Aby rozstanie z nauczycielem mianowanym nastąpiło z końcem roku szkolnego, czyli 31 sierpnia, decyzje muszą zapaść już teraz. Obowiązuje go bowiem trzymiesięczny okres wypowiedzenia
ikona lupy />
Renata Majewska, szkoleniowiec z zakresu wynagrodzeń, właścicielka firmy Biuro Kadr i Płac / Dziennik Gazeta Prawna
W przygotowywanym zgodnie z planem nauczania arkuszu organizacyjnym należało uwzględnić m.in.:
● liczbę pracowników szkoły, w tym zajmujących stanowiska kierownicze,
● ogólną liczbę zajęć edukacyjnych finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący.
Arkusz organizacyjny zatwierdza organ prowadzący do 30 maja 2014 r. (par. 10 załącznika nr 2 do rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół; Dz.U. nr 61, poz. 624 ze zm.). Wedle arkusza dyrektor, kierując się zasadami ochrony zdrowia i higieny pracy, ustala tygodniowy rozkład zajęć w nowym roku szkolnym (obowiązkowych i nadobowiązkowych).
Dyrektor musi również odpowiednio dostosować obecny stan zatrudnienia w szkole, zwłaszcza nauczycieli, do parametrów zaaranżowanych w arkuszu organizacyjnym, a głównie do:
● planowanej obsady kadrowej nauczycieli w nowym roku szkolnym,
● zakładanych zadań edukacyjnych, opiekuńczych i wychowawczych.
Rozstanie z nauczycielem nie jest zadaniem łatwym, jest on bowiem objęty Kartą nauczyciela (KN), która dokładnie wskazuje, kiedy, z jakich powodów i w jaki sposób wolno rozwiązać stosunek pracy. Nie wystarczy ustalić, że nauczyciel źle pracuje, i z tej przyczyny dać mu wypowiedzenie w dowolnej chwili, choćby w trakcie roku szkolnego. Wypowiedzenie można wręczyć nauczycielowi tylko ze ściśle wskazanych w KN względów, i to wyłącznie do końca maja, tak by upłynęło z końcem roku szkolnego (31 sierpnia). Zważywszy na to, że do nauczycieli stosujemy zawsze trzymiesięczne wypowiedzenia, maj 2014 roku to ostatni miesiąc na podjęcie decyzji personalnych co do roku szkolnego 2014/2015.
Przyczyny, z jakich jest dopuszczalne wręczenie nauczycielowi wypowiedzenia, przedstawia tabela nr 1. Inaczej procedura wygląda w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania (mianowani i dyplomowani), a inaczej w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie stałych umów o pracę (głównie chodzi o kontraktowych, bo nauczycielom stażystom dyrektor oferuje umowy o pracę na czas określony).

Jaka procedura

Najczęściej w maju 2014 roku dyrektorzy szkół feryjnych składają nauczycielom wypowiedzenia z przyczyn organizacyjnych wskazanych w tabeli w pozycji 1 i 2. Muszą przy tym zachować specjalny tryb postępowania określony w art. 20 KN. Chodzi m.in. o:
● zaistnienie przyczyn organizacyjnych uzasadniających wręczenie nauczycielowi wypowiedzenia,
● powiadomienie nauczyciela o możliwości przeniesienia w stan nieczynny.
Stosunek pracy z nauczycielem ulega rozwiązaniu z podanych przyczyn organizacyjnych, chyba że:
– nauczyciel (zatrudniony na podstawie mianowania, jak i umowy o pracę) nie złożył wniosku o przeniesienie w stan nieczynny,
– nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania wyraził zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie art. 22 ust. 2 KN.
Dyrektor musi poinformować nauczyciela o możliwości przeniesienia go w stan nieczynny. Obowiązku takiego nie przewiduje wprost KN, lecz wynika on z orzecznictwa. Sąd Najwyższy różnie zakreśla maksymalny termin, do kiedy dyrektor ma przekazać to oświadczenie nauczycielowi, jednak przeważa pogląd, że najpóźniej do daty wręczenia mu wypowiedzenia (wyroki SN: z 15 maja 1997 r., sygn. akt I PKN 150/97, OSNP 1998/7/211, i z 18 grudnia 2002 r., sygn. akt I PK 15/2002, OSNP 2004/12/207).
Dyrektor nie ma natomiast obowiązku złożenia propozycji ograniczenia zatrudnienia nauczycielowi mianowanemu bądź dyplomowanemu, któremu zamierza dać wypowiedzenie ze względów organizacyjnych. Nie musi też go informować o takiej możliwości (np. wyrok SN z 5 lipca 2011 r., sygn. akt I PK 28/2011, OSNP 2012/15–16/196). Powinność taka spoczywa na nim tylko wtedy, gdy przed upływem terminu wypowiedzenia jest pewien możliwości zapewnienia nauczycielowi zatrudnienia w wymiarze co najmniej połowy pensum (wyrok SN z 27 lutego 2013 r., sygn. akt I PK 199/2012, OSNP 2013/23-24/276).
● obowiązek konsultacji związkowej
O zamiarze złożenia wypowiedzenia nauczycielowi z powodów organizacyjnych (z wyjątkiem całkowitej likwidacji szkoły) dyrektor musi zawiadomić reprezentującą go zakładową bądź międzyzakładową organizację związkową (art. 20 ust. 5a KN, wyrok SN z 12 listopada 2008 r., sygn. akt I PK 79/2008, OSNP 2010/9–10/111). Jeśli dyrektor nie jest pewien, czy związek reprezentuje nauczyciela, powinien wcześniej zapytać związek, czy nauczyciel do niego należy bądź czy organizacja związkowa go reprezentuje. Może również zwrócić się do organizacji o udostępnienie listy pracowników korzystających z jej ochrony. Jednak jeżeli związek odmówi, zasłaniając się np. ochroną danych osobowych, nie zwalnia to dyrektora z obowiązku współdziałania ze związkiem w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy. Dyrektor ma wówczas obowiązek zapytania związku konkretnie o zwalnianego nauczyciela (uchwała SN z 21 listopada 2012 r., sygn. akt III PZP 6/12, OSNP 2013/13-14/146). Związek ma 7 dni od otrzymania oświadczenia dyrektora w tej sprawie na zgłoszenie na piśmie umotywowanych zastrzeżeń.

Decyduje dyrektor

Mimo zgłoszenia zastrzeżeń przez związek bądź w razie braku jego reakcji w zakreślonym terminie decyzja co do wręczenia wypowiedzenia nauczycielowi (bądź nie) należy do kompetencji dyrektora. Wypowiedzenie powinien złożyć najpóźniej 31 maja, by upłynęło 31 sierpnia.
Dyrektor może się również rozstać za wypowiedzeniem z nauczycielem z powodów wskazanych w pkt 3 i 4 tabeli. Wtedy wypowiedzenia upływają odpowiednio z końcem roku szkolnego lub po trzech miesiącach kalendarzowych przypadających po miesiącu otrzymania negatywnej oceny.
Przyczyny, z jakich jest dopuszczalne wypowiedzenie stosunku pracy nauczyciela w szkołach feryjnych
Przyczyna Nauczyciel zatrudniony na podstawie Data rozwiązania stosunku pracy
mianowania stałej umowy o pracę
1. Całkowita likwidacja szkoły TAK TAK koniec roku szkolnego (31 sierpnia) po upływie trzymiesięcznego wypowiedzenia; można skrócić okres wypowiedzenia do jednego miesiąca, ale za pozostały okres przysługuje odszkodowanie
2. Częściowa likwidacja szkoły lub zmiany organizacyjne powodujące zmniejszenie liczby oddziałów szkoły albo zmiany w planie nauczania uniemożliwiające dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć TAK, chyba że:– wyraził zgodę na ograniczenie zatrudnienia w trybie art. 22 ust. 2 KN albo– na swój wniosek zostanie przeniesiony w stan nieczynny TAK, chyba że na swój wniosek zostanie przeniesiony w stan nieczynny
3. Na wniosek nauczyciela TAK TAK koniec roku szkolnego (31 sierpnia) po upływie trzymiesięcznego wypowiedzenie (nauczyciel musi je złożyć do 31 maja)
4. Uzyskanie negatywnej oceny pracy w trybie art. 6a KN TAK TAK koniec miesiąca, kiedy upływa trzymiesięczne wypowiedzenie, licząc od otrzymania negatywnej oceny
Podstawa prawna
Art. 20 i 22 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 191 )