Zasiłek opiekuńczy może być obliczony od zwaloryzowanej podstawy innego świadczenia

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu w razie opieki nad:

• dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:

– nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 lub dziennego opiekuna sprawującego opiekę nad dzieckiem,

– porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,

– pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

• chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
• chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat;
• dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat w przypadku:

– porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,

– pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekującego się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;

• innym chorym członkiem rodziny.

Członkami rodziny w rozumieniu ustawy zasiłkowej są:

– małżonek, rodzice, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo;

– dzieci w wieku powyżej 14 lat,

– jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Za dzieci uważa się dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Prawo do zasiłku opiekuńczego z tytułu opieki nad dzieckiem przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, z tym że świadczenie wypłaca się tylko jednemu z rodziców – temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

Uwaga! Warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym, wymagany przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny, jest spełniony także wówczas, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym tylko przez okres choroby.

Limity ustawowe - dni zasiłkowe

Liczba dni zasiłkowych jest ograniczona w stosunku rocznym, w zależności od tego, nad kim jest sprawowana opieka. Tak więc zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy, nie dłużej jednak niż przez okres:

• 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi (zarówno w wieku do 8 lat, jak i chorymi do 14 lat),
• 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka jest sprawowana nad dziećmi z orzeczeniem o niepełnosprawności znacznej,
• 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad pozostałymi członkami rodziny.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. To oznacza, że w razie, gdy np. chorują dzieci i inni krewni, obowiązuje taki limit. Natomiast w przypadku gdy opieka jest sprawowana wyłącznie nad dziećmi niepełnosprawnymi i pozostałymi członkami rodziny, zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym.

Uwaga! Powyższe limity dni mają zastosowanie niezależnie od liczby osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz bez względu na liczbę dzieci i innych członków rodziny wymagających opieki.

Podstawa wymiaru

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru zasiłku i przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy.

Do ustalania podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego stosuje się te same zasady, które obowiązują dla zasiłku chorobowego. Oznacza to, że podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Wynagrodzenie to jest przychodem podlegającym składce na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu części składek społecznych finansowanych przez pracownika, potrącanych przez płatnika, łącznie 13,71 proc.

Kiedy bez przeliczeń

Obowiązuje zasada, zgodnie z którą podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż jeden miesiąc kalendarzowy (art. 43 ustawy zasiłkowej). Oznacza to, że podstawa poprzednio ustalona dla danego zasiłku pozostaje bez zmian, jeśli kolejna niezdolność zdarzyła się już w następnym miesiącu.

Waloryzacja

Jednak, jeżeli podstawa wymiaru poprzednio pobieranego zasiłku podlegała waloryzacji, podstawę wymiaru kolejnego zasiłku stanowi kwota przyjęta jako podstawa wymiaru poprzednio pobieranego zasiłku, po waloryzacji.

Mechanizm waloryzacji dotyczy świadczenia rehabilitacyjnego. Przyzawane jest ono bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego, dlatego jego podstawy nie ustala się na nowo. Jednak dla celów jego obliczenia podstawa wymiaru zasiłku chorobowego podlega waloryzacji.

Następuje ona od pierwszego dnia okresu, na który świadczenie zostało przyznane, według zasad opisanych w art. 19 ustawy zasiłkowej, a więc wskaźnikiem obowiązującym w kwartale, w którym przypada pierwszy dzień okresu świadczenia rehabilitacyjnego, i pod warunkiem, że przekroczył on 100 proc.

Waloryzacji dokonuje się tylko raz, tj. pierwszego dnia, od którego zostało przyznane świadczenie rehabilitacyjne. W sytuacji, gdy okres, na który przyznano świadczenie, rozpoczął się w kwartale, w którym wskaźnik był niższy niż 100 proc. i nie była ona przeprowadzona, a potem uległ przedłużeniu do następnego kwartału, dla którego wskaźnik już przekroczył 100 proc., to podstawa wymiaru świadczenia nie ulega podwyższeniu.

przykład

Niezbędne dokumenty do wypłaty zasiłku opiekuńczego

Przyznanie i wypłata zasiłku opiekuńczego następuje na wniosek ubezpieczonego Z-15A – w razie opieki nad dzieckiem lub Z-15B, gdy dotyczy ona innego członka rodziny.

Wniosek nie jest wymagany, jeżeli ubezpieczony występuje o zasiłek opiekuńczy za kolejny nieprzerwany okres w związku z opieką̨ nad tym samym dzieckiem albo tym samym chorym członkiem rodziny oraz nie zmieniły się̨ okoliczności podane wcześniej we wniosku o zasiłek.

Niezbędne jest również zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA (e-ZLA).

Kiedy zasiłek opiekuńczy nie przysługuje

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje m.in.:

1) jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny; z wyjątkiem, gdy opieka jest sprawowana nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat,

2) jeśli ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia,

3) ubezpieczony wykonuje w okresie sprawowania opieki pracę zarobkową lub wykorzystuje zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia (traci prawo do zasiłku za cały okres tego zwolnienia),

4) w czasie urlopu bezpłatnego, wychowawczego. ©℗