Od 1 września 2014 roku wejdzie w życie nowe prawo oświatowe. Zmiany dotyczyć będą m. in. nauczania religii, a w podstawie programowej dla przedszkoli pojawi się język obcy. W tym roku do szkół po raz pierwszy obowiązkowo trafią także sześciolatki.

Nowy rok szkolny 2014/2015 zapowiada się burzliwie dla oświaty - w życie wchodzą kontrowersyjne zmiany, często z rezerwą przyjmowane zarówno przez samych uczniów, jak i rodziców i nauczycieli.

Sześciolatki do szkół

Przede wszystkim - za sprawą ustawy z dnia 30 sierpnia 2013 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2013 poz. 1265) - od początku września do szkół po raz pierwszy obowiązkowo trafi do I klasy szkoły podstawowej połowa rocznika sześciolatków, czyli dzieci urodzone od 1 stycznia do 30 czerwca 2008 roku. Razem z nimi naukę w pierwszej klasie rozpoczną też wszystkie dzieci 7-letnie.

Sześciolatki z drugiego półrocza (urodzone w okresie od 1 lipca do 31 grudnia 2008 r.) również będą mogły rozpocząć spełnianie obowiązku szkolnego, jeśli taka będzie wola ich rodziców. Natomiast we wrześniu 2015 roku obowiązek szkolny ma objąć dzieci 7-letnie, urodzone w okresie 1 lipca-31 grudnia 2008 roku oraz wszystkie dzieci z rocznika 2009 (6-latki).

Czego rodzic sześciolatka może się domagać od dyrektora szkoły>>

Ta jedna z najważniejszych zmian w polskiej oświacie po 1989 roku wywołała wiele kontrowersji i publiczny spór pomiędzy niezadowolonymi rodzicami maluchów a rządem. Pomysł, aby w tej sprawie przeprowadzić referendum, trafił nawet do Sejmu, który jednak dwukrotnie odrzucił wniosek i w efekcie otworzył sześciolatkom drogę do wcześniejszej edukacji.

Liczba uczniów w klasach

Protestujący rodzice obawiali się miedzy innymi tego, że sześcioletnie dzieci nie poradzą sobie wśród starszych rówieśników w przepełnionych klasach.

W nowej ustawie rząd założył więc, że wraz z rozpoczęciem nowego roku szkolnego klasy pierwsze szkoły podstawowej nie będą mogły liczyć więcej niż 25 uczniów. To samo od września 2015 r. będzie dotyczyło również klas drugich, a od września 2016 r. - trzecich.

A może wprost przeciwnie - będzie więcej dzieci w klasach?>>

Ponadto w szkołach, gdzie utworzonych będzie więcej niż jeden oddział klasy pierwszej, dzieci mają być dobierane do poszczególnych oddziałów klasowych według wieku, począwszy od najmłodszych.

Asystent nauczyciela

Nowelizacja daje również możliwość zatrudnienia w szkole podstawowej asystenta nauczyciela prowadzącego zajęcia w klasach I-III oraz asystenta wychowawcy świetlicy. Do ich zadań należeć będzie wspieranie nauczyciela lub osoby niebędącej nauczycielem, prowadzących zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, lub wspieranie wychowawcy świetlicy.

Więcej o zadaniach asystenta przeczytasz tutaj>>

Od asystenta wymagane będzie wykształcenie co najmniej na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole podstawowej oraz przygotowanie pedagogiczne.

Darmowy podręcznik

Rodzicom pierwszaków rząd postanowił pomóc także finansowo. Od września uczniowie pierwszej klasy szkoły podstawowej będą otrzymywać darmowy podręcznik przygotowany przez resort edukacji, a także pomoce edukacyjne w postaci ćwiczeń i podręcznika do języka obcego. Docelowo wyposażenie uczniów klas I–III szkół podstawowych w podręczniki do zajęć z zakresu edukacji polonistycznej, matematycznej, przyrodniczej i społecznej ma zapewniać ministerstwo.

Zobacz, na jakich zasadach uczniowie otrzymają darmowe podręczniki>>

Nowe rozwiązania prawne wprowadzają też dotację celową na wyposażenie szkół w materiały ćwiczeniowe i edukacyjne dla uczniów szkół podstawowych i artystycznych klas I–VI.
Co roku systematycznie kolejne klasy szkół będą objęte tym wsparciem. Docelowo mają to być szkoły podstawowe i gimnazja.

Religia czy etyka?

Od września zacznie też obowiązywać kilka rozporządzeń, mających wpływ na sytuację w szkołach, w tym rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 marca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach (Dz. U. poz. 478).

Rząd nie płaci za podręcznik do religii>>

Dzięki niemu lekcje etyki w szkole (lub religii - na przykład dla dzieci należących do niewielkich liczebnie kościołów lub związków wyznaniowych) będą mogły być organizowane nawet dla jednego ucznia. Rozporządzenie MEN skreśla bowiem przepis, który uzależniał możliwość utworzenia grupy międzyszkolnej lub pozaszkolnego punktu katechetycznego od zgłoszenia co najmniej trzech uczniów.

Uczniowie lub rodzice będą teraz także składać pisemne oświadczenia w sprawie, czy dziecko będzie chodzić na religię, na etykę lub na oba przedmioty jednocześnie. Deklarację w każdym momencie będzie można wycofać.

Nowe ramowe plany nauczania w szkołach artystycznych

Zmianie ulegną również ramowe plany nauczania w szkołach artystycznych.

Tak więc przedmioty ogólnomuzyczne w placówkach muzycznych zostaną połączone, zmniejszono również liczbę godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych artystycznych i ustalono, że będą one prowadzone w mniejszych grupach uczniów. Rozporządzenie wprowadza także nowe specjalności, w tym instrumentalistykę jazzową, wokalistykę estradową, wokalistykę jazzową.

Uelastyczniono też przepisy dotyczące szkół plastycznych, gdzie pojawią się nowe specjalności, taki jak publikacje multimedialne i animacja. Ponadto - podobnie jak w przypadku szkół muzycznych - przewidziano więcej godzin na zajęcia nadobowiązkowe.

Podobne zmiany rozporządzenie wprowadzi w organizacji szkół baletowych.

Podstawa prawna dla powyższych zmian to rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 maja 2014 r. w sprawie ramowych planów nauczania w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (Dz. U. poz. 785) i rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 sierpnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w publicznych szkołach i placówkach artystycznych (Dz. U. poz. 993).

Nowa formuła egzaminu maturalnego

Od września zacznie także obowiązywać rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 kwietnia 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 520).

Zgodnie z nim, maturzysta będzie obowiązkowo zdawał egzamin z jednego przedmiotu dodatkowego. Oprócz tego będzie jeszcze można jeszcze przystąpić do egzaminu z pięciu innych przedmiotów (w sumie więc sześć - tak jak teraz).

Jakie zasady będą obowiązywać na maturze w przyszłym roku>>

W części pisemnej egzamin maturalny z przedmiotów obowiązkowych uczeń będzie zdawał na poziomie podstawowym, a z przedmiotów dodatkowych tylko na poziomie rozszerzonym. W przypadku egzaminu z języków obcych nowożytnych - na poziomie rozszerzonym lub dwujęzycznym.

Ustne egzaminy maturalne nie będą jednak podzielone na poziomy - każdy z nich zdawany będzie na wyższym poziomie.

Nowy sprawdzian szóstoklasisty

Z kolei sprawdzian szóstoklasisty będzie od nowego roku szkolnego składał się z dwóch części, przeprowadzonych w jednym dniu.

Pierwsza sprawdzi wiadomości ucznia z języka polskiego i matematyki oraz umiejętność ich wykorzystania w zadaniach osadzonych w kontekście przyrodniczym lub historycznym. Druga będzie dotyczyła wiadomości i umiejętności ucznia z języka obcego nowożytnego, z którego uczeń miał zajęcia w szkole.

Przedszkolaki rozpoczną naukę języka obcego

Na reformach powinny skorzystać przedszkolaki. Nie tylko dzięki odpływowi sześciolatków do szkół w placówkach dla najmłodszych będzie mniej dzieci, od września będą mogły uczyć się języków obcych w ramach realizacji podstawy programowej - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 maja 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. poz. 803).

Czego rodzic sześciolatka może się domagać od dyrektora szkoły>>

Jednak jeszcze w 2014 roku nauka jeżyka obcego zostanie wprowadzona do przedszkola, o ile decyzję podejmie dyrektor lub osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego. Obowiązek nauki języków obcych dla dzieci pięcioletnich zostanie natomiast wprowadzony od 1 września 2015 r., a dla pozostałych dzieci od 1 września 2017 roku.

Nauczyciele bez podwyżek

Nowy rok szkolny nie zapowiada się natomiast optymistycznie dla nauczycieli. Będzie on bowiem drugim z rzędu, gdy nie otrzymają podwyżek wynagrodzeń.

W życie wejdzie rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 czerwca 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz. U. poz. 922).

W budżecie na 2014 r. kwota bazowa, na podstawie której oblicza się nauczycielskie wynagrodzenie, zostanie utrzymana na poziomie z 1 września 2012 r., czyli 2717,59 zł

Minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli w roku szkolnym 2014/2015 będą więc wynosić:

  • dla nauczyciela stażysty: 2.265 zł;
  • dla nauczyciela kontraktowego: 2.331 zł;
  • dla nauczyciela mianowanego: 2.647 zł;
  • dla nauczyciela dyplomowanego: 3.109 zł.

Co więcej, rząd zamroził też pulę pieniędzy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.