Leki refundowane to takie, których koszt częściowo lub w całości pokrywa NFZ, a resztę pacjenci. Aktualizacja listy refundacyjnej co dwa miesiące umożliwia wprowadzanie na nią nowych produktów, których skuteczność została udowodniona, i leków generycznych – odpowiedników oryginalnych, zawierających tę samą substancję czynną.
Refundacji podlegają nie tylko leki, ale środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne – preparaty do początkowego żywienia niemowląt, dla cukrzyków oraz osób na diecie bezglutenowej, zestawy infuzyjne do pomp insulinowych, pieluchomajtki, sprzęt stomijny, cewniki itp.
Leki refundowane mają cztery wyznaczone poziomy (stopnie) odpłatności oraz konkretne limity finansowania: wydawane bezpłatne (lub do limitu finansowania), za odpłatnością ryczałtową, za odpłatnością 30 proc. lub 50 proc. limitu finansowania.
Lekarz wypisujący receptę oznacza poziom odpłatności leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego. Oznaczenia (literowe) mają także pacjenci z dodatkowymi uprawnieniami, np. honorowi zasłużeni dawcy krwi oraz dawcy przeszczepu (ZK), inwalidzi wojenni oraz osoby represjonowane (IB), inwalidzi wojskowi (IW), nieubezpieczone kobiety w ciąży oraz w okresie porodu i połogu (CN), nieubezpieczone dzieci do 18. roku życia (DN), a od 1 września 2016 r. – również osoby, które ukończyły 75. rok życia (S).
Medykamenty wydawane bezpłatnie do wysokości limitu obejmują tę grupę leków i wyrobów medycznych, których skuteczność jest udowodniona w leczeniu nowotworu złośliwego, zaburzenia psychotycznego, upośledzenia umysłowego, zaburzenia rozwojowego lub choroby zakaźnej o szczególnym zagrożeniu epidemicznym dla populacji. Jeżeli cena leku jest równa limitowi finansowania lub niższa od niego, pacjent otrzyma go bezpłatnie. Jeżeli jest wyższa, zapłaci różnicę między ceną detaliczną a limitem finansowania.
Jeśli np. cena detaliczna leku wynosi 100 zł, a wysokość limitu finansowania również 100 zł, to pacjent nic nie płaci. Ale gdy cena leku nadal wynosi 100 zł, a wysokość limitu finansowania tylko 80 zł, pacjent musi zapłacić 20 zł.
Leki bezpłatne oznaczone są literą B. Wydawane za odpłatnością ryczałtową do wysokości limitu z literką R (jak ryczałt) to te wymagające zażywania dłużej niż 30 dni, których koszt stosowania dla pacjenta przy odpłatności 30 proc. limitu finansowania przekraczałby 5 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę. Do tej grupy należą również leki wymagające stosowania mniej niż 30 dni, których koszt dla pacjenta przy odpłatności 50 proc. limitu finansowania przekraczałby 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Na recepcie wpisuje się 50 proc., jeśli leki są wydawane za odpłatnością 50 proc. limitu finansowania. Należą do nich te, które wymagają stosowania nie dłużej niż 30 dni. Natomiast 30 proc. na recepcie oznacza leki i produkty medyczne, które nie zostały zakwalifikowane do wymienionych grup odpłatności – a za które pacjent pokrywa 30 proc. ich wartości.
Natomiast X lub 100 proc. lekarz wpisuje wtedy, jeśli produkty medyczne są w pełni odpłatne.