Subskrybuj nas na Youtube
Od września będą obowiązywać zmiany w przepisach, które utrudnią pacjentom zdobycie recept na niektóre leki. Nowe zasady dotyczą dużej grupy preparatów opioidowych. Ograniczenia mają zwiększyć kontrolę nad przepisywaniem substancji odurzających. Dowiedz się, co dokładnie się zmienia i jak wpłynie to na pacjentów.
Nowe zasady wystawiania recept na leki opioidowe zakłada projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie środków odurzających, substancji psychotropowych, prekursorów kategorii 1 i preparatów zawierających te środki lub substancje skierowany 12 sierpnia do konsultacji publicznych. Konsultacje zaplanowano na 14 dni. Przepisy mają natomiast wejść w życie w trybie pilnym - siedem dni, a nie 14, po publikacji. To oznacza, że już we wrześniu nowe przepisy zaczną obowiązywać. Co konkretnie zmieni się? I jakie będzie to miało znaczenie dla pacjentów?
Nowe zasady wystawiania recept na leki opioidowe. Zmiany od września 2024
Ministerstwo Zdrowia przygotowuje nowe przepisy, które znacząco zmienią sposób wystawiania recept na opioidy. Zmiany mają ograniczyć możliwość zdobywania tych leków przez internet (receptomaty) oraz za pośrednictwem teleporad. Zgodnie z nowymi regulacjami:
- Wystawienie recept na leki takie jak fentanyl, morfina, oksykodon, tramadol, tapentadol i buprenorfina będzie wymagało osobistego zbadania pacjenta przez lekarza.
- Pacjenci będą musieli osobiście zgłaszać się do specjalisty, aby otrzymać receptę na wyżej wymienione substancje.
- Wyjątkiem będą jedynie kontynuacje leczenia, gdzie receptę na opioidy będzie mógł wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) pod warunkiem, że pacjent jest już pod stałą opieką specjalisty. Takie uprawnienia będzie miał: lekarz rodzinny, internista lub pediatra, który ma umowę na świadczenia POZ.
Zmiana przepisów ma ukrócić nadużycia, czyli zdobywanie recept na substancje odurzające bez badania medycznego lub po badaniu prowizorycznym, czyli po wypełnieniu ankiety przez internet.
Leki opioidowe od lekarza rodzinnego. Będą ograniczenia
Zgodnie z nowymi przepisami, większa odpowiedzialność za pacjentów spadnie na lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Nowe regulacje zakładają, że pacjenci przewlekle chorzy, którzy kontynuują leczenie, będą mogli otrzymać receptę na opioidy w formie teleporady u lekarza POZ.
Lekarz POZ nie będzie miał jednak uprawnień do modyfikowania leczenia zaleconego przez specjalistę. W przypadku konieczności zmiany dawki lub leku, pacjent będzie musiał wrócić do specjalisty. Dopiero po zmianie dawki lub preparatu przez lekarza AOS (w poradni specjalistycznej) pacjent będzie mógł wrócić do lekarza rodzinnego, który przepisze leki na nowo ustalonych zasadach.
Eksperci wskazują na konieczność lepszej koordynacji pomiędzy opieką specjalistyczną a POZ, aby uniknąć problemów związanych z ciągłością leczenia.
Problemy z dostępem do opioidów w Polsce
W Polsce dostęp do opioidów od dawna jest problematyczny. Wielu pacjentów nie otrzymuje odpowiedniego leczenia bólu, co wynika z różnych przyczyn. Teraz rodzi się obawa o to, czy konieczność osobistego stawiennictwa w poradniach, aby otrzymać receptę, jeszcze bardziej nie ograniczy tego dostępu. Chodzi zwłaszcza o pacjentów z przewlekłym bólem, którzy mają problem z poruszaniem się lub też mieszkają w miejscowościach odległych od poradni.
W Polsce leki opioidowe są stosowane za mało, co skłoniło Rzecznika Praw Pacjenta do wpisania prawa do leczenia bólu do ustawy o prawach pacjenta.
Zawsze byliśmy straszeni lekami narkotycznymi. Są one w Polsce stanowczo za mało stosowane do tego stopnia, że Rzecznik praw pacjenta uznał, że do ustawy o prawach pacjenta trzeba wpisać prawo pacjenta do leczenia bólu. Jednocześnie pacjenci sami zdobywają substancje o działaniu odurzającym - oceniła Zabielska-Cieciuch w rozmowie z PAP.
Najwięcej - jak zaznaczyła - do poradni opieki podstawowej trafia pacjentów nadużywających tramadol. "W mojej poradni pacjent może zamówić lek stosowany w chorobie przewlekłej przez stronę internetową. Zdarzały się zamówienia na tę substancję osób, które nie są naszymi pacjentami. Mieliśmy też pacjenta, który tego samego dnia zapisał się do ośmiu przychodni w mieście i prosił o receptę z tramalem. Fentanylu w POZ nie używamy. Osoby korzystające np z plastrów z fentalnylem są zwykle pod opieką hospicjum domowego. Po oksykodon zgłaszają się z kolei pacjenci z dyskopatiami, czasem to uzależnione osoby, które wiedzą, co mówić, aby otrzymać skierowanie do poradni leczenia bólu, gdzie mogą liczyć na receptę na refundowany lek" - dodaje.
Leki opioidowe - czym są?
Opioidy to grupa leków, które stosowane są głównie w celu łagodzenia silnych bólów, często w przypadkach chorób przewlekłych. Wśród nich znajdują się substancje takie jak:
- Fentanyl, który jest jednym z najsilniejszych leków przeciwbólowych, stosowanym m.in. w leczeniu bólu nowotworowego.
- Morfina, klasyczny opioid, stosowany w medycynie od lat, przede wszystkim w łagodzeniu bólu pooperacyjnego oraz w przypadku urazów.
- Tramadol, który jest słabszym opioidem, często przepisywanym w przypadkach umiarkowanego bólu.
