Od 3 tys. do 100 tys. zł – w zależności od konsekwencji. Na takie kwoty mogą liczyć osoby, które dotknęły niepożądane odczyny poszczepienne (tzw. NOP-y). Sejm na ostatnim posiedzeniu przyjął przepisy tworzące Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych.
Przypomnijmy, chodzi o ustawę o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw autorstwa posłów parlamentarnej większości (rządowy projekt dotyczący tej kwestii od sierpnia nie doczekał się pierwszego czytania). Przeszła ona przez Sejm w błyskawicznym trybie – 2 grudnia nadano numer druku, 8 grudnia doszło do jej pierwszego czytania, a następnego dnia znaczącą większością uchwalono.
Ustawa reguluje mechanizm dochodzenia roszczeń za NOP-y występujące po wszystkich obowiązkowych szczepieniach ochronnych wynikających z tzw. kalendarza szczepień, nieobowiązkowych szczepień akcyjnych przeprowadzanych w przypadku epidemii (czyli m.in. na COVID-19) oraz szczepień, które mogą być wprowadzone w stanie epidemii, zgodnie z przepisami ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 2069).
Wysokość świadczenia kompensacyjnego zależeć będzie od konsekwencji NOP-u. Co istotne, będzie ono jednak dotyczyć wyłącznie odczynów poszczepiennych uwzględnionych w Charakterystyce Produktu Leczniczego. Regulacja nie przewiduje konkretnej kwoty w przypadku śmierci pacjenta (100 tys. zł dotyczy hospitalizacji z powodu NOP przez okres dłuższy niż 120 dni). Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska tłumaczył, że w takich przypadkach właściwą drogą jest postępowanie sądowe. Zastrzegł przy tym, że z danych uzyskanych z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Instytutu Badawczego wynika, że w ostatnich 10 latach nie doszło do żadnego zgonu z powodu NOP po obowiązkowym szczepieniu.
Regulacja zakłada szczególną drogę dochodzenia wypłaty świadczenia kompensacyjnego przed Rzecznikiem Praw Pacjenta. Będzie ono jednoinstancyjne, zakończone wydaniem decyzji administracyjnej. Ustawa przewiduje, że złożenie wniosku o jego wypłatę będzie związane z koniecznością uiszczenia opłaty w wysokości 200 zł, która w przypadku przyznania świadczenia będzie zwracana. W trakcie debaty sejmowej podkreślano, że kwota ta – zwłaszcza w przypadku rencistów i emerytów – może być zaporowa, jednak regulację utrzymano. Przedstawiciel rządu tłumaczył, że jest to niezbędne, by biuro rzecznika nie zostało sparaliżowane dużą liczbą niezasadnych wniosków. Co istotne, udało się to, co w trakcie konsultacji projektu ustawy o jakości w ochronie zdrowia było krytykowane przez resort – dysponentem środków znajdujących się na Funduszu będzie RPP.
Świadczenie kompensacyjne nie będzie wypłacane w przypadku przyznania wcześniej odszkodowania lub zadośćuczynienia przez sąd. Jednakże – pieniądze przyznane przez rzecznika będą zaliczać się na poczet odszkodowania lub zadośćuczynienia dochodzonego później przed sądem.
Każdego roku w Polsce rejestrowanych jest 2–3,5 tys. NOP. Zdarza się to średnio raz na 10 tys. podanych dawek szczepionki. W 2020 r. zarejestrowano 1929 NOP, w tym 5 przypadków ciężkich. W przypadku szczepień przeciwko COVID-19 od 28 grudnia 2020 r. do 27 kwietnia 2021 r. odnotowano 3467 NOP, w tym 112 osób było podanych hospitalizacji; u 28 osób wystąpił wstrząs anafilaktyczny bez konieczności hospitalizacji. Autorzy projektu ustawy szacują na podstawie dotychczasowych doświadczeń i poziomu wyszczepienia – że do końca roku wśród zgłoszonych NOP zostanie przekazana informacja o wystąpieniu 470 hospitalizacji. U 118 osób wystąpi wstrząs anafilaktyczny bez konieczności przewiezienia do szpitala, u 30 osób będzie wymagana hospitalizacja krótsza niż 14 dni, dziewięć osób będzie hospitalizowanych powyżej 14 dni, a pięć osób – powyżej 30 dni. To pozwala założyć, że koszt wypłacanych świadczeń wyniesie ponad 5,2 mln zł, a uwzględniając niedoszacowane świadczenia w zakresie hospitalizacji o nieznanej liczbie dni (210 przypadków) – dodatkowo 4,2 mln zł.
Etap legislacyjny
Ustawa przyjęta przez Sejm
