Nowa grupa pacjentów zyska prawo do leczenia bez kolejki. Zmiany w systemie NFZ coraz bliżej

Zmiana, nad którą pracuje rząd, ma jeden cel – skrót do pomocy tam, gdzie liczy się czas i zdrowie. W praktyce oznacza to, że coraz więcej osób będzie mogło trafić do lekarza, specjalisty czy szpitala bez długiego oczekiwania w kolejce.

NFZ. Na czym polega prawo do wizyty u lekarza „poza kolejnością”?

Prawo do leczenia „poza kolejnością” oznacza, że pacjent uprawniony nie jest umieszczany na standardowej liście oczekujących i ma pierwszeństwo przy rejestracji do świadczeń zdrowotnych – w POZ, AOS lub w szpitalu. Zgodnie z art. 47c ustawy o świadczeniach zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych świadczeniodawca udziela takich świadczeń w dniu zgłoszenia lub, gdy to niemożliwe, w terminie możliwie szybkim.

W przypadku AOS termin nie później niż 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia dla pacjenta uprawnionego. Prawo to obejmuje m.in.: świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej, ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, hospitalizację oraz – w aptekach – usługi farmaceutyczne.

W praktyce oznacza to m.in.:

• przy rejestracji do poradni specjalistycznej nie musisz być wpisany na zwykłą listę oczekujących, jeśli spełniasz warunki;
• placówka ma obowiązek przyjąć Cię w pierwszym możliwym terminie, poza wpływem na listę oczekujących;
• jeśli świadczenie nie może być udzielone w dniu zgłoszenia – termin musi być ustalony jako „poza kolejnością” (czyli nie taki sam jak dla osób standardowych oczekujących).

Nowa grupa pacjentów zyska pierwszeństwo do lekarza – ważna decyzja rządu

Rząd zapowiedział kolejne rozszerzenie listy uprawnionych. Wiceministra rodziny Aleksandra Gajewska zapowiedziała, że przywilej korzystania z opieki zdrowotnej bez kolejek obejmie również dzieci przysposobione. To efekt prac nad nowelizacją ustawy o pieczy zastępczej i adopcji.

To nie tylko zmiana w ustawie. To gest w stronę dzieci, które często doświadczyły trudnych historii, a dziś mają szansę na bezpieczniejsze, zdrowsze dorastanie. Resort tłumaczy, że każda poprawka w tym obszarze ma realny wpływ na życie rodzin – a szybki dostęp do lekarza jest jednym z fundamentów bezpieczeństwa dziecka.

Jak wygląda leczenie bez kolejki w POZ, u specjalistów i w szpitalach

Obsługa w POZ, AOS i szpitalu

• W poradni POZ: osoba uprawniona zgłasza się i wskazuje swoje prawo; placówka powinna zapewnić termin możliwie szybki, poza zwykłą listą oczekujących.
• W AOS (poradnia specjalistyczna): jeżeli pacjent uprawniony zgłasza się po raz pierwszy – w ciągu dnia lub maksymalnie w ciągu 7 dni roboczych powinien być przyjęty.
• W szpitalu: uprawniony pacjent nie musi być wpisany na standardową listę oczekujących; placówka ma obowiązek przyjęcia go poza kolejką lub w następnym możliwym terminie.

Ograniczenia i wyjątki

• Prawo nie znosi konieczności posiadania skierowania jeśli jest wymagane przez przepisy dla danego rodzaju świadczenia (np. badania diagnostyczne, rehabilitacja).
• Nie oznacza wizyty „od ręki” w każdej sytuacji – jeśli placówka nie może przyjąć w dniu zgłoszenia, obowiązuje alternatywny termin poza kolejnością.
• Nowe grupy (jak dzieci przysposobione) mogą wymagać wejścia w życie odpowiedniej ustawy i publikacji w Dzienniku Ustaw, a więc może być okres „między” ogłoszeniem a pełną realizacją.
• Uprawnienie nie jest równoznaczne z wyborem dowolnego lekarza czy placówki poza kontraktem NFZ – nadal obowiązują warunki kontraktowe i organizacyjne placówki.

Kto już teraz może leczyć się bez kolejki na NFZ – pełna lista uprawnionych 2025

Prawo do świadczeń medycznych na NFZ bez czekania w kolejce przysługuje dziś kilku grupom. To m.in.

• kobiety w ciąży,
• osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności,
• zasłużeni honorowi dawcy krwi i przeszczepów,
• kombatanci, inwalidzi wojenni oraz weterani poszkodowani.
• osoby do 18. roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie lub nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, powstałą w okresie prenatalnym lub podczas porodu.

Wkrótce do tej listy mają dołączyć dzieci przysposobione – co będzie znaczącym wsparciem dla rodzin adopcyjnych i zastępczych.

Tabela: Kto ma prawo do świadczeń poza kolejnością

Kolejki do lekarza. Od kiedy zmiany i jak będą wdrażane

Resort rodziny prowadzi prace legislacyjne nad nowelizacją ustawy o pieczy zastępczej i adopcji. Zmiana zostanie wprowadzona po publikacji w Dzienniku Ustaw – wtedy dzieci przysposobione uzyskają oficjalne prawo do świadczeń zdrowotnych poza kolejnością.

Do tego czasu obowiązują dotychczasowe przepisy, a placówki medyczne muszą nadal zapewniać pierwszeństwo osobom już uprawnionym. NFZ przypomina, że każda jednostka powinna mieć w widocznym miejscu informację o tym, kto może korzystać z wizyt i badań w trybie priorytetowym.

Podstawa prawna i dokumenty

• Ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (art. 47c).
• Ustawa z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”.
• Ustawa z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (projekt nowelizacji dotyczy dzieci przysposobionych).