Od 4 lat pracuję w firmie - początkowo na umowę-zlecenie, później na umowę o pracę na pół etatu, następnie na umowę o pracę na pełen etat na czas określony do końca roku. Po tym czasie miałam podpisać umowę o pracę na czas nieokreślony, ale pracodawca o tym zapomniał. Moja sytuacja wygląda więc tak, że umowy żadnej nie podpisywałam, ale pracodawca płaci za mnie wszystkie obowiązkowe składki, jak przy umowie o pracę. Jak w takim przypadku wygląda rezygnacja z pracy, czy obowiązuje mnie wypowiedzenie umowy w terminie jak przy ostatniej podpisanej umowie, czy to już kwestia dogadania się z szefem?
W opisanej przez czytelnika sytuacji umowa o pracę została przedłużona na czas nieokreślony w sposób dorozumiany. W związku z tym obowiązują okresy wypowiedzenia określone w art. 36 par. 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.), które są uzależnione od łącznego okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Wlicza się do niego wykonywanie pracy na podstawie umów o pracę (niezależnie od wymiaru etatu określonego w tych umowach), ale nie uwzględnia się okresu obowiązywania umowy-zlecenia oraz innych umów cywilnoprawnych.
Co do zasady umowę o pracę zawiera się na piśmie. Zgodnie z art. 29 par. 2 k.p., jeżeli umowa o pracę nie została zawarta z zachowaniem formy pisemnej, pracodawca powinien najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika potwierdzić na piśmie ustalenia co do stron umowy, rodzaju umowy oraz jej warunków.
Przyjmuje się, że do zawarcia umowy o pracę może dojść także w sposób dorozumiany. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2007 r., sygn. akt I BP 64/06 (LEX nr 567313) kodeks pracy mimo wprowadzenia wymogu formy pisemnej, dopuszcza również możliwość nawiązania stosunku pracy, w inny sposób (np. przez dopuszczenie do pracy). Umowa o pracę zawarta w innej formie niż forma pisemna nie jest zatem nieważna i jest prawnie skuteczna.
Ponadto, jak wskazuje SN w wyroku z 31 sierpnia 1977 r., sygn. akt I PRN 112/77 (LEX nr 14418), nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracownika i zakładu pracy. Oświadczenie woli może być wyraźne i ujęte w formie pisemnej, jak tego wymagają przepisy kodeksu pracy, bądź też dorozumiane, wynikające z zachowania się stron. Takie dorozumiane zawarcie umowy o pracę istnieje zwykle wówczas, gdy zakład pracy dopuszcza pracownika do wykonywania pracy i płaci mu wynagrodzenie.
W opisanej przez czytelnika sytuacji można uznać, że zawarcie umowy o pracę nastąpiło w sposób dorozumiany, ponieważ pracodawca miał zamiar zawarcia z pracownikiem kolejnej umowy o pracę na czas nieokreślony. Świadczy o tym fakt, że dopuścił pracownika do pracy oraz opłaca obowiązkowe w przypadku umowy o pracę składki, z kolei pracownik wykonuje pracę, a więc w sposób konkludentny wyraża wolę realizacji obowiązków wynikających z umowy o pracę.
Przyjmuje się, że w przypadku dorozumianego przedłużenia umowy o pracę dochodzi do zawarcia nowej umowy o pracę na czas nieokreślony, z uwagi na zgodny zamiar stron kontynuowania stosunku pracy. Przy wypowiedzeniu takiej umowy będzie miał zastosowanie art. 36 par. 1 k.p., zgodnie z którym okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy i wynosi dwa tygodnie, jeśli pracownik był zatrudniony krócej niż sześć miesięcy, jeden miesiąc, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej sześć miesięcy lub trzy miesiące, jeśli pracownik był zatrudniony co najmniej trzy lata. Przy ustalaniu okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony uwzględnia się wszystkie okresy zatrudnienia u tego samego (danego) pracodawcy. Na zatrudnienie może się więc składać kilka stosunków pracy z tym samym pracodawcą.
Z kolei do ustalenia okresu zatrudnienia u danego pracodawcy nie bierze się pod uwagę umów cywilnoprawnych, takich jak umowa-zlecenie. Zatrudnienie w rozumieniu kodeksu pracy oznacza wykonywanie pracy na zasadzie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Zgodnie z art. 2 k.p. tylko osoba zatrudniona na tych zasadach jest pracownikiem w rozumieniu kodeksu pracy.
Dla okresu wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony nie ma natomiast znaczenia wymiar etatu. Niezależnie od tego, że jedna z umów była zawarta w wymiarze 1/2 etatu, a inna w wymiarze pełnego etatu, pod uwagę bierze się łączny okres zatrudnienia u danego pracodawcy.
Podstawa prawna
Art. 29 par. 2, art. 36 par. 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).