Zbyt długie oczekiwanie na diagnostykę oraz brak koordynacji w zakresie tej diagnostyki powodują znaczne komplikacje dla pacjentów, u których zdiagnozowano chorobę nowotworową. Przeżywalność pacjentów onkologicznych jest uzależniona przede wszystkim od możliwie wczesnego wykrycia raka w jak najwcześniejszym jego stadium. Jednym z bardzo ważnych rozwiązań zawartych w projekcie nowelizacji ustawy jest zapewnienie pacjentom kompleksowej opieki na każdym etapie choroby nowotworowej oraz poprawienie:
• dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej;
• standardu opieki nad pacjentem onkologicznym.
Projekt tzw. ustawy kolejkowej przewiduje również przepisy usprawniające zarządzanie listami oczekujących na świadczenia zdrowotne, zmianę sposobu zarządzania procesem zawierania umów o udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej oraz poprawę funkcjonowania Narodowego Funduszu Zdrowia.
• Zmiany systemowe dotyczące zabezpieczenia świadczeń zdrowotnych w zakresie onkologii. W szczególności obejmują one:
Wyodrębnienie pacjentów oczekujących na udzielenie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu onkologii. Stworzona będzie odrębna lista pacjentów onkologicznych.
Dzięki temu pacjent uzyska kompleksową opiekę na każdym etapie choroby nowotworowej, np. zapewnienie określonych terminów na wykonanie diagnostyki onkologicznej. Czas oczekiwania pozostałych pacjentów na świadczenia specjalistyczne nie zostanie wydłużony, ponieważ projektowane zmiany odbywać będą się tylko w grupie pacjentów onkologicznych. Nastąpi przesunięcie ciężaru opieki zdrowotnej z lekarzy specjalistów i hospitalizacji na lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.
Wprowadzenie karty diagnostyki i leczenia onkologicznego.
Taką kartę otrzymać może każdy pacjent z podejrzeniem lub rozpoznaniem nowotworu złośliwego. Dzięki karcie wszystkie informacje o przebiegu leczenia będą dostępne w jednym miejscu, a wgląd do nich będą mieli wszyscy lekarze zaangażowani w proces diagnostyki i leczenia. Karta będzie własnością pacjenta, a zawarte w niej informacje będą dokumentować cały proces leczenia, aż do momentu powrotu do lekarza POZ po zakończeniu leczenia.
Nowe przepisy przewidują zwiększenie roli lekarza pierwszego kontaktu w leczeniu pacjentów nowotworowych. Lekarz POZ-u określi, czy konieczna jest wizyta u specjalisty oraz zleci wykonanie niezbędnych badań w ramach diagnostyki podstawowej. W przypadku podejrzenia nowotworu złośliwego – skieruje pacjenta do onkologa lub innego lekarza specjalisty, np. pulmonologa.
Kartę będzie wydawał lekarz POZ, jeżeli określony dla niego indywidualny wskaźnik rozpoznawania nowotworów będzie nie niższy, niż minimalny wskaźnik rozpoznawalności nowotworów. Wskaźnik zostanie określony w rozporządzeniu ministra zdrowia.
Kartę dla pacjentów z nowotworem złośliwym będą mogli wydawać również lekarze ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS) lub w szpitalu.
Pacjent, u którego stwierdzono nowotwór, będzie kierowany na pogłębioną diagnostykę, która określi m.in.: rodzaj, stopień zaawansowania oraz kwalifikacje do leczenia radykalnego. Te dane zostaną zapisane w karcie leczenia onkologicznego. Diagnostyka onkologiczna będzie odbywać się w obrębie jednego podmiotu leczniczego.
Zakłada się różne modele organizacyjne podmiotów leczniczych
Cała diagnostyka, zarówno podstawowa (czyli potwierdzenie lub wykluczenie nowotworu złośliwego), jak i pogłębiona (określenie stopnia zaawansowania nowotworu) może być wykonywana w jednym podmiocie leczniczym udzielającym świadczeń z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS), natomiast za leczenie będzie odpowiedzialny inny podmiot leczniczy lub konsorcjum podmiotów. Może być również pełna integracja diagnostyki oraz leczenia w ramach jednego podmiotu leczniczego. Modele te umożliwiają wybranie wariantu najbardziej odpowiadającego pacjentowi i zlokalizowanego „bliżej domu”.
• Poprawę dostępu do świadczeń przez zmiany dotyczące zasad prowadzenia list oczekujących i zawierania umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
Listy będą prowadzone w postaci elektronicznej i monitorowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia . Pozwoli to wyeliminować, częste obecnie praktyki, wpisywania się pacjentów na więcej niż jedną listę oczekujących na to samo świadczenie. Na listach nie będą uwzględniani pacjenci kontynuujący leczenie. Zawinione przez pacjenta niezgłoszenie się w ustalonym terminie będzie skutkować skreśleniem z listy.
• Przywrócenie skierowania do okulisty i dermatologa,
• Wydłużenie okresu, na jaki są zawierane umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, co najmniej do 5 lat w zakresie ambulatoryjnej opieki zdrowotnej i 10 lat w przypadku leczenia szpitalnego,
• Wprowadzenie obowiązku sporządzania planu zakupów, co wpłynie korzystnie na transparentność alokacji środków finansowych.
Zaproponowane zmiany poprawią efektywność wydawania środków publicznych. Chodzi o wycenę świadczeń zdrowotnych opartą o rzeczywiste i uzasadnione dane o kosztach świadczeń czy określenie standardu prowadzenia rachunku kosztów świadczeń, który byłby zalecanym standardem dla świadczeniodawców udzielających świadczeń finansowanych ze środków publicznych, w celu poprawienia stanu zarządzania.
Zgodnie z projektowanymi przepisami, taryfę świadczeń będzie opracowywała powołana (w miejsce Agencji Oceny Technologii Medycznych) Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Niezbędne dane Agencja pozyskiwałaby m.in. od wybranej grupy świadczeniodawców (stosujących m.in. standard rachunku kosztów) na podstawie zawartych umów. Przy Agencji będzie działała Rada ds. Taryfikacji.
Projektowana nowelizacja przewiduje tworzenie map potrzeb zdrowotnych - regionalnych i ogólnopolskiej. Celem analizy na poziomie regionalnym jest określenie obecnej
i prognozowanej sytuacji demograficznej i zdrowotnej społeczności w odniesieniu do dostępnych zasobów i infrastruktury ochrony zdrowia oraz wskazanie obszarów wymagających interwencji ze strony państwa. Mapa ogólnopolska będzie dostarczała analogiczne informacje jak regionalna, z tym, że będą one dotyczyć innego zakresu, chodzi o dziedziny specjalistyczne, np. transplantologia, i ich zabezpieczenia na poziomie całego kraju. Jej zadaniem jest ponadto zobrazowanie analizowanych aspektów na poziomie krajowym. Podobne rozwiązania funkcjonują w innych państwach członkowskich UE (np. Austria, Niemcy). Mapy potrzeb zdrowotnych będą tworzone co 5 lat. Ich odpowiedniki regionalne mają być uwzględniane przy sporządzaniu planu zakupów świadczeń zdrowotnych tworzonych przez dyrektorów oddziałów wojewódzkich NFZ.
Korzystnym dla pacjentów rozwiązaniem jest możliwość wypisania recepty przez lekarza bez konieczności osobistego badania pacjenta. Lekarz, znając z dokumentacji medycznej stan zdrowia pacjenta, będzie mógł wypisać receptę na lek kontynuujący leczenie,
a dodatkowo będzie mógł przekazać tę receptę osobie upoważnionej przez pacjenta.
Wprowadzono zmiany dotyczące powoływania i odwoływania Prezesa NFZ, dyrektorów oddziałów wojewódzkich oraz rad oddziałów wojewódzkich NFZ. W Radzie Narodowego Funduszu Zdrowia znajdzie się przedstawiciel organizacji pacjenckich.
Proponowane zmiany będą motywować świadczeniodawców udzielających świadczeń opieki zdrowotnej do utrzymywania wysokiego standardu świadczeń oraz do efektywnej alokacji środków. W ich efekcie pacjenci onkologiczni będą mieli kompleksowe i bardziej skuteczne leczenie, a środki przeznaczone na ich leczenie zostaną lepiej wykorzystane. Istotne jest również skrócenie kolejek osób oczekujących na świadczenia specjalistyczne.