Zmiana przepisów o realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci sześcioletnie nie powoduje zmniejszenia liczby dzieci w danym roczniku. Zmianie ulegnie jedynie miejsce, w którym będą realizowały wychowanie przedszkolne lub obowiązek szkolny - mówi Anna Ostrowska, zastępca dyrektora departamentu informacji i promocji Ministerstwa Edukacji Narodowej.
W tym roku do pierwszych klas pójdą tzw. odroczone sześciolatki i zapewne niewielka część tegorocznych sześciolatków. Będzie mniej pierwszych klas. Czy dyrektorzy mogą zdecydować o zwolnieniu części nauczycieli?
Zmiana przepisów o realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci sześcioletnie nie powoduje zmniejszenia liczby dzieci w danym roczniku. Zmianie ulegnie jedynie miejsce, w którym będą realizowały wychowanie przedszkolne lub obowiązek szkolny. Jeśli będzie mniejsze zapotrzebowanie na nauczycieli w klasach I-III, to więcej potrzeba będzie w przedszkolach.
To są pobożne życzenia. Samorządy już sygnalizują, że niektórzy nauczyciele z klas I-III nie będą mieli od przyszłego roku pracy. Czy mogą zostać przesunięci do przedszkola, które jest odrębną placówką?
Nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej nie trzeba zwalniać ze szkół, żeby zatrudnić ich w przedszkolu. Zgodnie Kartą nauczyciela (KN) zatrudniony na podstawie mianowania nauczyciel może być przeniesiony na własną prośbę lub z urzędu za jego zgodą ze szkoły do przedszkola. Przeniesienia może dokonać także organ prowadzący szkołę. W takim przypadku niepotrzebna jest zgoda nauczyciela, a przeniesienie może być dokonane na okres nie dłuższy niż 3 lata.
Sytuacja prawna w zespołach szkolno-przedszkolnych jest nieco inna. Czy pensum nauczyciela, dla którego nie ma pracy w szkole i który trafi do przedszkola, wzrośnie z 18 do 25 godzin?
Zgodnie z art. 42 ust. 3 KN tygodniowa liczba godzin obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli przedszkoli oraz oddziałów przedszkolnych, z wyjątkiem pracujących z grupami dzieci sześcioletnich, wynosi 25 godzin. Dla nauczycieli pracujących z grupami dzieci sześcioletnich wynosi 22 godziny. Pensum nauczycieli szkół podstawowych w oddziałach I-III to 18 godzin. Liczba obowiązkowego wymiaru zajęć nauczyciela zależna będzie więc od wieku dzieci w grupie przedszkolnej, w której będzie prowadził zajęcia.
Co w sytuacji gdy nauczyciel ze szkoły nie będzie chciał pracować w przedszkolu?
Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 2 KN w przypadku zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole rozwiązuje się z nim stosunek pracy lub – na wniosek nauczyciela – przenosi się go w stan nieczynny.
Czy dyrektor szkoły może zdecydować, że nie będzie zwalniał nauczyciela, ale będzie płacił mu za gotowość przez rok, bo nie ma dla niego pierwszej klasy w podstawówce?
Przepisy KN nie przewidują możliwości dalszego zatrudniania nauczyciela, w przypadku gdy dyrektor szkoły nie ma możliwości przydzielenia mu godzin zajęć dydaktycznych, opiekuńczych i wychowawczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz. Przepis szczególny zawarty w art. 20 ust. 1 pkt 2 umożliwia nauczycielom skorzystanie z prawa do sześciomiesięcznego stanu nieczynnego. Wówczas nauczyciel, który nie wykonuje pracy, nadal jest zatrudniony w szkole i zachowuje prawo do comiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego oraz innych świadczeń pracowniczych.
Czy można go zwolnić na ten okres ze świadczenia pracy?
Dyrektor nie ma możliwości dalszego zatrudnienia tego nauczyciela. Nauczyciel może zaś skorzystać z prawa do stanu nieczynnego trwającego 6 miesięcy. Przez ten okres będzie co miesiąc otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze.
Ale przecież wójt lub burmistrz 15 czerwca może wskazać, do której szkoły zostali przydzieleni pierwszoklasiści. A planowane zwalnianie nauczycieli jest możliwe do końca maja. Czy subwencja oświatowa będzie uwzględniała tych, którzy pozostali w szkole, ale nie prowadzą klasy?
Nie ma możliwości pozostawienia nauczyciela w szkole i wypłacania mu wynagrodzenia jak za gotowość do pracy. Gdy zaś nauczyciel będzie przeniesiony w stan nieczynny, to środki na jego wynagrodzenie są zagwarantowane przez państwo w dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Czy dyrektor szkoły podstawowej może w kwietniu w arkuszu organizacyjnym zaznaczyć, że najprawdopodobniej nie będzie miał pierwszej klasy i zdecydować o zwolnieniu nauczycieli do końca maja?
W arkuszu organizacyjnym dyrektor planuje m.in. przewidywaną liczbę klas pierwszych na podstawie danych, które otrzymuje z biura ewidencji ludności. Opracowuje arkusz na kolejny rok szkolny do 30 kwietnia i niezwłocznie przekazuje go organowi prowadzącemu szkołę. Ten organ ma obowiązek zatwierdzić arkusz do 30 maja. Ruch kadrowy w stosunku do nauczycieli musi się zakończyć do 31 maja danego roku.
Jednak organ nadzorczy, czyli wójt lub burmistrz, do 15 czerwca może rodzicom uczniów wskazać inną szkołę niż rejonową. Czy można cofnąć majowe wypowiedzenie nauczycielowi? Jak to wygląda, gdy nauczyciel zdecyduje się na stan nieczynny?
Przed rozpoczęciem nowego roku szkolnego dyrektor szkoły na mocy porozumienia stron może wycofać zarówno wypowiedzenie umowy o pracę, jak i przeniesienie w stan nieczynny.
Czy dyrektor samorządowej placówki może zatrudnić nauczyciela na rok, skoro tylko przez rok będzie w nim więcej dzieci?
Zgodnie z art. 10 ust. 7 KN, jeśli taka potrzeba wynika z organizacji nauczania, dyrektor może z nauczycielem zawrzeć umowę o pracę na czas określony.
Czy nauczyciel zwalniany ze względu na zmniejszenie liczby oddziałów może liczyć jednocześnie na odprawę, jeśli zdecyduje się na przejście w stan nieczynny?
W przypadku zwolnienia nauczyciela z pracy na mocy art. 20 ust 1 KN nauczyciel ma do wyboru albo przejście w stan nieczynny, albo odprawę pieniężną. Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania przysługuje odprawa w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Natomiast nauczycielowi zatrudnionemu na umowę o pracę przysługuje odprawa w wysokości określonej w przepisach o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn nie dotyczących pracowników, tj.:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeśli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
