Rozwiązywanie umowy o pracę może nastąpić m.in. na mocy porozumienia stron oraz przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem, lub bez zachowania okresu wypowiedzenia. Czym różnią się te sposoby?

Na mocy porozumienia stron

To najmniej konfliktowy sposób zakończenia współpracy między pracodawcą a zatrudnionym. Wymaga on zgodnego oświadczenia woli obu stron. Umowę na mocy porozumienia stron można rozwiązać z pominięciem obowiązujących terminów i okresów wypowiedzenia.

Sposób ten ma zastosowanie przy każdym rodzaju umowy o pracę, niezależnie od ochrony przysługującej niektórym pracownikom - np. działaczom związkowym, czy kobietom w ciąży.

Z inicjatywą w przypadku rozwiązania umowy za porozumieniem stron może wystąpić zarówno pracodawca, jak i pracownik. Przepisy nie określają treści, ani formy zawartego porozumienia, więc może być ono zawarte również ustnie. Dla ewentualnych celów dowodowych zaleca się jednak zachowanie formy pisemnej.

Sprawdź, jak rozwiązać umowę o pracę za porozumieniem stron

Przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia

Wypowiedzenie umowy o pracę to jednostronne oświadczenie woli, które może złożyć zarówno pracodawca, jak i pracownik. Umowa na czas określony może zostaćrozwiązana za wypowiedzeniem, jeżeli jest zawarta na okres dłuższy niż 6 miesięcy i w jej treści przewidziano taką możliwość. W tym wypadku okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie. Jednocześnie pracodawca nie musi uzasadniać swojej decyzji i nie jest zobowiązany do konsultowania jej z zakładową organizacją związkową. Każda umowa na czas określony może zostać rozwiązana z dwutygodniowym wypowiedzeniem w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku umów zawartych na czas nieokreślony. W tym wypadku okresy wypowiedzenia jest uzależniony od okresu zatrudnienia w danej firmie i wynosi odpowiednio:

- 2 tygodnie - przy zatrudnieniu krótszym niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc - przy zatrudnienia co najmniej przez 6 miesięcy;
- 3 miesiące - przy zatrudnieniu co najmniej przez 3 lata;

Co do zasady ustne wypowiedzenie jest skuteczne, ale zaleca się zachowanie jego pisemnej formy gdyż w przypadku naruszenia przez pracodawcę przepisów o wypowiadaniu umów zatrudnionemu przysługuje prawo odwołania się do sądu pracy. Pisemna forma ułatwia wyjaśnianie ewentualnych zarzutów.

W przypadku wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony pracodawca musi podać przyczynę wypowiedzenia oraz skonsultować swoją decyzję z przedstawicielami związków zawodowych. Podana przyczyna musi być rzeczywista, konkretna i określona w taki sposób, aby można był stwierdzić jakich zdarzeń dotyczy.

Sprawdź, jak pracownik może rozwiązać umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia

Przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia

Oświadczenie jednej ze stron o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia co do zasady powinno być dostarczone na piśmie. Pracodawca może skorzystać z tej formy w wyjątkowych sytuacjach. Umowę można rozwiązać w ten sposób z winy pracownika, w przypadkach:

- ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnienia przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnienie na danym stanowisku. Przestępstwo musi zostać stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- zawinionej utraty uprawnień niezbędnych do pracy na zajmowanym stanowisku;

Rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia nie może nastąpić później niż miesiąc od momentu, gdy pracodawca uzyska informację o wyżej wymienionych sytuacjach. Jednocześnie zatrudniający jest zobowiązany powiadomić zakładową organizację związkową o przyczynach swojej decyzji i uzyskać jej opinię w tej sprawie.

Drugą z przyczyn rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia jest przedłużająca się choroba pracownika. Pracownik może zostać zwolniony w skutek choroby, która trwa:

- dłużej niż 3 miesiące - w przypadku zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy;
- dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące - gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;

Pracodawca może również skorzystać z takie sposobu zakończenia stosunku pracy, gdy nieobecność pracownika trwa dłużej niż miesiąc z powodów innych niż choroba.

Sprawdź, kiedy pracownik może natychmiast zwolnić się z pracy

Z upływem czasu, na który była zawarta

Ogólną regułą jest, że umowa na czas określony trwa do końca okresu na jaki została zawarta. Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku umów na okres próbny i na zastępstwo.

Z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta

Ten sposób występuje, gdy rozwiązanie umowy nie następuje z nastaniem konkretnej daty, lecz z datą ukończenia konkretnej pracy - np. zakończenia produkcji itd.