Nauczyciele przechodzący z wcześniejszej emerytury na powszechną są zaskoczeni ich wysokością. Wcale na tym nie zyskują.
– Są bowiem przekonani, że ZUS popełnił błąd, obliczając ich świadczenie na podstawie kapitału zgromadzonego na koncie emerytalnym. Takie nowe emerytury są przeważnie niższe, zwłaszcza w przypadku osób, które mało zarabiały. Niestety, nie mamy na to wpływu, takie są przepisy – twierdzi Sławomir Broniarz, prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Potwierdza to Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Nauczyciele z prawem do wcześniejszej emerytury na podstawie art. 88 Karty nauczyciela (Dz.U. z 2006 r. nr 97, poz. 674 z późn. zm.) początkowo świadczenie mają liczone na podstawie bardziej korzystnych rozwiązań. Przy ustalaniu jego wysokości uwzględniana jest bowiem część socjalna (24 proc.) liczona na podstawie aktualnej kwoty bazowej. Jednocześnie za każdy rok składkowy zainteresowany otrzymuje po 1,3 proc. podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, a za nieskładkowy doliczane jest po 0,7 proc. podstawy wymiaru. Natomiast po ukończeniu 60 lat w przypadku kobiet nauczycieli oraz 65 lat dla mężczyzn zasady liczenia ulegają zmianie i zastosowanie mają ogólne wytyczne.
W praktyce oznacza to, że do końca tego roku takie osoby tylko 35 proc. nowej emerytury będą mieć liczone na podstawie starych przepisów (z częścią socjalną). Pozostała część, czyli aż 65 proc. świadczenia, będzie ustalona na podstawie zwaloryzowanych składek odprowadzonych na konto emerytalne oraz kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Ta wielkość zaś będzie podzielona przez średnie dalsze trwanie życia dla osób, które osiągnęły powszechny wiek emerytalny.
W latach 2013 – 2014 na nowych zasadach będzie liczone aż 80 proc. świadczenia, a tylko jedna piąta na starych. Od 1 stycznia 2015 r. wszystkie emerytury z tytułu osiągnięcia odpowiedniego wieku będą wyliczane na podstawie faktycznie zgromadzonego kapitału.

Wyjaśnienie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej

W myśl art. 88 ustawy Karta Nauczyciela nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., mogą – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – przejść na emeryturę bez względu na wiek, jeżeli mają 30-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze, zaś nauczyciele szkół, placówek, zakładów specjalnych oraz zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich – 25-letni okres zatrudnienia, w tym 20 lat wykonywania pracy w szczególnym charakterze w szkolnictwie specjalnym.

Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r., zachowują prawo do wymienionej emerytury bez względu na wiek, o ile spełnili podane wyżej warunki wymagane do przyznania tej emerytury w ciągu dziesięciu lat od wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.), tj. do dnia 31 grudnia 2008 r., z wyjątkiem warunku rozwiązania stosunku pracy.

W związku z powyższym do końca 2008 r. powinny były być jedynie spełnione wymogi dotyczące okresu zatrudnienia oraz okresu pracy w charakterze szczególnym. Prawo do tej emerytury przysługuje nauczycielom, jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w funduszu, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na dochody budżetu państwa.

Biorąc powyższe pod uwagę, przy założeniu, że nauczyciel posiada wymagany przepisami staż pracy na dzień 31 grudnia 2008 r. jego świadczenie zostanie obliczone według starych zasad, tj. zgodnie z art. 53 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zgodnie z którym emerytura wynosi:

— 24% kwoty bazowej oraz
— po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
— po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.

Należy zaznaczyć, że obliczenie wysokości emerytury na powyższych zasadach będzie obowiązywało do chwili osiągnięcia powszechnego wieku
emerytalnego. Po ukończeniu 60 lat w przypadku kobiet nauczycieli oraz 65 lat w przypadku mężczyzn nauczycieli świadczenie zostanie obliczone na zasadach
ogólnych. Emerytura zostanie obliczona tzw. metodą mieszaną, jeśli wiek emerytalny został lub zostanie osiągnięty w latach 2009–2013.

Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, która osiągnęła wiek emerytalny w:
— 2009 r. wynosi 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej oraz 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej,
— 2010 r. wynosi 70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej oraz 30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej,
— 2011 r. wynosi 55% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej oraz 45% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej,
— 2012 r. wynosi 35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej oraz 65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej,
— 2013 r. albo 2014 r. będzie wynosić 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej.




Od 1 stycznia 2015 r. emerytura dla osoby, która osiągnie wiek emerytalny, będzie obliczana w całości według nowych zasad. Zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy (kwoty wpłaconych składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału początkowego) przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że z dniem 1 stycznia 2013 r. wejdzie w życie ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 637) podwyższająca wiek emerytalny. Przepisy powołanej ustawy podwyższającej wiek emerytalny nie przewidują zmian przepisów określających zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na wiek, nauczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r. Ponadto pragnę dodać, że organami uprawnionymi do ustalania prawa do świadczenia, badania i oceniania przedłożonych dokumentów są wyłącznie organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwe ze względu na miejsce zamieszkania zainteresowanej osoby.