Szefowie szkół i przedszkoli z końcem maja zatwierdzili arkusze organizacyjne na rok szkolny 2025/2026. Jednak z sondy DGP wynika, że zakładana wówczas liczba dzieci okazała się mocno przeszacowana, zwłaszcza w przypadku przedszkoli. W związku z tym pod koniec sierpnia, w aneksach do arkuszy organizacyjnych, znacznie zredukowano liczbę oddziałów.
W następnych latach niż demograficzny będzie się pogłębiał i coraz bardziej wpływał na sytuację nie tylko w przedszkolach, lecz także w szkołach. Lokalni włodarze zdają sobie z tego sprawę – część samorządów wprowadza dodatkowe zachęty dla rodziców, aby konkurować z prywatnymi placówkami.
Zawyżone szacunki
Liczba oddziałów, zwłaszcza przedszkolnych, niemal w każdym większym mieście stopniała w stosunku do majowych planów. Na przykład w Warszawie planowano 1892 oddziały, a ostatecznie uruchomiono o 63 mniej.
– Spadek liczby dzieci zameldowanych i zamieszkałych w Warszawie przekłada się na mniejsze zapotrzebowanie na miejsca w placówkach. Od września do samorządowych przedszkoli i oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych będzie uczęszczać prawie 43 tys. dzieci. Wszystkie dzieci, mieszkające w Warszawie, których rodzice ubiegali się o przyjęcie do przedszkola, mają zapewnione miejsce w placówce – mówi Monika Beuth, rzeczniczka prasowa stołecznego ratusza.
Jak dodaje, warszawskie samorządowe przedszkola i oddziały przedszkolne w szkołach przez cały rok dysponują wolnymi miejscami. Na koniec poprzedniego roku szkolnego było ich średnio ponad 3 tys., a na ten rok szkolny po zakończeniu rekrutacji uzupełniającej zostało jeszcze 3,7 tys. wolnych miejsc. W przedszkolach, w których ze względu na małą liczbę kandydatów konieczne jest zmniejszenie liczby oddziałów, zwolnione sale będą wykorzystywane na prowadzenie zajęć dodatkowych, w tym ruchowych. W przedszkolach, które zatrudniają nauczycieli z kwalifikacjami do pracy w oddziałach specjalnych, będą tworzone oddziały specjalne dla dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.
Podobna sytuacja jest w Poznaniu.
– Liczbę dzieci w poszczególnych rocznikach monitorujemy na bieżąco, opierając się na danych z GUS oraz z ratusza. Zauważalny jest spadek liczby dzieci w wieku przedszkolnym w poszczególnych rocznikach, stąd zmniejszająca się liczba oddziałów w przedszkolach – wskazuje Hanna Janowicz, kierowniczka I oddziału organizacji szkół i placówek oświatowych wydziału oświaty Urzędu Miasta w Poznaniu.
– W związku z mniejszym naborem w trakcie rekrutacji w ciągu ostatnich dwóch lat szkolnych 2023–2025 funkcjonuje łącznie o 40 oddziałów mniej w przedszkolach prowadzonych przez Poznań – dodaje.
W Częstochowie również liczba oddziałów została w sierpniu zredukowana – z 220 planowanych w maju do 178.
– Głównym powodem zmniejszania się liczby dzieci w przedszkolach jest oczywiście niż demograficzny i spadająca liczba urodzin – mówi Włodzimierz Tutaj, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Częstochowy. W Łodzi w ubiegłym roku było 719 oddziałów, a w tym 673.
Zachęty dla rodziców
Tendencja spadkowa jest widoczna również w Tychach.
– Spadek liczby urodzeń oznacza w perspektywie zmniejszenie się liczby dzieci uczęszczających do przedszkoli, a potem do szkół. Możliwe, że w przyszłości trzeba będzie z tego powodu skorygować sieć placówek – zarówno pod względem infrastruktury, jak i zatrudnienia. Mniejsze zapotrzebowanie na miejsca w przedszkolach może wymusić zmiany organizacyjne, łączenie oddziałów czy przekształcanie części placówek – wyjaśnia Weronika Kieliba z Urzędu Miasta Tychy.
Jak mówi, tyski samorząd promuje publiczną edukację przedszkolną, inicjuje wiele programów, projektów i akcji publicznych przedszkoli, działań edukacyjnych dla rodziców wychowanków przedszkoli czy modernizacji placówek. Wszystko po to, żeby utrzymać najwyższe standardy opieki w przedszkolach, poprawić jakość edukacji i dzięki temu zwiększyć atrakcyjność publicznych placówek.
Z sondy DGP wynika, że tym tropem podążają też inne samorządy i walczą o jak największą liczbę maluchów zapisywanych przez rodziców do publicznych placówek.
– W trosce o rozwój dzieci w roku szkolnym 2025/2026 we wszystkich samorządowych przedszkolach w Ciechanowie realizowany jest Międzynarodowy Program Powszechnej Dwujęzyczności. Programem objęte zostały wszystkie dzieci uczęszczające do ośmiu przedszkoli samorządowych. Program jest w całości sfinansowany z budżetu gminy – mówi Paulina Rybczyńska, rzecznik prasowy Urzędu Miasta Ciechanów.
Częstochowa przygotowała spot promujący przedszkola samorządowe, który był zamieszczony m.in. w mediach społecznościowych i na stronie internetowej miasta.
– Proponujemy też niską stawkę żywieniową. Dodatkowo prowadzone są remonty i termomodernizacje przedszkoli – wylicza Włodzimierz Tutaj.
Więcej zajęć
Na promocję i lepszą ofertę stawia też Łódź.
– Dzieci uczęszczające do przedszkoli prowadzonych przez miasto mogą korzystać z bogatej oferty zajęć dodatkowych. W tym roku szkolnym planujemy przeznaczyć na ten cel ponad 2 mln zł. Oferta obejmuje m.in. zajęcia muzyczne, rytmiczne, plastyczne, językowe, sportowe. Przedszkola miejskie zatrudniają wysoko wykwalifikowaną kadrę pedagogiczną, która nieustannie podnosi swoje kompetencje zawodowe przez udział w szkoleniach, kursach i projektach edukacyjnych – informuje Monika Pawlak z Urzędu Miasta Łodzi.
Zapewnia też, że placówki dysponują zapleczem lokalowym, co daje dzieciom komfortowe i bezpieczne warunki do nauki oraz zabawy. Sale dydaktyczne są wyposażone w pomoce edukacyjne dostosowane do wieku i potrzeb dzieci, a przestronne place zabaw umożliwiają aktywność fizyczną.
Hanna Janowicz, kierowniczka I oddziału organizacji szkół i placówek oświatowych wydziału oświaty UM w Poznaniu, również podkreśla znaczenie promowania placówek publicznych.
– Co roku informujemy na stronie internetowej urzędu miasta o zaletach przedszkoli samorządowych, w tym o finansowaniu z budżetu miasta zajęć wspierających rozwój dzieci (m.in. dodatkowej rytmiki, zajęć z języka angielskiego). Informowaliśmy rodziców o zapewnieniu w każdym przedszkolu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz logopedycznej, o zasadach odpłatności za pobyt oraz wyżywienie. ©℗