Subskrybuj nas na Youtube
Dostanie ją tylko osoba zatrudniona zgodnie z organizacją pracy szkoły. Kłopot w tym, że w przepisach nie ma definicji tego pojęcia, a przez to są wątpliwości, czy powinien ją otrzymać ten, kto ma angaż z datą późniejszą, np. od 3 września
Dodatkowe wynagrodzenie roczne, zwane potocznie trzynastką, to świadczenie, które nie ma charakteru powszechnego. Przysługuje wyłącznie tym grupom zatrudnionych, dla których przepisy prawa lub wewnętrzne regulacje zakładowe przewidują uprawnienie do tego rodzaju gratyfikacji. Taką uprzywilejowaną grupą są m.in. nauczyciele. Przy czym w odniesieniu do nowo zatrudnianych pedagogów nie ma zastosowania warunek, zgodnie z którym okres pracy u danego pracodawcy musi wynosić co najmniej sześć miesięcy w roku kalendarzowym, aby pracownik nabył prawo do trzynastki (w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego czasu). [ramka: Zasady nabywania] Dlaczego? Istota pracy nauczycieli z założenia powoduje bowiem, że rok szkolny nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym, tymczasem prawo do trzynastki powiązane jest z pracą wykonywaną w danym roku.
Zasady nabywania
Zgodnie z art. 48 ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 967, dalej KN) nauczycielowi przysługuje dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach i w wysokości określonych w ustawie z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2217 ze zm., dalej u.d.w.r.). Z kolei w myśl w art. 2 ust. 1 u.d.w.r. pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Jeżeli nie przepracował u pracodawcy takiego czasu, nabywa prawo do trzynastki w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego, wszakże pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej sześć miesięcy (art. 2 ust. 2 u.d.w.r.). Przy czym przepracowanie co najmniej sześciu miesięcy nie jest wymagane m.in. w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim, niemniej jednak musi to nastąpić zgodnie z organizacją pracy szkoły (art. 2 ust. 3 pkt 1 u.d.w.r.).
Z kolei w myśl par. 2 ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego w szkołach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1603) zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września, a kończą w najbliższy piątek po 20 czerwca. Jeżeli pierwszy dzień września wypada w piątek albo sobotę, zajęcia rozpoczynają się w najbliższy poniedziałek po 1 września.
Problem z nowo zatrudnionymi
W związku z taką specyfiką pracy kadry dydaktycznej ustawodawca przyjął, że w celu przyznania trzynastki przepracowanie co najmniej sześciu miesięcy nie jest wymagane m.in. w przypadku nawiązania stosunku pracy z nauczycielem w trakcie roku kalendarzowego, jednak musi to nastąpić zgodnie z organizacją pracy szkoły. Problem w tym, że żadna regulacja nie definiuje pojęcia „organizacja pracy szkoły”. W praktyce powstaje więc sporo wątpliwości, jak to rozumieć. Zdaniem części komentatorów należy to odnosić do pojęcia „roku szkolnego”, który co do zasady rozpoczyna się zawsze 1 września i kończy się 31 sierpnia. Niestety, raz na kilka lat następuje przesunięcie momentu rozpoczęcia zajęć w szkołach – w sytuacji gdy 1 września przypada na weekend. Tak było w 2018 r. (i będzie też w 2019 r.). Zajęcia zaczęły się w związku z tym 3 września. Czy zatrudniony z tym dniem nauczyciel nabywa prawo do trzynastki? Według Ministerstwa Edukacji Narodowej tak, przy czym uzyska on prawo do takiego wynagrodzenia za 2018 r. w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu. [stanowisko]
Stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej z 29 listopada 2018 r.
Na mocy art. 2 ust. 3 pkt 1 ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (t,j, Dz.U. z 2018 r. poz. 1872), w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem zgodnie z organizacją pracy szkoły do uzyskania prawa do tego wynagrodzenia nie jest wymagane przepracowanie okresu co najmniej sześciu miesięcy. Kwestie związane z organizacją roku szkolnego reguluje rozporządzenie ministra edukacji narodowej w sprawie organizacji roku szkolnego. Zgodnie z par. 2 ust. 1 rozporządzenia w szkołach zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września, a kończą w najbliższy piątek po dniu 20 czerwca. Jeżeli pierwszy dzień września wypada w piątek albo sobotę, zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w najbliższy poniedziałek po dniu 1 września. Należy więc wnioskować, że określenie ”nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem zgodnie z organizacją pracy szkoły” oznacza, że prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego dotyczy nauczycieli, z którymi stosunek pracy został nawiązany z początkiem roku szkolnego, tj. z dniem 1 września (z uwzględnieniem dopuszczalnej przepisami możliwości rozpoczęcia zajęć w innym terminie). W związku z powyższym nauczyciele, z którymi została zawarta umowa o pracę z początkiem roku szkolnego, tj. jeśli przypada on np. 3 września, uzyskują prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu.
Doktor Patryk Kuzior, nauczyciel akademicki w Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej, ekspert z zakresu prawa oświatowego, wskazuje, że zasada, w myśl której prawo do trzynastki mają nauczyciele, z którymi nawiązano stosunek pracy w trakcie roku kalendarzowego zgodnie z organizacją pracy szkoły, to niewątpliwie ukłon prawodawcy w stronę nauczycieli, którzy na ogół rozpoczynają pracę zawodową w szkole wraz z rozpoczęciem roku szkolnego. – Niestety, pozornie jasne określenie „nawiązanie stosunku pracy zgodnie z organizacją pracy szkoły” nastręcza jednak wielu wątpliwości interpretacyjnych – stwierdza dr Kuzior. I dodaje, że zgodnie z art. 94 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm., dalej u.p.o.) rok szkolny we wszystkich szkołach i placówkach rozpoczyna się 1 września każdego roku. Jak zauważa, lata szkolne wyznaczają rytm pracy szkoły, decydują o organizacji pracy, a to z kolei oznacza, że wyjątek dotyczący nabycia prawa do trzynastki przez nauczyciela odnosi się właśnie do nawiązania stosunku pracy w taki sposób, by nauczyciel rozpoczął pracę w szkole wraz z rozpoczęciem roku szkolnego.
– W mojej opinii nie można jednak przyjąć takiego kierunku wykładni, że prawo do trzynastki w ramach wyjątku nabędą tylko ci nauczyciele, którzy będą mieć umowy zawarte 1 września lub rozpoczną pracę tego dnia. Układ dni roboczych w poszczególnych latach powoduje bowiem, że czasem rok szkolny faktycznie nie rozpoczyna się 1 września – twierdzi ekspert. – W przypadku więc, gdy rok szkolny rozpocznie się po 1 września, trzynastka będzie należała się także temu nauczycielowi, z którym nawiązany zostanie stosunek pracy po 1 września, o ile z umowy (aktu mianowania) wynikać będzie, że nauczyciel rozpoczyna pracę w szkole w pierwszym dniu roku szkolnego rozumianym jako pierwszy powszedni dzień września – twierdzi Patryk Kuzior. Jego zdaniem wątpliwości interpretacyjne należy rozstrzygnąć w zgodzie ze zdrowym rozsądkiem i bardzo czytelnym celem, jaki przyświecał ustawodawcy przy wprowadzaniu wyjątku.
Wtóruje mu Michał Łyszczarz, prawnik i ekspert z zakresu prawa oświatowego, według którego Ministerstwo Edukacji Narodowej słusznie zauważyło, że nauczycielom, którzy nawiązali stosunek pracy 3 września 2018 r., przysługuje prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Zdaniem Michała Łyszczarza przyjęcie w u.d.w.r. wyjątku wynika z tego, że nauczyciel (pomijając szczególne przypadki związane np. z koniecznością zastępstwa) jest zatrudniany od początku roku szkolnego, czyli na cztery miesiące przed końcem roku kalendarzowego. Jeżeli ustawodawca nie przyjąłby dla nauczycieli regulacji szczególnych, wówczas w każdym przypadku nauczyciel musiałby przepracować pełen rok dla nabycia trzynastki. Dlatego zdaniem eksperta zatrudnienie 3 września 2018 r. uznać należy za spełniające przesłanki uprawniające do trzynastki, bowiem jest to zatrudnienie zgodne z organizacją roku szkolnego. – Co więcej, nie było możliwości, z uwagi na wypadające z początkiem roku szkolnego dni weekendowe, zawarcia umowy o pracę już od 1 września. Przyjęcie interpretacji, że z powodu wypadającej 1 i 2 września soboty i niedzieli nauczyciel nie uzyska prawa do trzynastki trudno zatem uznać za uzasadnione – twierdzi Łyszczarz.
Wbrew resortowi
Odmienne zdanie ma natomiast Bartosz Góra, radca prawny prowadzący kancelarię w Dębicy. Według niego obecne stanowisko MEN w zakresie, w jakim uznaje prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego dla nauczycieli, z którymi zawarto umowę o pracę od 3 września 2018 r., stoi w sprzeczności z dotychczasowymi opiniami tego resortu z: 4 grudnia 2009 r. (znak: DS-WPZN-AB-401-02/09) i 3 sierpnia 2008 r. (znak: DS-WSW-UK-1800-4/08). Mecenas Góra zwraca uwagę, że aktualne stanowisko MEN nie jest wystarczająco uzasadnione i nie rozwiewa wątpliwości w sposób przekonujący.
– W szczególności podkreślić należy, że zgodnie z art. 94 u.p.o. rok szkolny rozpoczyna się we wszystkich placówkach 1 września każdego roku, a jak wykazał Mateusz Pilich w „Komentarzu do ustawy – Prawo oświatowe” ([w:] „Prawo oświatowe oraz przepisy wprowadzające”, LEX 2018/el), pojęcie „roku szkolnego” powinno być odróżnione od pojęcia „zajęć w roku szkolnym”. Tymczasem obecne stanowisko MEN odwołuje się właśnie do brzmienia par. 2 ust. 1 rozporządzenia ministra edukacji narodowej z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego, gdzie określono, że zajęcia dydaktyczno-wychowawcze rozpoczynają się w pierwszym powszednim dniu września – wyjaśnia mec. Bartosz Góra. I dodaje, że nie można przy tym tracić kontekstu, jakim jest ustawowe określenie początku roku szkolnego (którym jest 1 września). [opinia Bartosza Góry]
opinia eksperta
Konieczne są zmiany w przepisach
Omawiane problemy spowodowane są brakiem precyzyjnego sformułowania art. 2 ust. 3 pkt 1 ustawy z12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej. Wątpliwości te nie mogą być powodem przyjęcia stanowiska Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz niektórych komentatorów ozasadności wypłaty trzynastki dla nauczycieli zatrudnionych po 1 września danego roku szkolnego przez np. odwołanie się do zasady słuszności. Brak jednoznacznego uregulowania może woczywisty sposób prowadzić do negatywnej oceny takiej wypłaty przy ewentualnej kontroli. Wkonsekwencji zasadne jest poddanie tego zagadnienia pod rozstrzygnięcie sądu pracy, zzastrzeżeniem że każdorazowo będzie to ocena indywidualna.
Niezależnie od tego konieczne są zmiany w prawie. Ustawodawca powinien jednoznacznie sformułować (co winno być zasadą w tworzeniu prawa) termin nawiązania stosunku pracy z nauczycielem bądź przez odniesienie się do początku roku szkolnego, bądź do pierwszego powszedniego dnia września.
Lawina wątpliwości
Tymczasem resort edukacji w swoich wcześniejszych stanowiskach (z 3 sierpnia 2008 r., sygn. DS-WSW-UK-1800-4/08 i 4 grudnia 2009 r., znak: DS-WPZN-AB-401-02/09) wskazywał, że nauczyciel ma prawo do trzynastki mimo nieprzepracowania sześciu miesięcy, jeżeli jest zatrudniony zgodnie z organizacją roku szkolnego, tzn. od 1 września i co najmniej do 31 sierpnia następnego roku. Organizację pracy szkoły/przedszkola ministerstwo utożsamiało wówczas z organizacją roku szkolnego. W wytycznych resort edukacji wyraźnie nawiązywał do definicji roku szkolnego, która wówczas zawarta była w art. 63 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Obecnie przepis ten dokładnie jest odwzorowany w art. 94 u.p.o. Regulacja ta ściśle wyznacza okres roku szkolnego – od 1 września do 31 sierpnia. Trzeba przy tym zauważyć, że w art. 94 u.p.o. nie ma zastrzeżenia, iż zajęcia mogą się rozpocząć w innym dniu niż 1 września. Taka możliwość wynika dopiero z rozporządzenia wykonawczego do u.p.o.
Art. 10 ust. 7 KN
W przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami, zatrudnionymi na podstawie mianowania, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.
W piśmiennictwie wskazuje się, że użyte w art. 2 ust. 3 pkt 1 u.d.w.r. określenie „nawiązanie stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem [...] zgodnie z organizacją pracy szkoły” oznacza, że uprawnienie do wynagrodzenia rocznego dotyczy nauczycieli, z którymi stosunek pracy został nawiązany z początkiem roku szkolnego, tj. 1 września (A. Barański [w:] A Barański, J. Rozwadowska-Skrzeczyńska, M. Szymańska, „Karta Nauczyciela. Komentarz”, Lex 2018/el).
Analiza pojęcia „organizacja pracy szkoły” zawarta we wcześniejszych stanowiskach MEN i w literaturze nie odnosi się w ogóle do możliwości rozpoczęcia zajęć w innym terminie. Zatem decydującym argumentem nie może być to, że 1 września w ubiegłym roku wypadł w sobotę. Co przy tym istotne, kodeks pracy nie zabrania nawiązania stosunku pracy z inną datą niż dzień, w którym pracownik rozpoczyna wykonywanie pracy. [opinia dr Magdaleny Zwolińskiej]
opinia eksperta
Stosunek pracy może być nawiązany w weekend
Kodeks pracy w art. 26 nie uzależnia powstania stosunku pracy od jej faktycznego rozpoczęcia przez pracownika. Co do zasady nie ma zatem przeszkód do przyjęcia, że dniem rozpoczęcia stosunku pracy stanowiącym o nawiązaniu stosunku pracy był dzień wolny od pracy. Przepis ten zezwala stronom na określenie w umowie dnia rozpoczęcia pracy, którym zazwyczaj jest dzień roboczy. Artykuł 26 k.p. należy łączyć z art. 29 par. 1 pkt 5 k.p., który wymaga, aby strony wyraźnie określiły ten termin w treści umowy o pracę. Dzień ten z mocy art. 26 k.p. uważa się za rozpoczęcie stosunku pracy.
Określenie terminu rozpoczęcia pracy nie musi być dokonane za pomocą daty kalendarzowej, choć w praktyce najczęściej jest ona stosowana. Termin może zostać określony w postaci przyszłego zdarzenia, które odnosi się do czasu i ma pewny charakter, co zawiera się w takich określeniach jak „z początkiem następnego miesiąca” lub „w najbliższy poniedziałek” itd. Do nawiązania umowy o pracę nie jest konieczne faktyczne przystąpienie pracownika do pracy, ponieważ dochodzi ona do skutku na mocy zgodnego oświadczenia woli stron. W związku z tym, jeśli początek roku szkolnego przypada np. 3 września, bo 1 września jest dniem wolnym od pracy, nie ma przeszkód, aby do nawiązania stosunku pracy z nauczycielem doszło 1 września. Wówczas taki dzień powinien zostać wskazany w umowie o pracę jako dzień rozpoczęcia stosunku pracy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 5 stycznia 2017 r., sygn. akt III AUa 2337/15).
Jednolite orzecznictwo
Sądy pracy przyjmują bez zastrzeżeń rozumienie pojęcia „organizacja pracy szkoły” wynikające ze starszych stanowisk resortu edukacji.
W dość licznych orzeczeniach wskazują, że wobec braku ustawowej (legalnej) definicji tego pojęcia należy je interpretować zgodnie z jego potocznym rozumieniem, czyli jako ogół prac, proces i warunki wykonywania czynności prowadzonych przez szkołę, które odbywają się w danym czasie, zgodnie z ustalonym planem. Wobec tego takie czynniki jak np. organizacja roku szkolnego, zmianowość pracy szkoły czy rozkład poszczególnych zajęć w roku szkolnym są elementami organizacji pracy szkoły. W orzecznictwie podkreśla się też, że prawo do trzynastki nie przysługuje nauczycielowi za rok kalendarzowy, w którym został on zatrudniony po 1 września.
Zdaniem Sądu Rejonowego w Suwałkach, wyrażonym w wyroku z 26 czerwca 2017 r. (sygn. akt IV P 40/17), przez pojęcie „organizacja pracy szkoły” należy rozumieć terminy powołane w art. 63 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (obecnie to art. 94 u.p.o.), zgodnie z którymi rok szkolny rozpoczyna się 1 września, a kończy 31 sierpnia roku kolejnego. Sąd ten podkreślił, że wprowadzenie takiego przepisu ma ścisły związek ze szczególną formułą zatrudniania w szkole (art. 10 KN), zgodnie z którą w takiej placówce nie istnieje co do zasady możliwość podjęcia pracy w terminie zapewniającym uzyskanie prawa od dodatkowego wynagrodzenia rocznego w roku rozpoczęcia pracy.
Suwalski sąd wyjaśnił, że prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w wymiarze proporcjonalnym przysługuje każdemu nauczycielowi, który w danym roku kalendarzowym rozpoczął pracę w szkole 1 września. Wówczas przysługuje ono za cztery miesiące danego roku. W tym przypadku bez znaczenia jest to, że umowa o pracę była zawarta z tym nauczycielem np. do końca maja. Natomiast prawo tego nauczyciela do trzynastki za okres od stycznia kolejnego roku będzie oceniane z uwzględnieniem faktu, że jego zatrudnienie nie nastąpiło zgodnie z organizacją pracy szkoły, bo zakończyło się w maju, a nie w sierpniu. Poza tym wówczas powinien być już uwzględniony warunek sześciu miesięcy zatrudnienia w danym roku kalendarzowym, a to oznacza, że zatrudnienie powinno potrwać co najmniej do końca czerwca roku kalendarzowego (tak też Sąd Rejonowy w Goleniowie w wyroku z 27 września 2016 r., sygn. akt IV P 95/16). [przykład 1]
przykład 1
Warunek sześciu miesięcy
Ewa Kowalska, nauczycielka języka angielskiego w zespole szkół, była zatrudniona w okresie od 1 września 2015 r. do 24 czerwca 2016 r. Po tym czasie złożyła pisemny wniosek do pracodawcy o wypłatę wynagrodzenia rocznego za rok 2016 za okres od 1 stycznia 2016 r. do 24 czerwca 2016 r. Dyrektor szkoły stwierdził, że za 2016 r. nauczycielka nie nabyła prawa do trzynastki. Pozew nauczycielki został oddalony. Sąd uznał, że otrzymała ona trzynastkę za 2015 r., ponieważ została zatrudniona od 1 września 2015 r. Natomiast w roku 2016 nauczycielka była zatrudniona od początku roku kalendarzowego do 24 czerwca 2016 r. W związku z czym do okresu uprawniającego Ewę Kowalską do przyznania trzynastki (tj. do sześciomiesięcznego okresu przepracowania) brakowało sześć dni, dlatego też nie nabyła prawa do tego świadczenia.
(na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach z 26 czerwca 2017 r., sygn. akt IV P 40/17)
przykład 2
Potrzeba wynikająca z organizacji nauczania
Sylwia Nowak 29 września 2014 r. została zatrudniona w szkole podstawowej na podstawie umowy na czas określony do 26 czerwca 2015 r. na stanowisku wychowawcy świetlicy. Jej zatrudnienie wynikało z konieczności utworzenia dodatkowej świetlicy dla młodszych dzieci (5-letnich), a zatem z określonej potrzeby związanej z organizacją nauczania. Sylwia domagała się wypłacenia jej trzynastki za 2014 r. Argumentowała, że jeżeli zaistniała potrzeba zatrudnienia wychowawcy świetlicy 29 września 2014 r., a nie 1 września 2014 r., to należy przyjąć, że wynikła ona z potrzeb organizacyjnych, celem zapewnienia uczniom należytej opieki w czasie, gdy nie uczestniczą w zajęciach szkolnych. Dyrektorka szkoły odmówiła, uznając, że Sylwia nie nabyła prawa do trzynastki za 2014 r. Nie była bowiem zatrudniona zgodnie z organizacją pracy szkoły (tj. od 1 września 2014 r.).
(na podstawie wyroku Sądu Rejonowego w Puławach z 27 kwietnia 2016 r., sygn. akt IV P 35/16)
Umowa na zastępstwo
Z kolei w ocenie Sądu Rejonowego w Puławach, wyrażonej w wyroku z 27 kwietnia 2016 r. (sygn. akt IV P 35/16), jeśli umowa o pracę została zawarta w trakcie roku szkolnego w związku z zastępstwem nieobecnego nauczyciela lub na skutek zmiany (ograniczenia) wymiaru czasu pracy innego nauczyciela, to nie można uznać, że nastąpiło to „zgodnie z organizacją pracy szkoły”, która zakłada wykonywanie czynności prowadzonych przez szkołę, zgodnie z ustalonym planem. W tym aspekcie planowość organizacji pracy szkoły wyraża się w zatrudnieniu nauczyciela przynajmniej na cały okres dydaktyczny, czyli pełny rok szkolny.
Ważne jest także stanowisko Sądu Rejonowego w Gdańsku wynikające z wyroku z 7 grudnia 2016 r. (sygn. akt VI P 344/16). Oceniał on warunek czasowego zatrudnienia nauczyciela w szkole, zawarty w art. 10 ust. 7 KN, jakim jest „zaistnienie potrzeby wynikającej z organizacji nauczania”. Sąd ten nie podziela twierdzeń, że pojęcie „organizacja nauczania” jest tożsame ze sformułowaniem „organizacja pracy szkoły”. Jego zdaniem, skoro ustawodawca posługuje się na gruncie przepisów odmiennymi pojęciami, to nie można im przypisywać tożsamych znaczeń. Gdański sąd wyjaśnił, że gdyby ustawodawca zamierzał przyznać prawo do trzynastki każdemu nauczycielowi niezależnie od tego, z jaką datą został zatrudniony, to nie wpisywałby w art. 2 ust. 3 pkt 1 u.d.w.r. warunku nawiązania stosunku pracy zgodnie z organizacją pracy szkoły, a po prostu ustaliłby, że przepracowanie co najmniej sześciu miesięcy nie jest wymagane w przypadku nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem. Wprowadzenie zastrzeżenia, że powinno to nastąpić zgodnie z organizacją pracy szkoły, świadczy o tym, że zamiarem ustawodawcy nie było przyznanie nauczycielom bezwarunkowego prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego i to bez względu na to, jaki okres przepracowali w ciągu roku kalendarzowego (por. też wyrok Sądu Rejonowego w Goleniowie z 27 września 2016 r., sygn. akt IV P 95/16). [przykład 2]
Poglądy organizacji związkowej
W kontekście omówionego orzecznictwa warto wskazać, że odmienne zdanie ma ZNP (patrz wyjaśnienia na ten temat na www.znp.edu.pl). Według związku organizacja pracy szkoły jest pojęciem szerszym niż rok szkolny, tym samym zatrudnienie nauczyciela w trakcie roku szkolnego jest zatrudnieniem nawiązanym zgodnie z organizacją pracy szkoły i taki nauczyciel jest uprawniony do trzynastki, mimo nieprzepracowania co najmniej sześciu miesięcy.
Również w literaturze wskazuje się, że wykładnia dokonana przez MEN (w stanowiskach z: 4 grudnia 2009 r., znak: DS-WPZN-AB-401-02/09 i 3 sierpnia 2008 r.,znak:DS-WSW-UK-1800-4/08) jest zbyt rygorystyczna (K. Lisowski, K. Stradomski, „Karta Nauczyciela. Komentarz”, Legalis/el 2018). Wskazuje się, że pojęcie „organizacja pracy szkoły” jest zdecydowanie szersze niż pojęcie „rok szkolny”. Organizacja pracy szkoły nie określa bowiem wyłącznie okresu trwania roku szkolnego, w tym ferii, ale obejmuje także swym zakresem inne kwestie, np. plany nauczania, zasady tworzenia oddziałów, zasady organizacji indywidualnego nauczania, dodatkowych zajęć edukacyjnych, zastępstw, godzin ponadwymiarowych i wielu innych elementów. Dlatego przyjmowanie założenia, że „organizacja pracy szkoły” jest tożsama z „rokiem szkolnym”, jest nieprawidłowe ze względu na ewidentnie szerszy charakter tego pierwszego pojęcia. Ponadto uważa się, że KN umożliwia zatrudnianie nauczycieli także w trakcie roku i jest to również zatrudnienie powstałe na skutek potrzeby wynikającej z organizacji pracy szkoły (np. art. 10 ust. 7 KN). W związku z tym zatrudnienie nauczyciela w trakcie roku szkolnego na zastępstwo nieobecnego nauczyciela jest zatrudnieniem nawiązanym zgodnie z organizacją pracy szkoły i dlatego do stosunku pracy takiego nauczyciela stosuje się art. 2 ust. 3 pkt 1 u.d.w.r., przewidujący prawo do trzynastki (w wysokości proporcjonalnej do okresu faktycznej pracy).
Wskazać jednak należy, że szerokie rozumienie pojęcia „organizacja pracy szkoły”, które zaproponował ZNP, zostało jednoznacznie odrzucone przez sądy pracy.
Więcej na temat nauczycielskich trzynastek za tydzień w dodatku specjalnym do tygodnika Kadry i Płace – „Temat miesiąca”.
/>
/>
