Zastępczyni RPO Sylwia Spurek w piśmie do prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Kazimierza Kujdy zwróciła uwagę na problem nielegalnych składowisk i magazynów różnych odpadów, które znajdują się w sąsiedztwie terenów mieszkaniowych.
Zgodnie z ustawą o odpadach obowiązek ich usunięcia z miejsca nielegalnego składowania spoczywa na posiadaczu odpadów. Często zdarza się jednak, że nie wykonuje on tego obowiązku, nawet mimo sankcji w postępowaniu egzekucyjnym lub kar pieniężnych przewidzianych przez prawo.
W takiej sytuacji usunięcie odpadów spada głównie na gminy (zwykle w formie tzw. zastępczego wykonania decyzji w sprawie). Stałym problemem jest jednak finansowanie tego zadania, zwłaszcza wobec częstego braku perspektywy wyegzekwowania poniesionych kosztów od posiadacza usuniętych odpadów. Samorządy mogą uzyskać na to wsparcie NFOŚiGW, w szczególności w ramach programu "Ochrona powierzchni ziemi".
"Skala problemu i powtarzające się problemy samorządów lokalnych w finansowaniu usuwania odpadów każą jednak zastanowić się, czy aktualnie funkcjonujące narzędzia są wystarczające. Bariery w uzyskaniu finansowania przez gminy mają bowiem bezpośrednie przełożenie na prawo ich mieszkańców do życia w zdrowym środowisku" - oceniła Spurek.
Zastępczyni RPO spytała prezesa NFOŚiGW o dostępne w ramach Funduszu metody finansowania usuwania przez gminy nielegalnych składowisk (program "Ochrona powierzchni ziemi" przewiduje, że zadania wykonywane w trybie tzw. wykonania zastępczego mogą być dofinansowane jedynie wówczas, gdy beneficjent jest właścicielem lub użytkownikiem wieczystym nieruchomości, której dotyczy zadanie).
Spurek zwróciła się też m.in. o wskazanie, czy możliwa jest wypłata środków przez Fundusz na taki cel w formie innej niż refundacja zadania wcześniej wykonanego.