Szczególne wyróżnienie można uzyskać np. od ministra nadzorującego uczelnię. Są one przyznawane co roku. Mogą być przydzielane za osiągnięcia: naukowe, dydaktyczne lub organizacyjne albo za całokształt dorobku.
Minister nadzorujący uczelnię może przyznać nagrodę:
● z własnej inicjatywy,
● na wniosek rektora uczelni, w której nauczyciel akademicki jest zatrudniony, ale wówczas muszą być wskazane w podaniu osiągnięcia uzyskane w związku z pracą w tej placówce,
● na wniosek przewodniczącego organu opiniodawczego lub przedstawicielskiego środowiska akademickiego, a zwłaszcza Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Polskiej Komisji Akredytacyjnej, Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich czy Konferencji Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych,
● na wniosek przewodniczącego ogólnokrajowej organizacji lub ogólnokrajowego zrzeszenia (federacji) związków zawodowych pracowników szkolnictwa wyższego.
Wnioskodawca może zgłosić tylko jednego kandydata do nagrody w danej kategorii. Na złożenie podania ma czas do 31 marca. Musi być ono sporządzone w formie dokumentu elektronicznego. Wyróżnienia są przydzielane za sukcesy w roku ubiegłym. Nagrody za zasługi naukowe przyznaje się za osiągnięcia będące podstawą nadania stopnia naukowego doktora lub doktora habilitowanego. Z kolei nagrody za zasługi dydaktyczne przydzielane są za innowacyjne metody prowadzenia zajęć oraz za nowatorskie przygotowanie materiałów. Natomiast nagrody za osiągnięcia organizacyjne przyznaje się nauczycielom akademickim za działania, które znacząco wpłynęły na poprawę:
● jakości badań naukowych i prac rozwojowych w uczelni, skutkującą podwyższeniem kategorii naukowej danej placówki;
● jakości dydaktyki i kształcenia, poprzez nowatorskie systemy wdrażania systemów jakości kształcenia oraz Krajowych Ram Kwalifikacji;
● współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w szczególności prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz podmiotów gospodarczych oraz w zakresie opracowywania programów kształcenia i doskonalenia zawodowego obejmującego umiejętności niezbędne na rynku pracy.
Z kolei nagrody za całokształt dorobku (obejmujący osiągnięcia naukowe, dydaktyczne i organizacyjne) przyznaje się nauczycielom akademickim posiadającym tytuł naukowy profesora.
Przepisy wskazują też, że kandydatami do nagrody mogą być nauczyciele akademiccy posiadający obywatelstwo polskie, również pracujący za granicą, oraz cudzoziemcy, którzy w Polsce wyróżniają się szczególnymi osiągnięciami.
Nie uzyskają jej natomiast wykładowcy karani dyscyplinarnie za naruszenie praw autorskich, fałszowanie wyników badań lub inne oszustwo naukowe oraz rektorzy uczelni, którzy w ostatnim roku kalendarzowym uzyskali ujemny wynik finansowy.
Uzyskanie nagrody ministra to także gratyfikacje finansowe. W zależności od osiągnięcia, za które została nagrodzona osoba, jej wysokość wynosi od ośmiokrotności do nawet piętnastokrotności minimalnej stawki wynagrodzenia profesora zwyczajnego. W 2015 r. ta pensja to 5390 zł. W roku nauczyciel może otrzymać jedną nagrodę. Są one przyznawane do 30 września.
Prawidłowy wniosek o nagrodę ministra
Wniosek o przyznanie nagrody zawiera:
l wskazanie wnioskodawcy i jego adresu,● dane kandydata do nagrody: imię i nazwisko, numer PESEL, adres zamieszkania, miejsca zatrudnienia, tytuł zawodowy, stopień naukowy lub tytuł naukowy, zajmowane stanowisko oraz funkcja pełniona w uczelni, reprezentowana dziedzina nauki/sztuki, dyscyplina naukowa/artystyczna,● tytuł lub rodzaj osiągnięcia zgłaszanego do nagrody;● uzasadnienie wniosku.
Do wniosku o przyznanie nagrody dołącza się – w przypadku nagród za:
1) osiągnięcia naukowe:a) informację o osiągnięciach będących podstawą nadania stopnia naukowego doktora lub doktora habilitowanego,b) kopię prawomocnej uchwały o nadaniu stopnia naukowego,c) trzy rekomendacje sporządzone przez osoby posiadające stopień naukowy doktora habilitowanego lub tytuł profesora, pracujące w podmiotach innych niż zatrudniające kandydata do nagrody,d) wyciąg z protokołu posiedzenia senatu uczelni odzwierciedlający przebieg głosowania nad wnioskiem o przyznanie nagrody.
2) osiągnięcia dydaktyczne:a) opis osiągnięcia będącego przedmiotem wniosku o przyznanie nagrody,b) trzy rekomendacje,c) wyciąg z protokołu posiedzenia senatu uczelni,d) informację o procentowym udziale w powstaniu osiągnięcia – w przypadku wniosku o przyznanie nagrody zespołowej.
3) osiągnięcia organizacyjne:a) opis osiągnięcia będącego przedmiotem wniosku o przyznanie nagrody,b) trzy rekomendacje,c) wyciąg z protokołu posiedzenia senatu uczelni.
4) całokształt dorobku:a) trzy rekomendacje,b) wykaz osiągnięć naukowych, w tym w szczególności:– wykaz prac naukowych, których autorem lub współautorem jest kandydat do nagrody,– wykaz projektów, którymi kierował lub w których uczestniczył, realizowanych we współpracy z naukowcami z innych polskich i zagranicznych jednostek naukowych, a w przypadku badań stosowanych – we współpracy z przedsiębiorcami,– wykaz uzyskanych patentów na wynalazek oraz wdrożonych wynalazków, których twórcą jest kandydat do nagrody,– wykaz odbytych staży zagranicznych lub krajowych w ośrodkach naukowych lub akademickich,– wykaz recenzji i opinii sporządzonych przez kandydata w przewodach doktorskich i habilitacyjnych oraz w postępowaniach o nadanie tytułu naukowego profesora lub tytułu profesora sztuki,c) wykaz osiągnięć dydaktycznych, w tym w szczególności:– wykaz podręczników akademickich, których jest autorem lub współautorem,– wykaz programów i projektów obejmujących innowacyjne metody prowadzenia zajęć dydaktycznych i nauczania, w tym w kształceniu ustawicznym, których jest autorem lub współautorem,– opis osiągnięć uzyskanych w związku z realizacją opieki naukowej nad studentami i doktorantami,– informację o liczbie przewodów doktorskich zakończonych nadaniem stopnia naukowego doktora, w których kandydat do nagrody pełnił funkcję promotora,d) wykaz osiągnięć organizacyjnych, w tym w szczególności:– inicjatyw na rzecz poprawy jakości kształcenia, badań naukowych i prac rozwojowych w uczelni, których autorem lub współautorem jest kandydat do nagrody,– funkcji pełnionych przez kandydata i osiągnięć uzyskanych w związku z ich pełnieniem,– osiągnięć uzyskanych w związku z członkostwem w międzynarodowych lub krajowych organizacjach i towarzystwach naukowych,– osiągnięć uzyskanych w związku z udziałem w komitetach redakcyjnych i radach naukowych czasopism,e) wykaz osiągnięć organizacyjnych uzyskanych w związku z realizacją współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym, w szczególności w zakresie prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych na rzecz podmiotów gospodarczych oraz w zakresie opracowywania programów kształcenia i doskonalenia zawodowego obejmującego umiejętności niezbędne na rynku pracy.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 1 marca 2013 r. w sprawie nagród ministra dla nauczycieli akademickich (Dz.U. poz. 296).