Kolejki do lekarzy specjalistów to zmora polskiej opieki zdrowotnej. Do niektórych poradni trzeba czekać kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt miesięcy. Są jednak osoby, których kolejki oczekujących nie obowiązują. Mają one pierwszeństwo w szpitalach i poradniach. Kto znajduje się na liście "uprzywilejowanych"? Okazuje się, że wykaz uprawnionych do leczenia bez kolejki jest całkiem pokaźny. Szczegółowy wykaz zamieszczamy w artykule.
Polscy pacjenci są już przyzwyczajeni, że aby dostać się do specjalisty, trzeba swoje odczekać. Kolejki po porady do specjalistów, na badania oraz na planowe leczenie szpitalne sięgają miesięcy, a czasem nawet - lat. Niektóre osoby mogą jednak ominąć system kolejkowy i uzyskać pomoc w pierwszej kolejności. Na jakich zasadach to się odbywa i kogo kolejki nie dotyczą?
Leczenie poza kolejnością. Na jakich zasadach?
Narodowy Fundusz Zdrowia zaznacza, że korzystanie poza kolejnością z leczenia w szpitalach oraz w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (poradniach specjalistycznych) rządzi się swoimi zasadami. Warto je znać, aby umiejętnie korzystać ze swoich praw:
- szpital lub poradnia leczą "uprzywilejowanych" pacjentów poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonych przez nie list oczekujących
- szpital lub poradnia udzielają świadczeń w dniu zgłoszenia
- w przypadku gdy udzielenie świadczenia nie jest możliwe w dniu zgłoszenia, szpital lub poradnia wyznacza inny termin poza kolejnością przyjęć wynikającą z prowadzonej przez niego listy oczekujących. Nie dotyczy to szpitalnych oddziałów ratunkowych — w tym wypadku o kolejności decyduje stan pacjenta (pierwszeństwo mają osoby w stanie zagrożenia życia i zdrowia, o triażu decyduje lekarz).
- świadczenie z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej nie może być udzielone w terminie późniejszym niż w ciągu 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia
- osoby uprawnione korzystają ze świadczeń opieki zdrowotnej po okazaniu właściwego dokumentu potwierdzającego uprawnienia.
Bez kolejki do lekarza 2023. Kto ma pierwszeństwo? [LISTA UPRAWNIONYCH]
- Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu
- Dawcy krwi, którzy oddali co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19 w czasie stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii, czyli od 14 marca 2020 r. (od 26.01.2021)
- Inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci
- Uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani, których ustalony uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30% (od 11.10.2019)
- Kobiety w ciąży (od 01.01.2017)
- Osoby do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężki i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (od 01.01.2017)
- Działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych (od 31.08.2017)
- Osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby (od 01.07.2018)
- Osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (od 30.10.2018)
- Żołnierze zastępczej służby wojskowej
- Cywilne niewidome ofiary działań wojennych
- Żołnierze zawodowi w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)
- Żołnierze pełniący terytorialną służbę wojskową w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)
Osoby wpisane na krajowe listy osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów, zgodnie z przepisami o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (art. 24) korzystają poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie przeszczepów.
Dawcy Przeszczepu mają prawo do korzystania poza kolejnością z ambulatoryjnej opieki zdrowotnej.
Kolejki do lekarzy. Gdzie znaleźć najkrótszy termin?
Gdzie możemy sprawdzić, jakie kolejki obowiązują do poszczególnych poradni czy oddziałów szpitalnych? Nie musimy już dzwonić do wszystkich gabinetów w okolicy, aby znaleźć najkrótszy termin kolejki. Są na to prostsze metody: wyszukiwarka internetowa i infolinia.
Informator o terminach leczenia
Informator o terminach leczenia możemy znaleźć na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia: terminyleczenia.nfz.gov.pl. Jest to internetowa wyszukiwarka. Pamiętajmy, że wykaz placówek opieki zdrowotnej na tej stronie nie obejmuje szpitali czy poradni, które nie mają podpisanej umowy z funduszem (a więc takich, które leczą wyłącznie prywatnie).
W informatorze o kolejkach na stronie NFZ znajdziemy placówki z całego kraju pogrupowane według województw. Możemy wybrać z listy świadczeń takie, które nas interesują (np. poradnię kardiologiczną). Określamy też, czy szukamy terminów dla przypadków pilnych bądź stabilnych (na skierowaniu powinniśmy mieć adnotację PILNE, jeśli kwalifikujemy się do szybszego leczenia).
Po wybraniu odpowiednich parametrów, ukazuje nam się lista placówek z najszybszymi możliwymi terminami przyjęć. Uwaga! Choć placówki mają obowiązek aktualizacji terminów, to zdarza się, że daty zapisu w kolejkach mogą ulec zmianie. Należy je więc traktować bardziej orientacyjnie. Nadal najpewniejszym źródłem wiedzy jest tradycyjny telefon (lub wizyta osobista) w rejestracji.
Infolinia NFZ
Aby dowiedzieć się, jaki jest najkrótszy termin do lekarza specjalisty, możemy też zadzwonić na specjalną Infolinię NFZ pod numerem 800 190 590. Jest ona czynna 24 godziny na dobę, siedem dni w tygodniu.
Oprócz danych o terminie leczenia uzyskamy tu też informację o nocnej i świątecznej opiece lekarskiej, najbliższym SOR oraz aptece, w której znajdziemy swój lek. Pracownicy infolinii porozumiewają się także w języku angielskim, ukraińskim i rosyjskim.
Kolejki do lekarzy. Gdzie jest najwięcej chętnych?
Według danych ze sprawozdania NFZ za I kwartał 2023 r., w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej najwięcej osób („przypadek stabilny”) oczekiwało do specjalistów poradniach:
- okulistycznej (452 481 osób)
- stomatologicznej (324 575 osób)
- neurologicznej (268 367 osób)
- kardiologicznej (203 259 osób)
- otorynolaryngologicznej (188 516 osób).
W przypadku szpitali, najwięcej pacjentów „stabilnych” oczekiwało na przyjęcie do oddziałów:
- otorynolaryngologicznego (84 309 osób)
- chirurgii urazowo-ortopedycznej (81 526 osób)
- chirurgicznego ogólnego (66 081 osób)
- neurochirurgicznego (31 275 osób)
- położniczo-ginekologicznego (25 463 osoby).
Rekordowo dużo osób czeka na fizjoterapię ambulatoryjną (738 695 osób), a w dalszej kolejności - na rezonans magnetyczny (209 159 osób) i kolonoskopię (139 165 osób).
Pierwszeństwo w aptece. Kto może kupić leki poza kolejką? [LISTA]
Na koniec ważna informacja. Pacjenci mają prawo do korzystania poza kolejnością także z usług farmaceutycznych. Warto o tym pamiętać, kiedy stoimy w długiej kolejce do aptecznego okienka po leki. Kto może być obsłużony poza kolejnością w aptekach?
Poniżej prezentujemy listę osób uprawnionych:
- Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu
- Dawcy krwi, którzy oddali co najmniej 3 donacje krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19 w czasie stanu zagrożenia epidemiologicznego lub stanu epidemii, czyli od 14 marca 2020 r. (od 26.01.2021)
- Inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci
- Uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani, których ustalony uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30% (od 11.10.2019)
- Kobiety w ciąży (od 1.01.2017)
- Osoby do 18 r.ż., u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (od 1.01.2017)
- Działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych (od 31.08.2017)
- Osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniem konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby (od 01.07.2018)
- Osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (od 30.10.2018)
- Żołnierze zastępczej służby wojskowej
- Cywilne niewidome ofiary działań wojennych
- Żołnierze zawodowi w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)
- Żołnierze pełniący terytorialną służbę wojskową w przypadku korzystania ze świadczeń w podmiotach leczniczych, dla których podmiotem tworzącym jest Minister Obrony Narodowej, oraz przez niego nadzorowanych (od 23.04.2022)