Dyrektor do odwołania. Złodziej nie może kierować szkołą

Burmistrz miasta H. w drodze zarządzenia postanowił odwołać bez wypowiedzenia dyrektora zespołu szkół. Uznał on (po uzyskaniu opinii organu pedagogicznego), iż zaistniały szczególne okoliczności do podjęcia niniejszej decyzji. Dyrektor ukarana miała zostać bowiem mandatem karnym w związku z popełnieniem wykroczenia z art. 119 par. 1 k.w. za kradzież alkoholu w sklepie. Wydarzenie to odbiło się wielkim echem w społeczności 20-tysięcznego miasteczka. Sprawcę wykroczenia oceniono bardzo negatywnie zarówno w prasie, telewizji, jak i na forach internetowych.

Jak wyjaśnił burmistrz, „pani dyrektor dopuszczając się wykroczenia uwłaczającego godności dyrektora szkoły i nauczyciela naruszyła art. 9 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela a dalsze zajmowanie przez nią stanowiska dyrektora placówki oświatowej godzi w interes szkoły i destabilizuje placówki oświatowe w zakresie ich zadań wychowawczych.”

Odwołana dyrektor postanowiła wszcząć postępowanie nadzorcze w sprawie oceny ważności zarządzenia burmistrza. Rozpatrujący sprawę wojewoda uznał, iż przepis dotyczący natychmiastowego odwołania ma zastosowanie jedynie do sytuacji zupełnie wyjątkowych, nadzwyczajnych i nakłada na organ prowadzący placówkę oświatową obowiązek szczegółowego przedstawienia i umotywowania zarządzenia o odwołaniu nauczyciela z kierowniczego stanowiska.

Wojewoda wspierając się opinią kuratora oświaty w sprawie odwołania dyrektora uznał, że zarządzenie zostało wydane z naruszeniem art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy o systemie oświaty. Kurator stwierdził bowiem, że „za szczególnie uzasadnione przypadki uzasadniające odwołanie należy uznać zdarzenia wyjątkowe, mające przy tym charakter niedopełnienie obowiązków lub naruszenia uprawnień określonych prawem, powodujących destabilizację w realizacji funkcji dydaktycznej, wychowawczej i oświatowej szkoły”. Dodał, że „w pojęciu szczególnie uzasadnionych przypadków odwołania z funkcji nie mieści się każde naruszenie prawa a tylko tak istotne (poważne), które można zakwalifikować jako przypadek szczególnie uzasadniony”. Organ wyrażając sprzeciw wobec decyzji burmistrza, podkreślił szczególne osiągnięcia dyrektora, takie jak nagroda MEN za wybitne osiągnięcia w pracy dydaktycznej.

Niniejsze rozstrzygnięcie wojewody została zaskarżone przez burmistrza do sądu administracyjnego, który wnosił o jego uchylenie. Zarzucił on wojewodzie błędną wykładnię prawa oraz naruszenie przepisów postępowania. Wojewoda oraz pani dyrektor wnieśli o oddalenie skargi. Ta ostatnia stwierdziła, że alkohol do torebki włożyła przypadkowo, a mandat przyjęła zaskoczona całą sytuacją.

Sąd administracyjny w obu kwestiach przyznał rację burmistrzowi i potwierdził, że miał on prawo do natychmiastowego odwołania z funkcji dyrektora placówki oświatowej prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego. Wyjaśniono, że przytoczona przez wojewodę interpretacja „szczególnie uzasadnionych przypadków” jest błędna, bowiem „mogą to być zatem zarówno przypadki związane z zaniedbaniami w organizacji pracy placówki oświatowej i kierowaniu nią, jak również przypadki wiążące się naganną postawą dyrektora placówki poza miejscem pracy”. Podkreślono, iż w orzecznictwie przyjmuje się, że zdarzenia te mogą mieć charakter niedopełnienia obowiązków lub naruszenia prawa przez dyrektora placówki, a natychmiastowe jego usunięcie konieczne jest ze względu na zachowanie interesu szkoły – jako interesu publicznego. Sąd potwierdził, iż odwołana ze stanowiska dyrektor zachowała się niegodnie „narażając na szwank dobre imię i opinię o sobie oraz zasady moralne, których przestrzeganie jest wymogiem stawianym nauczycielowi, zrównanym z merytorycznymi kwalifikacjami i odpowiednim stanem zdrowia”.

Sąd uznał ostatecznie, że rozstrzygnięcie nadzorcze wdane zostało z naruszeniem prawa i uchylił je. Odwołana dyrektor nie została więc przywrócona na swoje stanowisko.

Podstawa prawna

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 3 marca 2015 r., sygn. akt II SA/Bk 1179/14