Powiat nie może zwiększyć stawki za wydłużone godziny pracy apteki w nocy

W myśl art. 94 ust. 1 prawa farmaceutycznego (dalej: p.f.) rozkład godzin pracy aptek ogólnodostępnych znajdujących się na terenie powiatu musi być dostosowany do potrzeb ludności tego powiatu i pozwalać na realizację przez te apteki zadań określonych w art. 87 ust. 2 p.f., w szczególności przez pełnienie dyżurów w dni wolne od pracy oraz w porze nocnej. Przy czym przepis ten nie dotyczy powiatu mającego swoją siedzibę w sąsiadującym mieście na prawach powiatu.

Z kolei zgodnie z art. 94 ust. 3 p.f. w przypadku gdy praca aptek ogólnodostępnych na terenie powiatu, którego siedzibą jest miasto liczące nie więcej niż 40 tys. mieszkańców, nie gwarantuje zaspokojenia potrzeb ludności w porze nocnej oraz w dni wolne od pracy, zarząd powiatu – w drodze uchwały – wyznacza aptekę ogólnodostępną do pełnienia takich dyżurów. Uchwała jest wydawana na okres jednego roku kalendarzowego i określa dni oraz godziny pełnienia dyżurów przez aptekę ogólnodostępną prowadzoną przez określonego przedsiębiorcę.

Zasady finansowania dyżurów farmaceutów

W art. 94 ust. 13 p.f. postanowiono, że „pełnienie dyżurów na podstawie uchwały, o której mowa w ust. 3, przez aptekę ogólnodostępną podlega finansowaniu ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia, z wyjątkiem pełnienia ich w zakresie godzinowym rozszerzonym zgodnie z ust. 9 pkt 3 lit. b – w takim przypadku powiat finansuje, z własnych środków, pełnienie tych dyżurów w zakresie wykraczającym ponad zakres godzinowy wynikający z art. 2 pkt 7³ lub 7⁴.

Ten ostatni przepis nawiązuje więc do pewnej fakultatywnej możliwości, a mianowicie finansowania apteki w rozszerzonym zakresie godzin, czyli ponad godziny finansowane z NFZ. Jednak podstawowy zakres godziny wyznacza art. 2 pkt 7³ i 7⁴, które odnoszą się do dyżuru w dzień wolny od pracy oraz dyżuru w porze nocnej. Z tych regulacji wynika z kolei, że:

• dyżurem w dzień wolny od pracy – jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną w dniach, o których mowa w art. 1 lub art. 1a ust. 1 ustawy z 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy, bez przerwy przez kolejne cztery godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 10.00 a 18.00;
• dyżurem w porze nocnej – jest dyżur pełniony przez aptekę ogólnodostępną bez przerwy przez kolejne dwie godziny zegarowe w przedziale czasowym między godzinami 19.00 a 23.00.

Wysokość wynagrodzenia za dyżur apteki określa art. 94 ust. 14 p.f. Zgodnie z tym przepisem: „finansowanie dyżurów aptek ogólnodostępnych, o których mowa w ust. 13, ma postać wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie stanowiącej równowartość 3,5 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę, określonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, w przeliczeniu na jedną godzinę faktycznie przeprowadzonego dyżuru”. Ten ostatni przepis jednak nie wskazuje, czy jest to stawka za dyżury finansowane przez NFZ, czy przez powiat w ramach rozszerzonych godzin.

Jedna stawka

Zdaniem RIO z przywołanych wyżej przepisów wynika, że ustawodawca zastosował ogólne odesłanie do sposobu finansowania dyżurów aptek ogólnodostępnych w postaci wynagrodzenia ryczałtowego – bez względu na to – w jakim zakresie godzinowym dyżury aptek są realizowane.

Zatem w ocenie Izby wynagrodzenie wskazane w art. 94 ust. 14 p.f. ma zastosowanie do rozliczeń z aptekami zarówno za godziny, które finansuje NFZ, jak i za te dodatkowe godziny, które finansuje powiat. „Świadczy o tym konstrukcja przepisu art. 94 ust. 14 p.f., gdzie nie ograniczono finansowania dyżurów aptek ogólnodostępnych (poprzez ww. wynagrodzenie ryczałtowe) tylko do przypadków dyżurów realizowanych w warunkach uchwały podjętej na podstawie art. 94 ust. 3 ustawy” – podkreśliła RIO.

W ocenie izby „intencją ustawodawcy było zapewnienie jednolitego sposobu wynagradzania dyżurów aptek ogólnodostępnych, niezależnie od tego, czy wykonują to zadanie w szerszym, czy tylko w ustawowym zakresie godzinowym (art. 2 pkt 7³ lub 7⁴ ww. ustawy)”.

Rada nie podwyższy w uchwale

Izba podkreśliła, że nie ma przesłanek, aby organ stanowiący (rada powiatu) podejmował decyzję w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia za dodatkowe godziny. „Skoro bowiem punktem odniesienia jest określony ustawowo sposób finansowania ww. wynagrodzenia, to rada powiatu nie ma kompetencji do kształtowania tego zakresu przedmiotowego w ramach uchwały” – zaznaczyła RIO. Dodano, że organ wykonawczy powiatu w ramach posiadanych uprawnień określonych przepisami, w tym art. 32 ust. 2 pkt 3 i 4 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym – jest władny zrealizować powyższy wydatek. ©℗