5 rzeczy, o które warto zadbać, aby urodzić dziecko bez bólu

Podczas porodu każda kobieta ma prawo do znieczulenia, o ile nie ma przeciwwskazań medycznych. Szpital nie może pobierać dodatkowej opłaty za tę usługę

Czy znieczulenie można zastosować na życzenie

Jestem w zaawansowanej ciąży i wkrótce urodzę pierwsze dziecko. W szpitalu, który znajduje się najbliżej mojego miejsca zamieszkania, rodzącym odmawia się znieczulenia. Czy mogę domagać się porodu bez bólu?

TAK

Wszystkie pacjentki mają prawo do bezpiecznych i humanitarnych warunków porodu. Lekarze na porodówkach muszą bowiem stosować się do standardów postępowania ustalonych przez ministra zdrowia. Mają m.in. obowiązek uśmierzania bólu kobiety podczas porodu. Przepisy dopuszczają wiele sposobów (m.in. masaż relaksacyjny, okłady lub akupresurę). Jedną z nich jest również znieczulenie zewnątrzoponowe. Lekarz powinien przedstawić rodzącej pełną informację o wszystkich metodach łagodzenia bólu porodowego, jakie są dostępne w placówce medycznej. To on wprawdzie decyduje o wyborze najwłaściwszej dla danej pacjentki, ale po uzgodnieniu z samą zainteresowaną. Powinien przy tym uszanować wolę rodzącej, jeśli domaga się ona znieczulenia. Do niedawna wiele placówek medycznych oferowało je tylko nielicznym rodzącym, twierdząc, że jest ono zasadne tylko wtedy, gdy występują do tego wskazania medyczne. Ograniczenia wynikały stąd, że NFZ szpitalom nie płacił za znieczulanie porodów. Sytuacja zmieniła się w lipcu 2015 r. Od tego czasu jest ono usługą ponadstandardową, odrębnie finansowaną przez fundusz. Z komunikatu ministra zdrowia z 5 sierpnia 2015 r. wynika, że prawo do znieczulenia ma każda rodząca kobieta – o ile nie ma ku temu przeciwskazań zdrowotnych, tzn. nie jest np. uczulona na lek znieczulający (jego podanie mogłoby prowadzić do zaburzenia przebiegu porodu). Zatem tylko przeszkody natury medycznej do zastosowania znieczulenia zewnątrzoponowego mogą być podstawą odmowy udzielenia tego świadczenia.

Podstawa prawna

Rozporządzenie ministra zdrowia z 20 września 2012 r. w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznym połogu oraz opieki nad noworodkiem (Dz.U. z 2012 r. poz. 1100 ze zm.).

Zarządzenie prezesa NFZ nr 34/2015/DSOZ z 30 czerwca 2015 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: leczenie szpitalne (opublikowane www.nfz.gov.pl).

Czy za uśmierzenie bólu trzeba płacić

Córka niedawno urodziła. Odbyło się to ze znieczuleniem, ale za wykonanie tej dodatkowej usługi, szpital – mimo że jest placówką publiczną i ma kontrakt z NFZ – pobrał od niej opłatę. Czy miał do tego prawo?

NIE

Szpital, który oferuje porody w ramach umowy z NFZ, nie może pobierać opłat za znieczulenie porodu, ponieważ otrzymuje za to świadczenie zapłatę z funduszu. Żądanie pieniędzy od pacjentek jest więc łamaniem prawa. Zgodni w tej kwestii są Ministerstwo Zdrowia, Najwyższa Izba Kontroli, NFZ i rzecznik praw pacjenta (RPP). Osoby, od których taka opłata została pobrana, powinny domagać się od szpitala jej zwrotu. O żądaniu zapłaty należy też poinformować NFZ i RPP, składając skargę przeciw szpitalowi na piśmie.

Ciąża i połóg pod specnadzorem. NFZ przyzna ekstrapremie dla opiekujących się przyszłą mamą

Podstawa prawna

Zarządzenie 34/2015/DSOZ prezesa NFZ z 30 czerwca 2015 r. zmieniające zarządzenie w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju: lecznictwo szpitalne (opublikowane www.nfz.gov.pl).

Czy placówka bez kadry nie udzieli świadczenia

Od niedawna jestem mamą. Szpital, w którym dziecko przyszło na świat, reklamował się jako placówka oferująca znieczulenia przy porodzie. Jednak w praktyce go nie otrzymałam, bo zabrakło anestezjologa do wykonania procedury. Czy porodówka miała prawo do odmowy z tego powodu?

NIE

Pacjentki mogą być pozbawione znieczulenia tylko ze względów medycznych. Powodem odmowy nie mogą być natomiast względy finansowe (np. brak opłacalności danej procedury) ani organizacyjne (brak dostatecznej liczby anestezjologów). Znieczulenie zewnątrzoponowe porodu jest bowiem finansowane ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Od lipca 2015 r. szpitale otrzymują od NFZ dodatkową zapłatę za to świadczenie. Fundusz płaci im (oprócz kosztu samej procedury) około 416 zł za każde znieczulenie. Jedyny warunek, jaki stawia NFZ, to że poród musi się odbyć drogami natury. W praktyce z dostępnością tej usługi bywa różnie, ponieważ w niektórych placówkach brakuje anestezjologów. To nie jest jednak problem pacjentki, lecz błąd organizacyjny szpitala. Część placówek podaje, że oferują tę ponadstandardową usługę rodzącym, a w rzeczywistości jest ona dostępna tylko wówczas, gdy anestezjolog nie jest potrzebny na bloku operacyjnym lub na oddziale intensywnej terapii. Jednak są też porodówki, w których znieczulenie jest standardem. Przed dokonaniem wyboru miejsca porodu warto więc sprawdzić, jaka jest w nim rzeczywista dostępność znieczulenia dla rodzących kobiet.

Podstawa prawna

Czy odmowę znieczulenia można podważyć

W jedynej porodówce, jaka znajduje się w moim mieście, rutynowo nie stosuje się znieczulenia do porodu. Lekarz zawsze mówi pacjentkom to samo, że nie ma wskazań medycznych do jego zastosowania. Czy opinię specjalisty można w jakiś sposób zweryfikować?

TAK

Jeżeli lekarz odmawia podania znieczulenia twierdząc, że nie ma ku temu wskazań, pacjentka może żądać, aby zasięgnął opinii innego lekarza. To jedno z podstawowych praw pacjenta. Lekarz może odmówić uczynienia zadość temu żądaniu tylko wtedy, gdy uzna je za bezzasadne. Powinien jednak odnotować w dokumentacji medycznej pacjentki jej żądanie, a także ewentualną odmowę konsultacji z innym specjalistą. Pacjentka ma prawo domagać się, aby w jej dokumentacji została odnotowana odmowa podania znieczulenia, zwłaszcza że lekarz musi wtedy podać dokładną jej przyczynę.

Podstawa prawna

Art. 6 ust. 3, 4, 5 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U. z 2009 r. nr 52, poz. 417 ze zm.).

Czy lecznica może odpowiadać finansowo

Mój poród był wyjątkowo ciężki i traumatyczny. Nie podano mi znieczulenia, mimo wielokrotnych próśb. Czy mogę skierować roszczenie przeciw szpitalowi, w którym przyszło na świat moje dziecko?

TAK

Pacjentka w takiej sytuacji może wystąpić przeciw placówce medycznej z roszczeniem o zadośćuczynienie. Jego celem jest rekompensata poniesionych strat niematerialnych (moralnych) w wyniku odbytego leczenia, takich jak rozstrój zdrowia i związanych z nim cierpień fizycznych lub psychicznych. Sąd może przyznać rekompensatę na podstawie kodeksu cywilnego. Na pacjentce będzie ciążył obowiązek wykazania, że szpital lub lekarz ponosi winę za działania, które wywołały u niej określoną szkodę.

Podstawa prawna

Art. 448 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tj. Dz.U. z 2014 r. poz. 121 ze zm.).