L4 na wypalenie zawodowe? Oficjalnie go nie dostaniesz, ale jest na to sposób

Wypalenie zawodowe dotyka coraz więcej osób, ale polskie prawo wciąż nie uznaje go za podstawę do L4. Istnieją jednak legalne sposoby, aby otrzymać zwolnienie lekarskie i dać sobie czas na regenerację. Sprawdź, co mówią przepisy, jak podejść do wizyty u lekarza i co zrobić, by skutecznie zawalczyć o swoje zdrowie.

Wypalenie zawodowe to coraz poważniejszy problem, z którym zmaga się wielu Polaków. Codzienna presja, chroniczny stres i długie godziny pracy negatywnie wpływają na zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników. Pomimo rosnącej świadomości tego problemu, obecne przepisy nie pozwalają na uzyskanie zwolnienia lekarskiego wyłącznie na podstawie tej diagnozy. Czy istnieje sposób, by legalnie otrzymać L4 na wypalenie zawodowe? Sprawdzamy, co mówią o tym przepisy oraz jakie rozwiązania proponują lekarze.

Wypalenie zawodowe – problem współczesnych pracowników

Zjawisko wypalenia zawodowego staje się coraz bardziej powszechne. Badania wskazują, że Polacy należą do najbardziej zapracowanych narodów w Europie. Według OECD w 2021 roku przeciętny Polak przepracował średnio 1830 godzin rocznie, podczas gdy Niemcy i Brytyjczycy pracowali odpowiednio o 481 i 333 godziny mniej. Taki tryb życia prowadzi do skrajnego zmęczenia, spadku motywacji oraz problemów zdrowotnych.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sklasyfikowała wypalenie zawodowe w ICD-11 jako syndrom związany z zatrudnieniem, ale nie jako jednostkę chorobową. Zjawisko to charakteryzuje się trzema głównymi objawami:

• wyczerpaniem fizycznym i emocjonalnym,
• dystansem wobec pracy i poczuciem braku sensu,
• obniżoną efektywnością i poczuciem niewystarczających kompetencji.

Objawy wypalenia zawodowego – jak je rozpoznać?

Wypalenie zawodowe, choć formalnie nieuznawane za jednostkę chorobową w Polsce, może istotnie wpływać na zdolność do pracy i wydajność zawodową. Przewlekły stres i emocjonalne wyczerpanie prowadzą do osłabienia funkcji poznawczych, w tym zdolności koncentracji, podejmowania decyzji oraz kreatywnego myślenia. Z badań wynika, że osoby dotknięte wypaleniem zawodowym częściej popełniają błędy w pracy, mają trudności w zarządzaniu obowiązkami oraz wykazują wyższy poziom absencji.

Pierwsze symptomy wypalenia mogą być subtelne, ale z czasem narastają i zaczynają negatywnie wpływać na wszystkie aspekty życia. Warto zwrócić uwagę na trzy główne kategorie objawów:

• Fizyczne: przewlekłe zmęczenie, bóle głowy, problemy żołądkowe, nadciśnienie, osłabiona odporność, zaburzenia snu.
• Psychiczne: depresyjny nastrój, uczucie pustki, problemy z koncentracją, niska samoocena, obojętność wobec obowiązków, myśli samobójcze.
• Behawioralne: izolowanie się od bliskich, unikanie obowiązków zawodowych, spadek produktywności, sięganie po używki, drażliwość i agresja.

Więcej na temat przeczytasz w artykule: Masz dość pracy? Sprawdź, czy to wypalenie zawodowe

Czy wypalenie zawodowe może być podstawą do L4?

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami lekarz nie może wystawić zwolnienia lekarskiego wyłącznie na podstawie diagnozy wypalenia zawodowego. ICD-11 klasyfikuje to zjawisko jako syndrom, ale w Polsce wciąż stosuje się ICD-10, w którym nie występuje ono jako osobna jednostka chorobowa. To oznacza, że oficjalnie nie ma podstawy do wystawienia L4 na tę przypadłość.

Jednak istnieje możliwość uzyskania zwolnienia na inne dolegliwości powiązane z wypaleniem zawodowym. Wiele osób dotkniętych tym problemem cierpi na dodatkowe schorzenia, które mogą stanowić podstawę do L4, takie jak:

• depresja,
• zaburzenia lękowe,
• przewlekły stres prowadzący do problemów kardiologicznych (np. nadciśnienia),
• bezsenność.

Lekarz psychiatra lub internista, na podstawie obserwowanych objawów, może wystawić zwolnienie lekarskie, jeśli uzna, że stan zdrowia pacjenta uniemożliwia dalszą pracę. Warto pamiętać, że choroby psychiczne, w tym depresja i zaburzenia lękowe, są w pełni uznawane jako podstawy do L4.

Jak uzyskać L4 na wypalenie zawodowe?

Oto kilka kroków, które mogą pomóc w uzyskaniu L4:

• Umówienie wizyty u psychiatry lub internisty – pamiętajmy, że do psychiatry nie potrzebujemy skierowania (sprawdź, do jakich innych lekarzy nie potrzebujesz skierowania: Bez skierowania do ważnego specjalisty. Będą też nowe porady na NFZ. Wchodzą zmiany w prawie
• Dokładne opisanie objawów – warto przygotować się do wizyty, zapisując swoje objawy, zarówno fizyczne, jak i psychiczne.
• Podkreślenie wpływu na codzienne funkcjonowanie – lekarze częściej wystawiają zwolnienia, jeśli pacjent podkreśla trudności w wykonywaniu podstawowych czynności zawodowych i życiowych.
• Badania dodatkowe – czasami lekarz może skierować pacjenta na dodatkowe badania, np. mierzące poziom kortyzolu, sprawdzające nadciśnienie czy inne oznaki chronicznego stresu.
• Regularne wizyty kontrolne – aby przedłużyć zwolnienie lekarskie, konieczne będą kolejne konsultacje z lekarzem.
• Znalezienie wsparcia terapeutycznego – psychoterapia może pomóc w radzeniu sobie z wypaleniem zawodowym i uniknięciu powrotu problemu w przyszłości.

Ile dni zwolnienia można dostać na wypalenie zawodowe?

Długość zwolnienia lekarskiego zależy od indywidualnej sytuacji pacjenta oraz diagnozy postawionej przez lekarza.

• W przypadku lekkich objawów lekarz może wystawić zwolnienie na kilka dni lub tydzień, aby umożliwić pacjentowi krótką regenerację.
• W cięższych przypadkach, zwłaszcza gdy wypalenie prowadzi do głębokiej depresji, zwolnienie może trwać nawet kilka miesięcy.

Warto pamiętać, że łączny czas L4 w ciągu roku nie może przekroczyć 182 dni, chyba że pacjent ubiega się o świadczenie rehabilitacyjne, które może wydłużyć okres niezdolności do pracy do 12 miesięcy.

Wypalenie zawodowe a zmiany w prawie – czy czeka nas rewolucja?

Kwestia uznania wypalenia zawodowego za jednostkę chorobową i umożliwienia wystawiania L4 jest tematem wielu dyskusji. W niektórych krajach, np. we Francji, problem ten jest traktowany poważniej, a osoby cierpiące na wypalenie zawodowe mogą liczyć na dłuższe zwolnienia lekarskie oraz wsparcie w zakresie zdrowia psychicznego. W Polsce coraz więcej organizacji oraz pracowników domaga się uznania tego problemu i wprowadzenia przepisów pozwalających na uzyskanie zwolnienia lekarskiego na podstawie tej diagnozy.