Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Zamieszczone przez Ministerstwo Finansów i Gospodarki na stronie Rządowego Centrum Legislacji założenia do projektu zmiany ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego potwierdziły zapowiadane przez DGP zmiany w dostępie do mieszkań komunalnych.
Dziedziczenie prawa do mieszkania komunalnego
Z projektu wynika, że w przypadku śmierci najemcy lokalu wchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego umowa najmu będzie wygasać.
„Małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, oraz osoba, która pozostawała faktycznie we wspólnym pożyciu z najemcą, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci, będą mieli roszczenie o zawarcie umowy najmu wskazanego lokalu” czytamy w projekcie.
Jeśli będą chcieli zawrzeć umowę najmu z gminą, muszą ją o tym powiadomić, a ta, w ciągu 6 miesięcy przedstawi im nową umowę najmu. Gdy okaże się, że ich dochody są wyższe, niż uprawniające do mieszkania komunalnego, wówczas czeka ich podwyżka czynszu. Natomiast osoba, której gospodarstwo domowe osiąga dochód nieprzekraczający stawki określonej przez gminę, będzie uprawniona do zawarcia umowy najmu za niezmienioną wysokością czynszu.
Nowe zasady przyznawania mieszkań komunalnych
Warunkiem zawarcia umowy jest też nieposiadanie mieszkania czy domu na terenie miejscowości, w której starają się o mieszkanie komunalne lub w sąsiedniej. Taki warunek będą musiały spełnić wszystkie osoby, starające się o przyznanie mieszkania komunalnego. Nie tylko te, które starają się wejść w prawa zmarłego najemcy. Dziś przepisy dyskwalifikują tylko te osoby, które mają mieszkania. Nic nie mówią o domach.
Projekt przewiduje nałożenie na najemców obowiązku składania oświadczenia o nieposiadaniu tytułu prawnego do innego lokalu. Gminy te oświadczenia mają weryfikować, a gdy okażą się niezgodne z prawdą, mogą wypowiedzieć umowę najmu.
Weryfikacja dochodów i podwyżki czynszu dla zamożniejszych
Projekt przewiduje weryfikację dochodów wszystkich najemców mieszkań komunalnych, nie rzadziej niż co 5 lat. W trakcie prac nad projektem resort chciał, aby było to, co 3 lata. Dziś zgodnie z ustawą samorządy gminne mogą to robić „nie częściej niż raz na 2,5 roku”. Takie brzmienie przepisu powoduje, że większość gmin, w ocenie resortu, nie robi tego wcale albo robi to bardzo rzadko.
Ministerstwo, nowelizując przepisy, wprowadza weryfikację dochodów wszystkich najemców lokali komunalnych. Dziś zgodnie z ustawą weryfikowane są to tylko te osoby, które zawarły umowę najmu po 21 kwietnia 2019 roku.
Skutkiem weryfikacji może być zmiana wysokości czynszu. Dobrze zarabiający nie stracą prawa do mieszkania, ale będą musieli więcej za nie płacić. Jak tłumaczył DGP na etapie prac nad projektem odpowiedzialny za mieszkalnictwo wiceminister rozwoju i technologii Tomasz Lewandowski, dzisiaj maksymalna podwyżka czynszu może wynieść 8 proc. wartości odtworzeniowej lokalu. Resort chce obniżyć ten pułap do 6 proc. ale podwyżkę dla zamożniejszych, czyli uczynić nieuchronną.
- Ustalimy progi dochodowe dla gospodarstw, których przekroczenie będzie oznaczało proporcjonalną podwyżkę – czyli jak najemca przekroczy ustawowy próg dochodowy o 20 proc., jego czynsz wzrośnie o 20 proc. Weźmy przykład Warszawy, w której stawka czynszu komunalnego wynosi ok. 13 zł za mkw., co oznacza, że za 40-metrowe mieszkania najemca płaci dziś 523 zł. Gdyby zastosować obecnie obowiązujący mechanizm podwyżek, to dla dwuosobowego gospodarstwa domowego o łącznym dochodzie w wysokości 12 tys. złotych na rękę, czynsz po weryfikacji dochodowej powinien wzrosnąć do 2.789 zł. Według naszej propozycji nowy podwyższony czynsz wynosić będzie 618 zł, czyli wzrośnie jedynie o ok. 18 proc. – tłumaczył DGP wiceminister Lewandowski.
Nowe przepisy umożliwiają gminie wydłużenie, w drodze uchwały okresu, za jaki składana deklaracja o wysokości dochodów członków gospodarstwa domowego. Z weryfikacji dochodowej wyłączeni będą emeryci, renciści oraz osoby, które zawarły z gminą umowę, na podstawie której w zamian za świadczenia na rzecz gminy mogły zawrzeć umowę najmu mieszkania z mieszkaniowego zasobu gminy.
Zgodnie z założeniami do projektu gmina będzie mogła dochodzić odszkodowania od osoby, która zajmuje mieszkanie bez tytułu prawnego w wyższej kwocie niż czynsz płacony przed utratą tytułu prawnego do lokalu.
Planowane wejście w życie i nowe uprawnienia gmin
Projekt umożliwia też gminom wynajmowania 20 proc. lokali wchodzących w skład ich zasobu w nowych budynkach lub w budynkach po kapitalnym remoncie, na podstawie ustalonych przez siebie kryteriów. Z zastrzeżeniem, że te odrębne zasady będą mogły dotyczyć tylko pierwszych najemców. Umowy z kolejnymi najemcami będą zawierane na „standardowych” zasadach.
Z informacji zawartych w RCL-u wynika, że projekt powinien zostać przyjęty przez rząd w drugim kwartale przyszłego roku. To oznacza, że nowe zasady gospodarowania mieszkaniami komunalnymi wejdą w życie, najwcześniej pod koniec przyszłego roku.
