Uczelnie tną wydatki na pensje dla pracowników szkół wyższych. Zamiast podwyżek chcą przyznawać dodatki, unikają też zawierania umów na czas nieokreślony.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) zagwarantowało podwyżki płac na uczelniach od 2013 do 2015 r. o 9,14 proc. W tym roku na ten cel z budżetu państwa przeznaczono ponad 900 mln zł. Resort podwyższył minimalne stawki wynagrodzenia zasadniczego m.in. profesorom, adiunktom, lektorom, instruktorom czy bibliotekarzom.
Budżet 2013: Wynagrodzenia na uniwersytetach wzrosną nawet o 9 proc.
Budżet 2013: Wynagrodzenia na uniwersytetach wzrosną nawet o 9 proc.

Zobacz również
Okazuje się jednak, że obecnie część pracowników uczelni publicznych zarabia więcej, niż wynika z minimalnych stawek zapisanych w rozporządzeniu ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 5 października 2011 r. w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą pracowników zatrudnionych na uczelni publicznej (Dz.U. nr 243, poz. 1447).
– Podwyżki płac miały obejmować nie tylko minimalne wynagrodzenia, lecz także pieniądze z budżetu państwa miały zostać przeznaczone na średni wzrost płac – mówi Janusz Rak, prezes Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Coroczny wzrost pensji może okazać się jednak fikcją. Niektórzy rektorzy, zamiast podnosić pensję zasadniczą, przyznali tylko dodatki.
– To miały być skutki przechodzące na kolejny rok. Jeśli podwyżka będzie uwzględniona jedynie w dodatku, tak się jednak nie stanie – tłumaczy Janusz Rak.
Wyjaśnia, że jeżeli pracownik akademicki zarabia 3 tys. zł, to jeśli co roku przez trzy kolejne lata otrzymywałby po 9,14 proc. podwyżki, jego finalna pensja osiągnęłaby poziom ok. 4 tys. zł. Jeśli rektor zdecyduje, że zarobki będą podnoszone o dodatek w wysokości 9,14 proc., to będzie on liczony każdorazowo od podstawy 3 tys. zł. Jego pensja zasadnicza nie ulegnie zmianie.
Na takie rozwiązanie nie zgadzają się pracownicy szkół wyższych. Dlatego wystąpili do MNiSW o ograniczenie takiego działania. Jednak minister nauki decyzję pozostawia uczelniom.
– To rektor zadecyduje, czy podwyższy podstawę wynagrodzenia, czy przyzna dodatek do pensji – uważa prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego.
Rektorzy, decydując się na przyznanie dodatku zamiast wzrostu wynagrodzenia zasadniczego, chcą się zabezpieczyć przed ewentualnymi kosztami w sytuacji, gdy budżet wstrzymałby dodatkowe środki na ten cel.
– Z dodatku do płacy zawsze można się wycofać, z podwyższenia wynagrodzenia zasadniczego już nie – mówi prof. Waldemar Moska, rektor Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku.
Uczelnie zastanawiają się także, ile konkretnie pieniędzy dostaną na wzrost płac.
– Czy kwota ta będzie wyliczona od minimalnych wynagrodzeń, które są określone w rozporządzeniu, czy od pensji, które płaci obecnie uczelnia swoim pracownikom – wylicza prof. Maria Kopertyńska, prorektor do spraw nauki Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu.
Na razie w ministerstwie trwają prace nad podziałem pieniędzy na podwyżki.
Nauczyciele akademiccy są też zaniepokojeni zmianami w sposobie zatrudniania. Chodzi o zawieranie umów okresowych z kadrą na dziewięć miesięcy, aby nie płacić wynagrodzenia za trzymiesięczną przerwę wakacyjną.
– To jest niedopuszczalne – uważa Krystyna Łybacka, zastępca przewodniczącego sejmowej komisji edukacji, nauki i młodzieży.
Dodaje, że część wykładowców czy lektorów jest namawiana na samozatrudnienie albo angaż w firmie zewnętrznej, tak aby kosztami pracowniczymi nie obciążać szkoły wyższej. – Uczelnie za wszelką cenę szukają oszczędności, ale te rozwiązania nie są zgodne z przepisami – uważa Krystyna Łybacka.