Składki od umów zlecenia

odpowiedź W przypadku, gdy dana osoba wykonuje pracę na podstawie kilku umów zlecenia, co do zasady każda z nich stanowi odrębny tytuł do ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego. Obowiązkowe jest również ubezpieczenie zdrowotne. Jeżeli zleceniobiorca zawarł kilka umów zlecenia – niezależnie od tego, czy z tym samym, czy różnymi podmiotami – aby ustalić obowiązek ubezpieczeń społecznych, należy odrębnie dla każdego miesiąca ustalić łączną podstawę wymiaru składek.

Uwaga! Kwota minimalnego wynagrodzenia nie stanowi kwoty granicznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Służy ona jedynie do rozstrzygania, czy w danym miesiącu powstaje obowiązek objęcia zleceniobiorcy ubezpieczeniami społecznymi z więcej niż jednego tytułu.

Zgodnie z art. 9 ust. 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: u.s.u.s.) osoba wykonująca pracę na podstawie umowy zlecenia, której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (w 2025 r. jest to 4666 zł), podlega obowiązkowo tym ubezpieczeniom również z innych tytułów, jeśli spełnia warunki do ich objęcia. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania kilku umów zlecenia osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a u.s.u.s. (w 2025 r. jest to 4666 zł).

W sytuacji, gdy zleceniobiorca ma zawarte dwie umowy zlecenia, a z żadnej z nich odrębnie podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne nie osiąga kwoty minimalnego wynagrodzenia, płatnik ma obowiązek zgłosić taką osobę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i potrącać składki od pełnej kwoty uzyskanego wynagrodzenia.

Aby określić, z której umowy zlecenia powstaje obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, ustala się łączną podstawę wymiaru składek zgodnie z kolejnością powstania poszczególnych tytułów do ubezpieczeń (art. 9 ust. 2 u.s.u.s.).

Zbieg tytułów do ubezpieczeń nastąpił 21 lipca 2025 r. Jeżeli zleceniobiorca z pierwszej zawartej umowy nie osiągnął w lipcu przychodu w wysokości co najmniej 4666 zł, to spółka miała obowiązek od tego dnia zgłosić osobę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowego i wypadkowego (ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne). Obowiązkowe było również ubezpieczenie zdrowotne.

Jeżeli w sierpniu zleceniobiorca uzyskał z pierwszej umowy przychód co najmniej równy 4666 zł, to spółka z dniem 1 sierpnia musiała wyrejestrować go z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego oraz ponownie zgłosić wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Analogiczną weryfikację należało przeprowadzić w kolejnych miesiącach, tj. we wrześniu i październiku. Obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym z drugiej umowy zlecenia zależy każdorazowo od wysokości przychodu osiągniętego z pierwszej umowy w danym miesiącu kalendarzowym.

Zlecenie w czasie urlopu bezpłatnego

odpowiedź Pracownik przebywający na urlopie bezpłatnym może w tym czasie podejmować pracę zarobkową, zarówno u swojego pracodawcy, który udzielił mu tego urlopu, jak i w innym podmiocie. Jeżeli osoba taka wykonuje pracę na podstawie umowy zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz zdrowotnemu. Na zasadzie dobrowolności osoba ta może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego.

W okresie trwania urlopu bezpłatnego pracownik traci – dla celów ubezpieczeniowych – status pracownika. Oznacza to, że niezależnie od tego, na czyją rzecz wykonuje pracę w ramach zlecenia, podlega ubezpieczeniom społecznym na zasadach właściwych dla zleceniobiorców, a nie dla pracowników.

W opisanej sytuacji spółka powinna zgłosić zleceniobiorcę do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowego i wypadkowego, oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego za okres od 1 do 30 września, czyli w okresie trwania urlopu bezpłatnego u pracodawcy. Następnie z dniem 1 października należało wyrejestrować tę osobę z tych ubezpieczeń i pozostawić jedynie zgłoszenie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Natomiast jeśli bezpośrednio po zakończeniu umowy zlecenia nie została zawarta kolejna, to spółka miała obowiązek wyrejestrować zleceniobiorcę z ubezpieczenia zdrowotnego najpóźniej 16 października (por. interpretację indywidualną ZUS z 13 października 2022 r. znak: WPI/200000/43/1080/2022).

Skreślenie z listy uczniów

odpowiedź Zleceniobiorcę należało zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnych i rentowych oraz obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego od dnia następującego po dniu skreślenia z listy uczniów.

Zgodnie z art. 94 ustawy – Prawo oświatowe rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się z dniem 1 września każdego roku, a kończy – z dniem 31 sierpnia następnego roku. Co do zasady, za ucznia do 31 sierpnia uznaje się osobę, która:

• kontynuuje naukę w tej samej szkole,
• ukończyła szkołę i rozpoczyna naukę w szkole, w której rok szkolny rozpoczyna się 1 września,
• ukończyła szkołę i nie kontynuuje nauki.

Natomiast do 30 września status ucznia przysługuje osobie, która przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia wyższe (por. pismo ZUS z 7 sierpnia 2000 r., znak FUn 077–147/2000).

W przypadku skreślenia z listy uczniów status ucznia traci się natychmiast – nie jest on zachowany do końca roku szkolnego. Oznacza to, że od następnego dnia po skreśleniu, czyli od 17 kwietnia 2025 r., osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu z tytułu zawartej umowy zlecenia (por. interpretację indywidualną ZUS w Gdańsku z 26 lipca 2024 r. znak DI/100000/43/597/2024).

Powołanie pracownika do pełnienia funkcji prokurenta

odpowiedź Nie ma takiego obowiązku. Katalog tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, wskazany w art. 6 ust. 1 u.s.u.s., ma charakter zamknięty i nie podlega wykładni rozszerzającej. Nie obejmuje on osób pełniących funkcję prokurenta spółki wyłącznie na podstawie uchwały zarządu, bez zawartej umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Samo powołanie oraz wynagrodzenie przyznane z tego tytułu nie powodują powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych. Jeżeli więc prokurent wykonuje swoje obowiązki na podstawie powołania, nawet gdy równocześnie jest pracownikiem spółki, ale z zakresu jego stosunku pracy nie wynikają czynności związane z prokurą, to wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji prokurenta nie stanowi podstawy do naliczania składek na ubezpieczenia społeczne ani zdrowotne (por. interpretację indywidualną ZUS z: 22 października 2020 r. znak WPI/200000/43/765/2020 i 30 października 2020 r. znak WPI/200000/43/788/2020).

Obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego osób powołanych do pełnienia funkcji na mocy powołania (prokurent) powstaje z dniem powołania, a wygasa z dniem odwołania. Osobę tę należy zgłosić do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytułu 22 50 X X. Jeżeli ma ona inny tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego, składka jest należna z każdego z nich. ©℗