Czy możliwość korzystania z bezpłatnych leków będą miały wszystkie starsze osoby, czy tylko te z wybranymi schorzeniami – niepokoi się pani Wanda. – Jeżeli leczę się u kilku specjalistów, to jak będzie wyglądała procedura wydawania takich leków? Czy teraz będę miała przypisywane tylko te darmowe? A jeśli wyjadę np. do córki do innego miasta, to kto wystawi mi receptę seniora – dopytuje się czytelniczka.
Od dzisiaj osoby po 75. roku życia mają prawo do otrzymania bezpłatnych medykamentów, ale tylko tych znajdujących się w odrębnej części wykazu leków refundowanych, które do tej pory były wydawane pacjentom za odpłatnością ryczałtową 30 proc. lub 50 proc. Jak jednak informuje Ministerstwo Zdrowia – jest to ok. 81 proc. zapotrzebowania pacjentów powyżej 75. roku życia na leki refundowane z dotychczasowym poziomem odpłatności 30 proc.
Wprowadzenie bezpłatnego dostępu do wybranych leków dla seniorów nie może wpływać na dotychczasowe leczenie i nadal musi się opierać na aktualnej wiedzy medycznej. Zatem nie trzeba się obawiać, że od tej pory do terapii będą stosowane wyłącznie leki z listy. Lista leków dla seniorów została opracowana przez ministra zdrowia z uwzględnieniem potrzeb pacjentów, ale także wydolności finansowej systemu budżetowego. Wynika również z wytycznych ocen technologii medycznych HTA (z ang. Health technology assessment) – stosunku kosztów do uzyskanych efektów. Leki mają być bezpieczne, adekwatne do potrzeb zdrowotnych i kosztowo efektywne.
Tworząc listę, wzięto pod uwagę jednostki chorobowe typowe dla pacjentów w podeszłym wieku, wpływające na jakość ich życia. Wśród najczęściej występujących chorób oraz ich przyczyn znajdują się m.in. nadciśnienie tętnicze, dyslipidemie, cukrzyca, złe nawyki żywieniowe (spożywanie sodu, tłuszcze nasycone, alkohol), leczenie hormonalne, miażdżyca (hiperlipidemia), udar mózgu i astma.
Recepta na bezpłatne leki może być wystawiona najwcześniej w dniu 75. urodzin seniora, pod warunkiem że jest on świadczeniobiorcą, czyli osobą ubezpieczoną (albo posiadającą inny tytuł uprawniający do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych). Mają je renciści i emeryci (zarówno ZUS jak i KRUS), gdyż z ich świadczeń odprowadzana jest składka zdrowotna. Pacjent, który ukończył 75 lat, musi jeszcze wymagać leczenia medykamentami z listy i otrzymać wskazania, by dany produkt przyjmować. Inaczej mówiąc, powinien mieć takie schorzenia i ich udokumentowanie, które pozwalają lekarzowi wypisać leki z listy „S”.
Recepty na bezpłatne leki (nawet na 120 dni) mogą być wypisywane seniorom wyłącznie przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, którego wybrał, składając deklarację. Jeśli jest on nieobecny, może je wystawić inny lekarz zatrudniony w tej placówce. Może być to również lekarz (POZ) zastępujący nieobecnego, który akurat jest na urlopie bądź choruje. Ważne jest, żeby miał podpisany kontrakt z NFZ. Jeśli specjalista (lub kilku specjalistów) leczy seniora medykamentami, które są w wykazie bezpłatnych leków, musi przekazać tę informację lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej. Ten ostatni będzie mógł wówczas wystawić pacjentowi receptę oznaczoną literą S. I dopiero wtedy otrzyma on leki bezpłatnie.
UWAGA
Nowelizacja przewiduje możliwość korekty wykazu leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, wydawanych bezpłatnie świadczeniobiorcom po ukończeniu 75. roku życia
Ważne
Farmaceuta nie ma możliwości wpisania na recepcie kodu uprawnienia dodatkowego określonego symbolem S. Dlatego lekarz wystawiający receptę uprawnionemu seniorowi powinien koniecznie pamiętać o jego wpisaniu
Kto ma prawo do przepisywania darmowych leków dla seniorów
● Lekarze POZ, z którymi NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo którzy są zatrudnieni w placówce, która ma taką umowę. Są to lekarze:
– posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej, lub
– odbywający szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej, lub
– posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, lub
– specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, albo
– specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych, lub
– specjalizację I lub II stopnia lub tytuł specjalisty w dziedzinie pediatrii – w zakresie swoich kwalifikacji potwierdzonych odpowiednimi dokumentami.
● Pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej.
● Lekarze wypisujący recepty pro auctore i pro familiae, czyli ci, którzy zaprzestali wykonywania zawodu, ale leczą siebie i swoją rodzinę (małżonka, wstępnych lub zstępnych w linii prostej oraz rodzeństwo).
Biuro Prasy i Promocji Ministerstwa Zdrowia wyjaśnia
W nowym wykazie bezpłatnych leków refundowanych znalazły się produkty lecznicze stosowane m.in. w nadciśnieniu tętniczym, w miażdżycy, chorobach obejmujących mięsień serca, zastawki i układu przewodzącego. Wśród nich są także leki na udar mózgu (miażdżyca naczyń mózgowych, choroba zakrzepowo-zatorowa), zaburzenia przepływu krwi (żylaki), zaburzenia w składzie krwi (choroby hematologiczne) oraz na cukrzycę (zmniejszenie wydzielania insuliny, insulinooporność). Kolejną grupą schorzeń ujętych w wykazie leków refundowanych jest astma (procesy zapalne u osób podatnych, ze zwiększoną reaktywnością dróg oddechowych na bodźce), POCHP (przewlekła obturacyjna choroba płuc, obejmuje przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedmę), w tym nieprawidłowa odpowiedź zapalna płuc na szkodliwe cząstki i gazy, które skutkuje postępującym, nie w pełni odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Jest także depresja i jej przyczyny endogenne (choroba afektywna), psychologiczne (depresje reaktywne) i choroby somatyczne (nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, operacje, urazy), a także choroby otępienne (zmiany zwyrodnieniowe typu alzheimerowskiego, choroby naczyniowe, choroba Parkinsona).
Ze względu na wymienioną liczbę chorób, na które leki są przewidziane w wykazie, jak również duży wybór dostępnych bezpłatnie leków (wykaz bezpłatnych leków obejmuje 1129 pozycji) trudno mówić o jednej lub nawet kilku grupach chorych, którzy przede wszystkim skorzystają na wykazie.
Kto nie może wystawić bezpłatnej recepty z tzw. listy „S”
Recepty z literką S nie ma prawa wystawić lekarz, który udziela świadczeń komercyjnie – jeśli on sam albo zatrudniająca go placówka zawarła umowy z NFZ na udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Uprawnień nie mają także felczerzy, starsi felczerzy i położne oraz lekarze specjaliści. Nie mogą wystawiać recept na bezpłatne leki dla pacjentów po 75. roku życia, chyba że są to recepty pro auctore i pro familiae.
Są na tej liście również lekarze podstawowej opieki zdrowotnej. Np. ci, którzy wystawiają recepty w ramach nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, a także bez specjalizacji, którzy wspomagają działalność placówki medycznej. I być może największa grupa lekarzy POZ, a mianowicie ci, których pacjenci nie są przypisani ani do ich listy aktywnej, ani do listy aktywnej świadczeniodawcy, u którego ci lekarze są zatrudnieni lub wykonują zawód. Dotyczy to właśnie świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych seniorowi w podróży. Lekarz, który na co dzień nie opiekuje się nim w ramach POZ, nie ma prawa wystawić recepty z literą S. Wyjątkiem od tej zasady jest wystawianie recept spoza listy aktywnej w ramach zastępstwa lekarza POZ.
Podstawa prawna
Art. 43a ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 581). Art. 2 ust. 1, art. 4 pkt 3, art. 43a ustawy z 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 652). Par. 8, par. 17 rozporządzenia ministra zdrowia z 8 marca 2012 r. w sprawie recept lekarskich (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 63). Obwieszczenie ministra zdrowia z 25 kwietnia 2016 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na dzień 1 maja 2016 r. (Dz.Urz. Min. Zdr. z 2016 r. poz. 79).