Jest wzór kwestionariusza dla służb interweniujących, gdy występuje przemoc

Siedem stron liczy specjalny formularz, którego wypełnienie ma pomóc w ocenie, czy celowe jest zastosowanie przepisów dotyczących zabrania dziecka rodzicom lub opiekunom stosującym przemoc.

Jego wzór został określony w skierowanym do konsultacji projekcie rozporządzenia Rady Ministrów, które ma wprowadzić kwestionariusz szacowania ryzyka zagrożenia dla życia lub zdrowia dziecka, służący stwierdzeniu zasadności zapewnienia dziecku ochrony w związku z przemocą domową. Będzie on wykorzystywany w trakcie interwencji przewidzianej w art. 12a ustawy z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy domowej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1673).

Uprawnienia pracownika socjalnego i służb

Zgodnie z nim pracownik socjalny może wspólnie z funkcjonariuszem policji oraz przedstawicielem służby zdrowia (lekarzem, pielęgniarką lub ratownikiem medycznym) podjąć decyzję o zabraniu dziecka i umieszczeniu go u najbliższej rodziny lub w pieczy zastępczej, a przesłanką do takiego działania jest podejrzenie stosowania wobec niego przemocy przez rodziców lub opiekunów. Następnie o przeprowadzanej interwencji jest powiadamiany sąd rodzinny, który podejmuje dalsze rozstrzygnięcia w sprawie krzywdzonego dziecka. Natomiast w wyniku nowelizacji przepisów ustawy antyprzemocowej do opisanej w art. 12a procedury postępowania przez służby społeczne został dodany dodatkowy element, a mianowicie wypełnienie wspomnianego kwestionariusza, który co do zasady ma pomagać im w ocenie sytuacji dziecka i podjęciu właściwej decyzji.

Formularz, który stanowi załącznik do projektu rozporządzenia, liczy siedem stron. Jego główną częścią są cztery tabele. W pierwszej są wpisywane dane dziecka lub dzieci doznających przemocy domowej, w drugiej – osób, które ją stosują, a w trzeciej są zaznaczane dodatkowe informacje na temat sprawców, m.in. czy toczyło się wobec nich postępowanie karne o przestępstwa z użyciem przemocy, wykorzystanie seksualne lub znęcanie się. Z kolei czwarta, ostatnia tabela to właściwa ocena ryzyka dla zagrożenia życia lub zdrowia dziecka, która zawiera 13 pytań. Wśród nich są pytania o to, czy istnieje podejrzenie, że dziecko doznaje przemocy fizycznej, czy na jego ciele są widoczne ślady po jej stosowaniu i czy doszło do naruszenia jego sfery seksualnej. W tabeli są też pytania o inne rodzaje przemocy oraz o to, czy w trakcie interwencji sprawca przemocy jest agresywny. Na końcu formularza znajdują się zaś rubryki, w których należy wskazać, jaka decyzja została podjęta, oraz podać informacje na temat osób realizujących procedurę z art. 12a ustawy (ich dane, stopień służbowy oraz miejsce zatrudnienia).

Kwestionariusz pozwoli nie tylko ocenić ryzyko

– Wzór kwestionariusza jest krótki, napisany prostym i zrozumiałym językiem. Co istotne, już na samym jego początku jest podkreślone, że w pierwszej kolejności należy zastosować środki ochrony izolujące osoby doświadczające przemocy od jej sprawców. Została w nim też umieszczona informacja o wypełnianiu Niebieskiej karty, bo obecnie często zdarza się, że gdy przeprowadzana jest interwencja z art. 12a ustawy, to nie jest ona zakładana – mówi dr Grzegorz Wrona, adwokat, przewodniczący działającego przy Ministerstwie Sprawiedliwości zespołu ds. analizy zdarzeń, na skutek których małoletni poniósł śmierć lub doznał ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

Dodaje przy tym, że proponowana w projekcie wersja kwestionariusza powinna lepiej sprawdzać się w praktyce niż jego pierwsza propozycja, która do konsultacji została skierowana w ubiegłym roku i wzbudziła sporo uwag. ©℗