Sekretarka wójta uważa, że ten stosował wobec niej mobbing. Jako uzasadnienie podaje, że została ukarana upomnieniem, które zostało uchylone przez sąd. Wskazuje także, że za 2014 rok nie otrzymała nagrody rocznej, ponadto bez powiadomienia jej wójt zainstalował kamerę w sekretariacie. Jako zarzut stawia także dokonanie zmian organizacyjnych, w wyniku których została przeniesiona na inne stanowisko pracy. Czy te sytuacje świadczą o stosowaniu mobbingu przez pracodawcę samorządowego?
Wymienione okoliczności nie świadczą, że wójt stosował wobec pracownicy mobbing. Nie zostały spełnione przesłanki, o których mowa w art. 943 par. 2 kodeksu pracy (dalej: k.p.). Zgodnie z tym przepisem mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie, izolowanie lub wyeliminowanie go z zespołu współpracowników.
Ukaranie pracownika karą porządkową mieści się w zakresie kompetencji pracodawcy, który może nałożyć na podwładnego określoną karę lub zrezygnować z jej wymierzenia. Okoliczność uchylenia takiej sankcji przez sąd nie dowodzi stosowania wobec pracownicy mobbingu. Pojęcie mobbingu nie obejmuje bowiem tych zachowań pracodawcy, które są dozwolone prawem. W konsekwencji pracodawca ma prawo korzystać z uprawnień, jakie wynikają z umownego podporządkowania, w szczególności z prawa stosowania kontroli i nadzoru nad wykonywaniem pracy przez pracowników (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 4 lipca 2013 r., sygn. akt III APa 12/13, Lex nr 1369288).
Nawet ewentualna błędna ocena stanu rzeczy dokonana przez pracodawcę i w konsekwencji niesłuszne ukaranie pracownika też nie świadczy o mobbingu. Do jego stwierdzenia konieczne jest ustalenie, że zachowanie miało charakter powtarzalny i było celowo powzięte na szkodę pracownika, tj. z zamiarem bezpośrednim i kierunkowym (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 8 marca 2012 r., sygn. akt III APa 33/11, Lex nr 1238702).
Za mobbing nie można również uznać nieprzyznania pracownicy nagrody rocznej, którą otrzymali pozostali pracownicy. Nagroda ma charakter uznaniowy, zależny od woli pracodawcy, zaś pracownikowi nie przysługuje roszczenie o przyznanie tego świadczenia. Sama okoliczność, że nagrodę otrzymali inni pracownicy, nie świadczy jeszcze o niesprawiedliwym traktowaniu pracownicy, gdyż to świadczenie przyznaje się za wybitne osiągnięcia, nie zaś za normalną pracę i zwykłe wykonywanie swoich obowiązków.
Nie wypełnia też przesłanek mobbingu zainstalowanie kamery bez uprzedniego powiadomienia o tym pracownika. Nie polegało ono bowiem na nękaniu ani na zastraszaniu podległej pracownicy, tym bardziej że o zamontowaniu kamery nie wiedziała. A brak powiadomienia pracownika nie może jednak sam w sobie świadczyć o bezprawności zachowania pracodawcy (wyrok Sądu Okręgowego w Kielcach z 8 grudnia 2014 r., sygn. akt V Pa 192/14, www.orzeczenia.ms.gov.pl). Nie polega bowiem ani na nękaniu, ani na zastraszaniu podległej pracownicy. Zainstalowanie kamery stanowiło natomiast pewną formę kontroli pracy tego pracownika, tego zaś prawa nie można odmówić pracodawcy.
Istota stosunku pracy opiera się na podporządkowaniu pracownika pracodawcy. Wyrazem tego podporządkowania jest m.in. konieczność wykonywania jego poleceń. To pracodawca określa strukturę organizacyjną urzędu, zakres obowiązków indywidualnych pracowników i on również decyduje o obsadzie personalnej konkretnych stanowisk pracy. Konieczność wykonywania przez pracownika poleceń pracodawcy nie dowodzi stosowania wobec niego mobbingu, ponieważ stanowi normalną konsekwencję zatrudnienia w ramach pracowniczego stosunku pracy, charakteryzującego się podporządkowaniem pracownika. Nie jest bowiem rolą podwładnego decydowanie o prawidłowości struktury organizacyjnej urzędu i właściwej obsadzie stanowisk. Niezależnie od wadliwości lub prawidłowości obsady pracodawca musi funkcjonować i w przyjętych ramach organizacyjnych powierzać pracownikom pracę do wykonania. (por. wyrok SN z 10 grudnia 2012 r., sygn. akt I PK 147/12, Lex nr 1308039).
Podstawa prawna
Art. 943 par. 2 i 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.).
Art. 43 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1202).
