Unia Metropolii Polskich (UMP) proponuje zmiany w przepisach, które mają usprawnić działalność ośrodków pomocy społecznej (OPS-ów) oraz obniżyć koszty związane z realizowanymi przez nie zadaniami

Propozycje zmian znalazły się w piśmie, które organizacja skierowała do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST).

Ujednolicić przepisy i ograniczyć sprawozdawczość

Jedna z takich zmian dotyczy korzystania przez osoby z zaburzeniami psychicznymi z ośrodków wsparcia. Są nimi klub samopomocy oraz środowiskowy dom samopomocy (ŚDS). Co do zasady, zgodnie z art. 51b ust. 2 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1283 ze zm.), w przypadku pobytu dziennego świadczą one swoje usługi nieodpłatnie. Jednocześnie art. 106 ust. 2 ustawy określa, jakiego typu świadczenia nie wymagają wydania przez OPS decyzji administracyjnych. Wśród nich jest wymieniony klub samopomocy, nie ma natomiast ŚDS. To oznacza, że w momencie wydawania skierowania do tej ostatniej placówki OPS jest zobligowany do przeprowadzenia wywiadów środowiskowych z członkami rodziny i wydania decyzji niezależnie od tego, czy osoba niepełnosprawna będzie w nim nieodpłatnie przebywała przez kilka godzin dziennie, czy będzie przebywała całodobowo i ponosiła wynikające z tego tytułu koszty. Dlatego UMP proponuje ujednolicenie przepisów tak, aby skierowanie ani do klubu samopomocy, ani do ŚDS na pobyt dzienny nie miało formy decyzji.

Następny postulat organizacji ma ograniczyć sprawozdawczość ośrodków. Ustawa o pomocy społecznej zakłada, że OPS musi przedstawiać radzie gminy dwa dokumenty – sprawozdanie roczne z działalności ośrodka oraz ocenę zasobów pomocy społecznej (OZPS). Dodatkowo w odniesieniu do tego drugiego jej przepisy wskazują, że dokument ma trafić do radnych do 30 kwietnia za rok poprzedni. Problem w tym, że te dwa dokumenty zawierają w większości te same informacje. Co więcej, druk OZPS jest publikowany w centralnej aplikacji statystycznej zwykle w połowie marca, co skutkuje tym, że OPS ma mało czasu na jego przygotowanie. W związku z tym UMP chciałaby wprowadzić do ustawy zmianę polegającą na tym, że jedynym dokumentem składanym radzie byłoby roczne sprawozdanie z działalności ośrodka, zwłaszcza że dla większości radnych, którzy nie są specjalistami w zakresie pomocy społecznej, osobne przedkładanie dwóch dokumentów o zbieżnej treści jest czymś niezrozumiałym.

Podnoszenie standardów i likwidacje luki

UMP uważa też, że zasadna byłaby zmiana przepisów, które regulują korzystanie przez pracowników socjalnych z superwizji. To konieczne dla podnoszenia standardów pracy socjalnej i rozwoju zawodowego tych osób. Organizowanie superwizji jest jednak dla samorządów wyzwaniem, bo liczba osób mających uprawnienia do jej prowadzenia jest ograniczona, a ich usługi są drogie. Jako rozwiązanie w tej sytuacji UMP proponuje wskazanie, że superwizja będzie finansowana przez budżet państwa i będzie mogła być nie tylko indywidualna, lecz także grupowa. W praktyce mogłoby to wyglądać tak, że superwizja byłaby organizowana cyklicznie, np. co trzy miesiące dla pracowników socjalnych z ośrodków z różnych miejscowości.

Ponadto UMP postuluje likwidację luki prawnej w przepisach ustawy, która sprowadza się do tego, że o ile samorządy otrzymują pieniądze z budżetu państwa na udzielanie pomocy cudzoziemcom w ramach indywidualnych programów integracji, o tyle nie przysługują im one na pokrycie kosztów obsługi tego zadania. ©℗