ZUS rozpoczyna kontrolę wakacji składkowych. Można stracić nawet 1 700 zł z odsetkami

W zaledwie kilkanaście miesięcy ZUS przyjął ponad 2,25 mln wniosków o zwolnienie z obowiązku opłacenia składek za jeden miesiąc w roku – ulga została wykorzystana szeroko przez mikro-firmy. Teraz nadchodzi moment weryfikacji: Zakład sprawdzi, czy przedsiębiorcy spełnili wszystkie warunki – w tym limit przychodów i liczbę zatrudnionych. Dla tych, którzy nie spełnili kryteriów, ZUS wyśle wezwanie do zapłaty.

Dlaczego ZUS rozpoczyna kontrole wakacji składkowych właśnie teraz

Choć ulga „wakacje składkowe” była przyjęta jako szybkie wsparcie dla najmniejszych firm, skala zainteresowania przerosła oczekiwania. Już w październiku 2025 r. ZUS poinformował, że wartość zwolnionych składek przekroczyła 2,86 mld zł i że organizacja musi podjąć działania weryfikacyjne. O tym, że wakacje składkowe stały się prawdziwą sensacją, piszemy w artykule: Nowa ulga to finansowy hit. ZUS tonie we wnioskach, a Polacy oszczędzają miliony

W praktyce oznacza to zdecydowany krok – przejście od szerokiego przyznawania ulgi do analizy, kto faktycznie mógł z niej skorzystać. Wśród kluczowych kryteriów są: limit przychodów (nie więcej niż równowartość 2 mln euro), liczba ubezpieczonych (maksymalnie 10 osób) oraz poprawność zgłoszeń.

Kogo dotyczy kontrola wakacji składkowych? I kto może być wezwany do zapłaty

ZUS wskazał, że wnioski składane od lipca 2025 r. są już weryfikowane na bieżąco dzięki współpracy z Krajową Administracją Skarbową. Kontrole obejmą więc głównie:

• wnioski złożone wcześniej (przed lipcem 2025 r.),
• przedsiębiorców, którzy mogli przekroczyć warunki (np. przychód, liczba ubezpieczonych),
• przypadki, gdzie dane we wniosku budzą wątpliwości.

W praktyce to może dotyczyć tych, którzy:

• osiągnęli przychody przekraczające równowartość 2 mln euro w jednym z dwóch ostatnich lat,
• mieli więcej niż 10 osób zgłoszonych do ubezpieczeń w miesiącu poprzedzającym wniosek,
• złożyli wniosek, choć wykonywali działalność na rzecz byłego pracodawcy – co jest warunkiem wykluczającym.

Jeżeli ZUS stwierdzi nieprawidłowości, może cofnąć ulgę. Wtedy przedsiębiorca zostanie zobowiązany do zapłaty składek wraz z odsetkami. Jednocześnie ma prawo uczestniczyć w postępowaniu odwoławczym i składać wyjaśnienia. W razie trudności ze spłatą możliwy jest układ ratalny.

Jak wygląda procedura weryfikacji – krok po kroku

1. ZUS wysyła do przedsiębiorcy pismo informujące o wszczęciu postępowania kontrolnego.
2. Przedsiębiorca ma możliwość złożenia wyjaśnień i dokumentów potwierdzających spełnienie warunków ulgi.
3. ZUS analizuje dane, sprawdzając: limity przychodu, liczbę zgłoszonych osób, prawidłowość wniosku RWS, pomoc de minimis.
4. W przypadku wykrycia nieprawidłowości – decyzja ZUS o cofnięciu ulgi i wezwaniu do zapłaty. Wraz z tego tytułu naliczane są odsetki za zwłokę.
5. Przedsiębiorca może skorzystać z rozłożenia płatności na raty (zgodnie z ofertą doradców ZUS ds. ulg i umorzeń).

Dla wielu mikrofirm może to oznaczać… nie „miesiąc bez składek”, ale ściągnięcie kosztu za cały rok. Warto więc sprawdzić, czy dokumentacja jest kompletna i poprawna.

Ile można było zaoszczędzić na wakacjach składkowych – i co dokładnie obejmuje ulga

Co nowego [09:45]

ZUS ogłosił, że pierwsze wezwania kontrolne trafią do przedsiębiorców jesienią 2025 r., a całość procesu weryfikacji ma objąć także wnioski z wcześniejszych lat – planowany finał to wiosna 2026 r. Ponadto, ZUS od 29 września 2025 r. wprowadził uproszczony formularz wniosku RWS, w którym przedsiębiorcy podają tylko łączną kwotę otrzymanej pomocy de minimis, bez konieczności wskazywania organów, które ją udzieliły.

Czy można jeszcze złożyć wniosek o wakacje składkowe?

Tak. Przedsiębiorcy, którzy jeszcze nie skorzystali z ulgi, mają czas – do kroku końcowego października 2025 r. można złożyć wniosek RWS za listopad. Wniosek składa się elektronicznie poprzez platformę PUE ZUS. Zmodyfikowany formularz uprościł część wymogów – co ułatwia sprawę dla wielu firm. Wniosek musi być złożony w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym chce się skorzystać ze zwolnienia.

Co to oznacza dla Twojej firmy w praktyce

Dla wielu mikroprzedsiębiorców rozwiązanie było okazją: miesięczne zwolnienie ze składek oznaczało oszczędność, możliwość lepszego zarządzania kosztami i chwilowe odciążenie. Ale teraz nadchodzi inna perspektywa: jeżeli przy składaniu wniosku firma nie spełniła warunków – to odpłata może oznaczać nie „miesiąc bez składek”, lecz zobowiązanie do uregulowania ich wraz z odsetkami.

Dlatego warto:

• sprawdzić, czy spełniam warunki: przychód poniżej limitu, zatrudnienie maksymalnie 9 osób, wniosek złożony w terminie;
• upewnić się, że wniosek RWS został poprawnie wypełniony i zawiera właściwe dane;
• na etapie kontroli – aktywnie współpracować z ZUS, składać wyjaśnienia;
• rozważyć konsultację z księgowym lub doradcą – bo nawet drobny błąd może skutkować koniecznością zwrotu ulgi.

Najczęstsze pytania o kontrolę wakacji składkowych (FAQ)

Czy każda firma musi się obawiać?
Nie – kontrole dotyczą przede wszystkim wniosków złożonych przed lipcem 2025 r. oraz tych przedsiębiorców, u których są wątpliwości co do spełnienia warunków.

Co jeśli ZUS cofnie ulgę – jakie są konsekwencje?
Trzeba opłacić składki, które zostały zwolnione, wraz z odsetkami. Możliwość rozłożenia płatności na raty jest dostępna.

Czy ulga zmniejsza przyszłą emeryturę?
Zwolnione składki są finansowane z budżetu państwa – nie oznacza to przerwania okresu ubezpieczenia. Jednak jeśli przedsiębiorca sam opłacałby wyższą podstawę składek, skorzystanie z ulgi może oznaczać niższą podstawę emerytalną.

Podstawa prawna i dokumenty

• Ustawa z 9 listopada 2023 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2023 poz. 2618).
• Komunikat ZUS z 22.10.2025 r. – „ZUS rozpoczyna przegląd wakacji składkowych” (dane: 2 250 787 wniosków, 2,86 mld zł zwolnień).
• Komunikat ZUS – „Wakacje składkowe – zmiana formularza wniosku RWS”, 29 września 2025 r.