Subskrybuj nas na Youtube
Instytut Badań Edukacyjnych ogłosił wyniki badania TIMSS. To jedno z największych badań nauczania matematyki i nauk przyrodniczych. Polscy czwartoklasiści. W tej edycji sprawdzono także kwestie związane z satysfakcją z uczenia się.
Wyniki badania TIMSS 2023
Polscy czwartoklasiści osiągnęli w matematyce wynik średnio 546 punktów, co dało Polsce 10. miejsce w rankingu. Istotnie lepszy wynik odnotowano w 7 krajach. Z kolei w przyrodzie było to 550 punktów, co daje Polsce 7. miejsce w rankingu. Istotnie lepszy wynik odnotowano jedynie w 4 krajach. Zarówno w przyrodzie, jak i matematyce w Polsce średni wynik w 2023 roku wzrósł w porównaniu z wynikiem w 2019 roku. W matematyce jest wyższy niż w 2015, w przyrodzie – zbliżony do wyniku z 2015 roku.
W każdym z krajów wyniki uczniów są zróżnicowane. W Polsce to zróżnicowanie jest mniejsze niż w większości krajów. W badaniu wyróżniono 5 poziomów – zaawansowany, wysoki, średni, niski i poniżej niskiego. Dzięki nim możliwe jest opisanie osiągnięć uczniów w odniesieniu do konkretnych umiejętności. W Polsce zarówno w matematyce, jak i przyrodzie odsetek uczniów o wysokich umiejętnościach (poziom co najmniej wysoki) wzrósł w stosunku do 2019 r. Natomiast odsetek uczniów osiągających poziom niski lub poniżej niskiego zmniejszył się w porównaniu z rokiem 2019 – zarówno w matematyce, jak i w przyrodzie. W przypadku przyrody wyniki powróciły do stanu obserwowanego w 2015 roku, natomiast odsetek uczniów osiągających niski poziom w matematyce jest najniższy spośród wszystkich dotychczasowych edycji badania.
W większości krajów biorących udział w badaniu, w tym w Polsce, chłopcy osiągnęli w matematyce istotnie wyższe wyniki niż dziewczęta. Średni wynik chłopców w Polsce jest o 11 punktów wyższy od średniego wyniku dziewcząt. Różnica w średnich wynikach dziewcząt i chłopców, którą zaobserwowano w 2019 roku, w 2023 roku się zwiększyła. W zakresie umiejętności przyrodniczych, podobnie jak w 2019 roku, nie zaobserwowano istotnych różnic między średnim wynikiem chłopców i dziewcząt.
Czy polscy uczniowie lubią chodzić do szkoły?
60% czwartoklasistów w Polsce deklaruje, że lubi chodzić do szkoły, odsetek ten systematycznie maleje w kolejnych edycjach badania. Poczucie przynależności polskich uczniów do szkoły zmierzone w 2023 roku jest najniższe spośród wszystkich krajów biorących udział w badaniu.
Uczniowie w Polsce coraz mniej lubią matematykę i przyrodę – postawy względem tych przedmiotów systematycznie się pogarszają. Coraz mniejsza część czwartoklasistów lubi te przedmioty i uważa je za interesujące. Zmniejsza się też odsetek szczególnie zainteresowanych matematyką i przyrodą. Polska znalazła się w grupie krajów o najmniej pozytywnym stosunku zarówno do matematyki, jak i przyrody.
Pomimo bardzo dobrych wyników z matematyki i nauk przyrodniczych, na tle innych krajów pewność siebie polskich czwartoklasistów w odniesieniu do tych przedmiotów jest na przeciętnym poziomie. Duża część uczniów uważa, że „po prostu nie jest dobra” z tych przedmiotów (aż 41% w przypadku matematyki i 37% w przypadku przyrody).
TIMSS 2023 o nauczycielach
Nauczyciele uczący czwartoklasistów w Polsce charakteryzują się bardzo dużym doświadczeniem w zawodzie. Średni staż pracy nauczycieli matematyki wyniósł aż 24 lata, a przyrody aż 25 lat. Problemy tzw. starzenia się kadry nauczycielskiej i braku w zawodzie osób z młodszych grup wiekowych postępują. W 2023 roku jedynie 15% czwartoklasistów ma nauczycieli matematyki i przyrody w wieku poniżej 40 lat.
Pod względem satysfakcji zawodowej nauczycieli matematyki Polska znalazła się na przedostatnim miejscu, zaś w przypadku przyrody na ostatnim wśród 58 krajów. Chociaż z deklaracji polskich nauczycieli wynika, że lubią swoją pracę, uważają ją za inspirującą i dającą poczucie sensu i zadowolenia, to znacznie gorzej wypada poczucie dumy z zawodu i docenienia.
Wyniki TIMSS z poprzednich lat
W TIMSS 2019 średnia osiągnięć matematycznych polskich uczniów wyniosła 520 punktów, co dało Polsce 26 miejsce na 58 krajów uczestniczących w badaniu. Statystycznie istotnie wyższą średnią uzyskali uczniowie z 19 krajów, niższą – uczniowie z 26 krajów.
Średni wynik polskich czwartoklasistów w przyrodzie wyniósł 531 punktów, co uplasowało Polskę na 16 miejscu w zestawieniu. Istotnie lepszy wynik uzyskali uczniowie z 10 krajów i regionów, a średni wynik polskich uczniów był istotnie wyższy od wyniku uczniów z 38 krajów. Polska należała do grupy krajów, w których zaobserwowano spadek średniego wyniku zarówno w przyrodzie, jak i matematyce w porównaniu z poprzednią (2015) edycją badania. W badaniu w 2015 roku Polska zajęła w matematyce 17 miejsce, a w przyrodzie – dziewiąte miejsce wśród 47 krajów biorących udział w badaniu.
Zróżnicowanie wyników polskich uczniów w matematyce i przyrodzie było umiarkowane – stosunkowo niewielu osiągnęło bardzo słabe wyniki (zarówno w matematyce, jak i przyrodzie ok. 5%), ale też niewielu osiągnęło najwyższe wyniki (ok. 8 % w matematyce i ok. 9% w przyrodzie).
Z badania TIMSS 2019 wynikało, że większość polskich dzieci lubiła chodzić do szkoły, jednak na tle innych krajów odsetek ten był stosunkowo niski. Polscy uczniowie w mniejszym stopniu niż uczniowie z innych krajów identyfikowali się ze swoją szkołą. Poczucie przynależności do szkoły polskich czwartoklasistów było, podobnie jak w 2015 r., jednym z najniższych spośród wszystkich krajów uczestniczących w badaniu. Gorzej czuli się w szkole chłopcy niż dziewczynki, a bardziej krytyczne wobec szkoły były dzieci lepiej wykształconych rodziców. Między 2015 a 2019 rokiem zaobserwowano niewielki spadek poczucia przynależności do szkoły.
Co to jest badanie TIMSS?
TIMSS jest jednym z największych międzynarodowych badań porównawczych dotyczącym nauczania matematyki i nauk przyrodniczych. W TIMSS 2023 wzięli udział uczniowie, rodzice, nauczyciele i dyrektorzy z 72 krajów i regionów.
W każdej edycji badania wybierane są zagadnienia, na które kładziony jest szczególny nacisk. W TIMSS 2023 są to m.in. kwestie związane ze zrównoważonym rozwojem.
W Polsce w badaniu uczestniczyli uczniowie czwartych klas, a także nauczyciele matematyki i przedmiotów przyrodniczych uczący w badanych oddziałach klasowych oraz dyrektorzy szkół wylosowanych do badania. Dobór próby w każdym kraju odbywa się zgodnie z procedurami międzynarodowymi. Najpierw losowane są szkoły, potem z wylosowanych szkół konkretne oddziały. Próba jest reprezentatywna, a badanie pozwala wnioskować na temat wszystkich czwartoklasistów w krajach biorących udział w projekcie oraz na temat ich nauczycieli matematyki i przyrody, a także dyrektorów szkół.
