 lat – 259,5 miesięcy).
Jeśli natomiast pani Barbara zgłosi wniosek o emeryturę w październiku 2017 r., ale najwcześniej 25. dnia tego miesiąca (lub w listopadzie przed 25. dniem tego miesiąca), do obliczenia emerytury ZUS uwzględni średnie dalsze trwanie życia dla wieku 60 lat i 6 miesięcy (tj. zgodnie z ww. tablicą trwania życia – 258,7 miesięcy). Zakładając, że podstawa obliczenia emerytury (suma składek emerytalnych z uwzględnieniem ich waloryzacji oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego) ustalona na koniec września 2017 r. wyniesie 670 450 zł, obliczenie wysokości emerytury będzie wyglądało następująco:
● w przypadku zgłoszenia wniosku o emeryturę przed 25 października 2017 r.: 720 500 zł : 259,5 = 2776,50 zł
● w przypadku zgłoszenia wniosku o emeryturę w okresie 25–31 października 2017 r.: 720 500 zł : 258,7 = 2785,08 zł.
Oznacza to, że gdyby pani Barbara zaczekała ze zgłoszeniem wniosku o emeryturę do 25 października 2017 r., wysokość jej miesięcznego świadczenia byłaby wyższa o kilka złotych.
Podstawa prawna
Art. 1 pkt 5 i art. 18 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017 r. poz. 38 ze zm.).
Art. 26 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1383 ze zm.).