Co się zmieni dla nauczycieli od 1 września? Ministerstwo Edukacji i Nauki opublikowało dwa projekty rozporządzeń do znowelizowanej Karty nauczyciela w zakresie awansu zawodowego i oceny pracy. Oba trafią teraz do konsultacji.
Stopnie: nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy - do likwidacji
Od 1 września zmieniają się stopnie awansu zawodowego nauczycieli. Nowelizacja Karty Nauczyciela zlikwidowała stopnie nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Po czterech latach pracy w szkole nauczyciel będzie mógł zdać egzamin na nauczyciela mianowanego. Nauczyciele kontraktowi będą traktowani jak nauczyciele początkujący.
Początkujący nauczyciel ma obowiązek przygotowania się do pracy w szkole i podnoszenia swoich kwalifikacji – wynika z rozporządzenia. Dyrektor szkoły musi zapewnić mu do tego warunki, łącznie z przydzieleniem mu mentora wybranego spośród nauczycieli z awansem zawodowym.
Ocena pracy nauczyciela początkującego
W ostatnim roku okresu przygotowawczego dyrektor szkoły powoła komisję, która oceni zajęcia prowadzone przez nauczyciela. Oceniane będą zwłaszcza umiejętności w zakresie elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację na zajęciach, kultura osobista oraz komunikacja werbalna i pozawerbalna między uczniem a nauczycielem, metodyka zajęć i indywidualizacja nauczania.
Za każde kryterium nauczyciel będzie mógł zdobyć 10 punktów. Komisja wyda pozytywną opinię, jeżeli średnia arytmetyczna otrzymanych przez nauczyciela punktów wyniesie co najmniej 5.
W przypadku otrzymania negatywnej opinii nauczyciel będzie miał prawo złożyć wniosek do dyrektora szkoły o ponowne przeprowadzenie zajęć. Jeśli nie złoży wniosku albo po przeprowadzeniu zajęć ponownie uzyska negatywną opinię komisji, będzie musiał odbyć dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i 9 miesięcy.
Rozporządzenie wymienia także listę dokumentów, jakie musi przygotować nauczyciel ubiegający się o awans zawodowy.
Wymagania na stopień nauczyciela mianowanego
Aby uzyskać stopień nauczyciela mianowanego jest zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną, podczas którego sprawdza się spełnienie przez nauczyciela wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności niezbędnych do efektywnego realizowania obowiązków nauczyciela.
Są to następujące wymagania:
- znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela;
- umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w szczególności realizację podstawy programowej;
- umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów oraz indywidualizowania nauczania;
- umiejętność stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki;
- znajomość środowiska uczniów i umiejętność uwzględniania w swojej pracy problematyki środowiska lokalnego oraz współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych;
- umiejętność korzystania w pracy zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych.
Jak czytamy w uzasadnieniu do rozporządzenia wymagania te odpowiadają dotychczasowym wymaganiom, które musiał spełnić nauczyciel ubiegający się o uzyskanie stopnia nauczyciela kontraktowego.
Wymagania na stopień nauczyciela dyplomowanego
Nauczyciel, który chce uzyskać awans zawodowy na nauczyciela dyplomowanego musi spełnić wymóg przepracowania w szkole okresu 5 lat i 9 miesięcy oraz odbyć rozmowę kwalifikacyjną przed komisją, która oceni ocenę dorobek zawodowego nauczyciela i sprawdzi spełnienie przez nauczyciela wymagań dotyczących realizowania zadań lub podejmowanych działań na rzecz oświaty oraz ich efektów. Wymagania te są zapisane w rozporządzeniu.
W przypadku awansu na nauczyciela mianowanego i dyplomowanego, kryteria będą oceniane w skali 0-10 punktów. Aby uzyskać awans, nauczyciel musi zdobyć 7 punktów
Ocena pracy nauczyciela od 1 września - kryteria
Ocena pracy nauczycieli będzie dokonywana na podstawie kryteriów obowiązkowych i dodatkowych. Kryteria obowiązkowe zostały wymienione enumeratywnie i obejmują:
- poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
- dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki;
- znajomość praw dziecka, w tym praw określonych w Konwencji o prawach dziecka, przyjętej dnia 20 listopada 1989 r. (Dz. U. z 1991 r. poz. 526 oraz z 2000 r. poz. 12), ich realizację oraz kierowanie się dobrem ucznia i troską o jego zdrowie z poszanowaniem jego godności osobistej;
- wspieranie każdego ucznia, w tym ucznia niepełnosprawnego, w jego rozwoju oraz tworzenie warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa ucznia w życiu szkoły oraz środowiska lokalnego;
- kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości posiadanych praw oraz postaw obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej, w tym przez własny przykład nauczyciela;
- współpracę z innymi nauczycielami;
- przestrzeganie przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły oraz wewnętrznych uregulowań obowiązujących w szkole, w której nauczyciel jest zatrudniony;
- poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą, w tym w ramach doskonalenia zawodowego;
- współpracę z rodzicami
Jak zauważa MEiN w uzasadnieniu do projektowanego rozporządzenia: „W przypadku oceny pracy nauczyciela, ze względu na różnorodność stanowisk nauczycielskich, odmienną specyfikę pracy w różnych typach szkół oraz predyspozycje nauczyciela, dokonujący oceny dyrektor szkoły i oceniany nauczyciel będą wskazywali dodatkowo po jednym kryterium, wybranym spośród kryteriów określonych w § 3 ust. 4 projektu rozporządzenia, według których nauczyciel będzie również oceniany”.
Kryteria te będą oceniane w skali punktowej, a ocena pracy będzie ustalana po określeniu poziomu spełniania łącznie wszystkich kryteriów oceny pracy.
Za spełnienie kryteriów nauczyciel będzie mógł otrzymać:
- od 0 do 30 punktów – w przypadku obowiązkowego kryterium obejmującego poprawność merytoryczną i metodyczną prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
- od 0 do 5 punktów – w przypadku pozostałych obowiązkowych kryteriów i dodatkowych kryteriów.
Nauczyciel będzie mógł zatem maksymalnie otrzymać 80 punktów. Progi będą wyglądały następująco:
- 90% maksymalnej liczby punktów i powyżej – ocena wyróżniająca;
- 75% maksymalnej liczby punktów i powyżej – ocena bardzo dobra;
- 55% maksymalnej liczby punktów i powyżej – ocena dobra;
- poniżej 55% maksymalnej liczby punktów – ocena negatywna.
Ocena pracy nauczyciela będzie możliwa na podstawie wniosku samego nauczyciela lub na wniosek dyrektora lub organu sprawującego nadzór pedagogiczny. W obu przypadkach po jednym dodatkowym wybiera nauczyciel i dyrektor szkoły. Gdy wniosek składa nauczyciel – wybiera kryterium dodatkowe jako pierwszy, a dyrektor będzie miał 3 dni robocze od dnia otrzymania wniosku na jego wskazanie. W drugim przypadku będzie odwrotnie. Dodatkowo, jeśli ocena nauczyciela jest dokonywana nie na jego wniosek, musi on zostać powiadomiony o tym fakcie pisemnie.
Swoje opinie do oceny nauczyciela będzie mógł przedstawić samorząd uczniowski, doradca metodyczny lub inny nauczyciel mianowany lub dyplomowany, opiekun naukowo-dydaktyczny, rada szkoły i związki zawodowe. Opinie muszą posiadać uzasadnienie i być złożone w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela
Nauczyciel będzie mógł odwołać się od oceny. Składa je na ręce dyrektora szkoła, a ten przekazuje je w ciągu pięciu dni do organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Załącznikiem do odwołania musi być odniesienie się dyrektora do argumentów nauczyciela. Nauczyciel będzie miał szansę także na przedstawienie swoich argumentów przed zespołem oceniającym odwołanie. O terminie posiedzenia nauczyciel zostanie powiadomiony na 5 dni przed jego datą.
Rozstrzygnięcia zespołu oceniającego będą podejmowane zwykłą większością głosów w głosowaniu jawnym w obecności co najmniej 2/3 członków zespołu. W przypadku równej liczby głosów zdecyduje głos przewodniczącego zespołu. Każde rozstrzygnięcie zespołu oceniającego będzie musiało zawierać pisemne uzasadnienie.
