Obecny egzamin maturalny nie zawsze nazywany był potocznie maturą. Jego początki sięgają czasów Księstwa Warszawskiego i wtedy zdawało się egzamin dojrzałości. Jak zmieniała się matura przez wieki? Kto ją zapoczątkował?
Matura to egzamin, który obejmuje materiał z podstawy programowej wybranych przedmiotów na poziomie szkoły średniej. Choć nie jest obowiązkowy dla absolwentów szkół średnich, zdanie egzaminu jest wymagane od kandydatów na uczelnie. Wynik egzaminu maturalnego stanowi główne kryterium rekrutacyjne na wiele kierunków studiów wyższych. Matura nie jest dokumentem potwierdzającym posiadanie wykształcenia średniego. Tę rolę pełni świadectwo ukończenia szkoły średniej. To Centralna Komisja Egzaminacyjna jest odpowiedzialna za przeprowadzenie egzaminu, a Okręgowe Komisje Egzaminacyjne zajmują się jego przygotowaniem i przeprowadzeniem w różnych regionach kraju. Jak wyglądała matura przed wiekami?
Matura. Początki egzaminu maturalnego
W Polsce matura zdawana jest od 1812roku. Wprowadzono ją w szkołach departamentowych w Księstwie Warszawskim. Jednak pierwszy taki egzaminmiał miejsce w 1789 roku. Został wprowadzony przez barona Karla von Zedlitza.Był to czas, kiedy Prusy wprowadziły edukację powszechną. Wtedy maturę określano egzaminem dojrzałości. Dojrzałość ta miała się wiązać z wykazaniem się przez abiturienta dostateczną wiedzą i umiejętnościami. Absolwent przedwojennego gimnazjum, a następnie szkoły średniej, po zdaniu egzaminu dojrzałości mógł rozpocząć naukę w szkole wyższej.
Egzamin maturalny w dawnych czasach obejmował pisemne zadania z języka polskiego, łaciny oraz języka greckiego, a także część ustną na tematy związane z tymi przedmiotami. Limitowana liczba fakultetów, głównie z dziedziny humanistycznej, odzwierciedlała ówczesne ideały antyczne, wynikające z tamtego okresu naukowego, kulturalnego i intelektualnego. Dopiero pod koniec XIX wieku zaczęły zachodzić zmiany w tym zakresie.
Matura po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku egzamin maturalny stał się obowiązkowym egzaminem kończącym szkołę średnią, co też obowiązuje do dzisiaj. W tamtym okresie składał się on z pisemnych zadań z trzech przedmiotów, takich jak język polski, matematyka i łacina.
Reforma maturalna
W 1932 roku wprowadzono reformę jędrzejewiczowską, która zrewolucjonizowała model egzaminu maturalnego. Do tego czasu egzaminy opierały się na wzorcach z okresu zaborów. W latach 1932-1938 część pisemna egzaminu w gimnazjach klasycznych obejmowała wybór między językiem polskim a historią, oraz między językiem łacińskim a greckim, a także wybór między fizyką z chemią a matematyką. Czas na część pisemną wynosił 300 minut, a uczniowie mieli kilka tematów do wyboru lub ogólny temat, jak na przykład "Służba wojskowa jako szkoła charakterów" (w 1919 roku). Egzamin ustny obejmował przedmioty takie jak religia, łacina, greka, kultura antyczna oraz fizyka z chemią.
W okresie od 1951 do 1972 roku egzamin dojrzałości składał się z egzaminu pisemnego i ustnego. Pisemny obejmował język polski, matematykę, historię oraz przedmioty specjalizacyjne, zależne od profilu szkoły. Natomiast egzamin ustny polegał na rozmowie kwalifikacyjnej prowadzonej przez nauczyciela danego przedmiotu.
W latach od 1972 do przełomu1989/90 egzamin składał się już tylko z egzaminu pisemnego. Tak też pozostało do 1998 roku. Składał się z przedmiotów obowiązkowych, takich jak język polski, matematyka, historia, oraz przedmiotów specjalizacyjnych zależnych od typu szkoły.
Charakterystyczną cechą egzaminów dojrzałości w okresie PRL-u było ich traktowanie jako narzędzia selekcji i weryfikacji umiejętności młodzieży, kierowanej przez państwo do konkretnych kierunków studiów i zawodów. Egzamin maturalny służył również do oceny jakości nauczania w szkołach przez ministerstwo edukacji.
W 1991 roku wprowadzono reformę szkolnictwa, która m.in. ustanowiła system szkół ponadgimnazjalnych, składających się z liceów ogólnokształcących, techników i szkół zawodowych. Egzamin maturalny składa się teraz z egzaminu pisemnego oraz egzaminu ustnego z języka polskiego lub języków obcych. Część pisemna zawiera kilka części, w zależności od profilu szkoły i wybranych przedmiotów. Egzamin obejmuje język polski, matematykę, języki obce, biologię, chemię, fizykę, geografię, historię oraz przedmioty specjalizacyjne.
/>
Wszystkim tegorocznym maturzystom polecamy zestaw testów i arkuszy egzaminacyjnych – MATURA 2024.
Publikacje dostępne są na Sklep.infor.pl/matura 2024