Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Władze uczelni publicznych popierają wprowadzenie odpłatności za naukę. Pod warunkiem stworzenia powszechnego dostępu do kredytów studenckich.
To jeden z wniosków, który płynie z raportu przygotowanego przez Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich. W nim znajdują się m.in. postulaty rektorów do nowej ustawy dla uczelni tzw. 2.0. Nad projektem, który ma powstać do września, pracuje obecnie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Teraz resort zbiera opinie akademików.
– Raport to na razie punkt wyjścia do dyskusji między rektorami a ministerstwem – mówi prof. Jerzy Woźnicki, przewodniczący komisji ds. strategicznych problemów szkolnictwa wyższego, która przygotowała raport.
Po pierwsze autonomia
Jednym z elementów raportu KRASP jest badanie, w ramach którego zapytano rektorów i prorektorów o poglądy na temat nowej ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym. Ich zdaniem głównym celem nowej ustawy powinno być odbiurokratyzowanie (94 proc.), a także zwiększenie autonomii uczelni (83 proc.). Zmianom ustrojowym sprzeciwia się natomiast połowa respondentów. Ankietowali zostali zapytani m.in. o nadzór ministra nad uczelniami. Z udzielonych odpowiedzi wynika, że akademicy sprzeciwiają się przyznaniu ministrowi prawa do ingerowania w decyzje kadrowe w szkole wyższej (aż 97 proc. jest przeciwko) oraz jego wpływowi na bieżące zarządzanie działalnością uczelni i sprawowanie kontroli nad sposobem dysponowania zasobami (80 proc.). W większości nie zgadzają się też na nadzór nad treścią aktów wewnętrznych placówki (53 proc.). Natomiast co do wymogu uzyskiwania zgody ministra na podejmowanie inwestycji przez uczelnie swój sprzeciw wyraziło 65 proc. badanych, 21 proc. byłoby skłonnych poprzeć taki warunek.
Respondenci uważają, że władztwo ministra w systemie szkolnictwa wyższego powinno dotyczyć podejmowania decyzji o zakazie prowadzenia kierunku studiów w przypadku negatywnej oceny komisji akredytacyjnej (65 proc.) oraz prawa do żądania informacji na temat działania uczelni bez ustawowych ograniczeń ich zakresu (55 proc.). Zdaniem większości ankietowanych nadzór i kontrola sprawowana przez ministra powinna dotyczyć głównie kwestii przestrzegania prawa przez uczelnie (95 proc.) oraz egzekwowania obowiązków informacyjnych i sprawozdawczych w ustawowo określonym zakresie (92 proc.).
Jak wybrać rektora
Rektorzy wypowiedzieli się też w kwestii wyboru władz szkół wyższych. W większości popierają obecnie praktykowany sposób powoływania rektora pochodzącego z wyboru w uczelni przeprowadzonego przez kolegium elektorów na kadencję, z ograniczeniem ich liczby do dwóch. Nie wyrażają zgody, aby rektor był mianowany przez ministra (95 proc.). Nie są też przekonani do powoływania rektora w trybie otwartego konkursu (73 proc.). Propozycji powoływania rektora przy współdziałaniu kolegium elektorów i rady powierniczej sprzeciwiło się 54 proc. badanych, 20 proc. byłoby skłonnych poprzeć takie rozwiązanie, a 26 proc. respondentów nie miało stanowiska w tej sprawie.
– Opinia środowiska jest taka, że zasady wyboru rektora mogą się zmienić, ale musi on być wybierany przez organ wewnątrz uczelni, a nie zewnętrzny – podkreśla prof. Jerzy Woźnicki.
Nauka na kredyt
Akademicy wypowiedzieli się też na temat finansowania studiów. Z jednej strony aprobują propozycję, iż w uczelniach publicznych powinna być stosowana zasada współpłatności za studia (przez państwo i studentów) pod warunkiem, że będzie powszechnie dostępny system kredytów i pożyczek studenckich (58 proc. opowiedziało się za takim rozwiązaniem). Z drugiej strony popierają obecnie funkcjonujący model, w którym państwo powinno gwarantować wszystkim bezpłatne studia stacjonarne, a studenci powinni płacić jedynie za powtarzanie zajęć, których nie zaliczyli z własnej winy (48 proc.).
Studenci są przeciwni wprowadzeniu odpłatności za studia. – Pracujemy nad swoimi postulatami. Większość nie chce odpłatności za studia, choć takie rozwiązanie ma swoje plusy, np. student byłby traktowany podmiotowo na uczelni. Na razie Parlament Studentów RP analizujemy różne możliwości. Pod koniec kwietnia będzie gotowy projekt założeń do ustawy 2.0 z naszymi propozycjami – zapowiada Tomasz Tokarski, przewodniczący Parlamentu Studentów RP.
