Pracodawca nie ma obowiązku udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego, a od decyzji odmownej pracownikowi nie przysługuje prawo odwołania. Jeżeli jednak szef wyrazi zgodę na nieobecność podwładnego, nie ma w tym czasie prawa wypowiedzieć mu umowy.

Bezpłatna przerwa w pracy udzielana jest tylko na pisemny wniosek pracownika, w którym nie musi on podawać powodów swojej potrzeby. Pracodawca takiej inicjatywy nie ma - nie może więc na przykład wysłać podwładnego na bezpłatny urlop w celu obniżenia kosztów zatrudnienia.

Jednak samo złożenie wniosku nie wystarczy, aby pracownik otrzymał urlop bezpłatny. Podobnie jak w przypadku urlopu wypoczynkowego i na żądanie, to do pracodawcy należy ostateczna decyzja w tej sprawie. Może on przy tym odmówić udzielenia pracownikowi urlopu bez uzasadniania decyzji, a danej osobie nie przysługuje wtedy prawo odwołania.

Ile trwa urlop

Pracodawca może też wyrazić zgodę na urlop bezpłatny, ale na okres krótszy, niż wnioskował pracownik. Nie ma natomiast ustalonej ustawowo granicy, ile może trwać taki urlop - może być to kilka tygodni, miesięcy, a nawet lat.

Bezpłatnego urlopu trwającego krócej niż trzy miesiące nie wolno przerywać, jeżeli jednak trwa on dłużej, przy udzielaniu urlopu pracodawca i pracownik mogą przewidzieć możliwość wcześniejszego odwołania z urlopu - może ono jednak nastąpić tylko z ważnych powodów.

Po skorzystaniu z bezpłatnego urlopu pracownik ma prawo powrotu do pracy na to samo stanowisko i na tych samych warunkach. Pracodawca nie może odmówić przyjęcia do pracy takiej osoby. Jeśli nawet firma zatrudniła kogoś na zastępstwo, powinna zwolnić to miejsce z chwilą zakończenia urlopu pracownika.

Kiedy pracownik może stracić pracę

Co do zasady urlop bezpłatny chroni pracownika przez zwolnieniem z pracy.

>>Czytaj też: Kiedy szef nie może zwolnić pracownika

Jednak osoba taka straci zatrudnienie, jeśli zakład pracy ogłosi upadłość lub ulegnie likwidacji. Ponadto przy urlopie trwającym dłużej niż 3 miesiące, z pracownikiem może zostać rozwiązany stosunek pracy w ramach zwolnień grupowych.

Co traci pracownik na urlopie bezpłatnym

W czasie urlopu bezpłatnego zawieszeniu ulegają również prawa i obowiązki zarówno pracownika, jak i pracodawcy, co oznacza przede wszystkim, że tego czasu nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Pracodawca nie płaci więc wtedy podwładnemu wynagrodzenia, a także nie odprowadza składek: emerytalno-rentowych, chorobowej, wypadkowej i zdrowotnej. Tym samym czas urlopu bezpłatnego nie liczy się przy ustalaniu prawa do renty lub emerytury - ten czas nie jest ani okresem składkowym, ani nieskładkowym. Ponadto ubezpieczenie zdrowotne działa tylko przez pierwsze 30 dni urlopu (także dla rodziny, jeśli była ona do niego wpisana).

Urlopu bezpłatnego nie wlicza się do stażu pracy.
Urlopu bezpłatnego nie wlicza się też do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość okresu wypowiedzenia umowy. Nie uwzględnia się go także przy wyliczaniu takich świadczeń jak odprawy czy nagrody jubileuszowe.
Ponadto urlopu bezpłatnego nie bierze się pod uwagę przy wyliczaniu urlopu wypoczynkowego - jego wymiar zostanie proporcjonalnie obniżony zależnie od czasu trwania urlopu bezpłatnego. Jednak w przypadku, gdy urlop bezpłatny trwa nie dłużej niż miesiąc, prawo do pełnego rocznego wypoczynku nadal przysługuje.

>>Czytaj też: Jak ustalić wymiar urlopu wypoczynkowego

Wreszcie w czasie urlopu bezpłatnego pracownikowi nie przysługują przywileje związane z rodzicielstwem, tak więc przykładowo jeśli kobieta urodzi w tym czasie dziecko, nie otrzyma zasiłku macierzyńskiego.

Urlop bezpłatny na pracę u innego pracodawcy

W innej sytuacji jest pracownik, który udał się na urlop bezpłatny w celu wykonywania pracy w innej firmie. Taki urlop jest udzielany na mocy porozumienia pomiędzy pracodawcami, ale za pisemną zgodą pracownika.

W jakich okolicznościach udzielany jest urlop bezpłatny
W jakich okolicznościach udzielany jest urlop bezpłatny

Zobacz również

Pracodawca zezwalający pracownikowi na urlop nie musi wypłacać mu wynagrodzenia, ale też nie rozwiązuje nim umowy o pracę. Jednocześnie czas urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze u danego pracodawcy, z wyjątkiem świadczeń z ubezpieczenia społecznego.