Pani Danuta pobierała rentę rodzinną po zmarłym w 1999 r. mężu. – W 2009 r. lekarz orzecznik uznał, że jestem zdolna do pracy, w związku z czym świadczenie zostało wstrzymane. Czy ZUS miał do tego prawo, skoro miałam już wtedy skończone 50 lat? – pyta czytelniczka.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych miał prawo cofnąć świadczenie. Pani Danucie, mimo że w chwili uznania jej za osobę zdolną do pracy miała ukończone 50 lat, renta rodzinna już nie przysługiwała. Zasady wypłacania świadczenia po zmarłym mężu oparte są na dość skomplikowanych zasadach i nie zawsze można liczyć na rentę po zmarłym małżonku. Jednym z warunków, jakie należy spełnić, jest wiek. Wdowa musi mieć ukończone 50 lat bądź osiągnąć ten wiek w ciągu pięciu lat od śmierci męża. Nasza czytelniczka tego warunku nie spełniła, dlatego też świadczenie zostało jej cofnięte.
Wdowa, która nie ukończyła 50. roku życia, także może otrzymać rentę, jednak tylko pod pewnymi warunkami. Musi być uznana przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską ZUS za całkowicie niezdolną do pracy – wówczas świadczenie zostanie jej przyznane dożywotnio. Jeśli niezdolność do pracy jest czasowa, świadczenie przysługuje przez okres jej trwania.
Na rentę może także liczyć wdowa, która wychowuje co najmniej jedno z dzieci bądź wnuków uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu. Jeśli dzieci się uczą, renta będzie przysługiwała do ukończenia przez nie 18. roku życia (w przeciwnym wypadku – do 16 lat). Świadczenie będzie także przyznane, jeśli wdowa opiekuje się dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy. Wówczas wiek dziecka nie ma znaczenia przy przyznawaniu świadczenia.
W wyjątkowych sytuacjach nawet wdowa, która nie spełnia żadnego z powyższych warunków, może liczyć na pomoc państwa. Jeśli znajduje się w ciężkiej sytuacji materialnej i udowodni, że ma to bezpośredni związek ze śmiercią małżonka, ma prawo do okresowej renty rodzinnej. Będzie ona wypłacana przez rok od dnia śmierci męża. Jeśli wdowa zdecyduje się wziąć udział w kursie, dzięki któremu uzyska kwalifikacje do wykonywania pracy zarobkowej, renta będzie wypłacana nie dłużej niż dwa lata od śmierci małżonka. Wdowa, która nabyła prawo do pobierania własnej emerytury lub renty oraz renty rodzinnej po mężu, może wybrać świadczenie. Jeśli tego nie zrobi, ZUS automatycznie przyzna jej wyższe.
Wysokość renty rodzinnej uzależniona jest od liczby osób uprawnionych do jej otrzymywania. Jednej osobie przysługuje renta w wysokości 85 proc. świadczenia, które otrzymywałby zmarły. Dwie uprawnione osoby mogą liczyć na 90, a trzy lub więcej na 95 proc. świadczenia. Wszyscy uprawnieni dostaną jedną rentę rodzinną, która w zależności od potrzeb zostanie podzielona w równych częściach.
Podstawa prawna
Art. 65 – 74 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 1998 r. nr 162, poz. 1118)